'Zengin olmak için çok yaşlı'

Çin’deki ekonomik patlamaya, büyük bir hızla yaşlanan nüfus eşlik ediyor. Nüfusun çok hızlı yaşlanması Çin’in ekonomik başarısını durdurabilir mi?

Çin’deki ekonomik patlamaya, büyük bir hızla yaşlanan nüfus eşlik ediyor. Nüfusun çok hızlı yaşlanması Çin’in ekonomik başarısını durdurabilir mi?

Çin Şangay'ı takip ediyor diyebiliriz. Şehir oldukça modern ancak yeryüzünde nüfusun en hızlı yaşlandığı yerlerden biri.

Bunu muazzam mobilya mağazası Ikea’a bakarak da anlayabilirsiniz. Yaşlı kalabalık, mobilyalara pek de ilgi göstermiyor.

Ni 72 yaşında, bekar ve yün şapkası ile oldukça şık. "Burası insanlarla sohbet etmek için çok güzel bir yer” diyor.

Mağazanın içindeki restoranda yeni ev kuran çiftlerin aklını çelecek ucuz yemekler var. Ancak mağazanın bu tarafında daha çok, flörtleşen ve aşk arayan yaşlılar var.

Ni, dul, tüm çocukları evden ayrılmış. “Kocası vefat etmiş kadınlarla konuşmak benim için daha kolay. Ne kadar zor olduğunu biliyorum” diyor.

Yaşlanan metropol

Ikea yöneticileri yaşlı bekarlar için özel bir yer oluşturmuşlar.

Şehrin her yanından Şangay’ın yaşlandığını görmek mümkün.

77 yaşındaki Zhang, ileri geri sallanan eşine bakarken “Düşmeden önce dans etmeyi çok severdi” diyor. İki sene önce geçirdiği bir kazadan bu yana bunama başlamış.

Çift, tek odalı bir evde yaşıyor. Zhang, eşinin tüm bakımını kendisinin üstlenmek zorunda olduğunu söylüyor.

Gökdelenlerle dolu Şangay rıhtımının parıltısı uzaktan görülüyor. Ama gökdelenlerin arkasındaki sokaklarda bulunan yüzlerce bina yaşlı ve yoksul insanlarla dolu.

Ülkeler geliştikçe, yaşam süresi arttığından ve daha az çocuk yapmaya başladıklarından ortalama yaş da yükselir.

Ancak Çin’deki tek çocuk politikası doğum oranını büyük oranda düşürdü.

Fudan Üniversitesi’nde önde gelen bir nüfusbilimci olan Profesör Peng Xizhe, “Çin’deki yaşlanma hızının emsalsiz” olduğunu söylüyor.

Xizhe, Çin’in, İngiltere ve Fransa’nın 60 ya da 70 sene’de eriştiği yaş profiline sadece 20 senede ulaştığını söylüyor.

Yeni istatistiklere göre Şangay sakinlerinin dörtte biri emekli.

Çin’in geri kalanı da bu noktaya gelmek üzere. 2050 senesi itibariyle, Çin nüfusunun üçte biri, yani 450 milyon kişi, 60 yaşının üzerinde olacak.

Refah sistemi yetersiz

Zhang, eşi şikayet ettiği zaman, gizlice ve gururlu bir edayla susmasını söylüyor. Zhang’in eşi çalıştığı fabrikadan emekli olmuş ve haftada 40 sterlin ile geçiniyorlar.

Zhang çiftinin tek çocuğu evden ayrılmış.

Bayan Zhang bir fabrikada çalışmış ancak emekli maaşı almıyor.

Belediyeden gönüllüler çifti arasıra ziyaret ediyorlar, ancak bunun dışında pek de birşey yapılmıyor. Doktorlar ev ziyareti yapmıyorlar.

Çin’in genelinde yaşlıların yüzde 2’den azı devlet bakım evleri dolu olduğu için yer bulamıyor.

Zhang, sıkıntılı bir şekilde bakım evi için yada bir bakıcı tutmak için yeterince paraları olmadığını söylüyor.

Çin’in refah sistemi bakıma ihtiyacı olan yaşlıların sayısının artmasıyla zor durumda görünüyor.

Yetkililere göre on milyon kalifiye bakıcıya ihtiyaç var. Çin’de şu anda sadece 100,000 bakıcı mevcut.

Son zamanlara kadar, bu o kadar da büyük bir mesele değildi. Yaşlılar çoğunlukla çocuklarıyla Konfüçyüs değerlerine göre “çok sayıda kuşak aynı çatı” altında yaşarlardı.

Ancak sıkı doğum kontrolleri nedeniyle, çoğu emeklinin sadece bir çocuğu var – dolayısıyla bu da bir seçenek değil.

Zhang çiftinin tek kızı eşinin ailesi ile yaşıyor. Haftada birkaç gün onları ziyaret edip yardım ediyor.

Profesör Xizhe, Çin emeklilik ve sosyal güvenlik sistemini yeterince geliştiremedi diyor. “İnsanlar endişeli”.

İşgücü sıkıntısı

Çin’in liderleri de yaşlanma oranından endişeli – ama başka bir nedenle. Çin’in ekonomik modelinin sarsılabileceğinden endişe ediyor.

Çin’in ihracata dayalı sistemi, hiç bitmeyecek gibi görünen genç, ucuz işgücüne dayanıyor.

Yapılan bir araştırmaya göre Çin’in ekonomik başarısının yüzde 25’i ucuz işgücüne dayanıyor.

Özellikle Şangay nüfusun yaşlanma sorunu nedeniyle daha çok kırsal işgücüne yönelmeye başladı.

Şangay’ın güneyinde bulunan Yiwu’nun sisli havası altında, genç işgücünün azaldığı çok belli.

İki yıl önce küçük bir fabrika açmak için çok fazla borçlanan bir ustabaşı Jerry Mo, “Yeni işçi bulmak artık gerçekten çok zor ve işgücü maliyeti de giderek artıyor” diyor.

40 işçi, İngiltere’ye satılmak üzere plastikten takı yapıyor. Fabrikadaki birçok masa da boş.

Mo, “yaşlanan nüfusun işgücünü nasıl etkilediğini görüyorsunuz” diyor.

Çok ciddi bir işgücü sıkıntısı var.

Ayrıca, kendilerinin de bakmak zorunda olduğu yaşlı anne-babaları olan göçmenler de geldikleri yerlere dönmeye başladılar.

Jerry Mo işçilerinin daha yüksek ücret talep ettiğini ancak bunu karşıkayamadığını söylüyor. “Yaptığımız iş artık hiç karlı değil” diyor.

Genç işgücünün yetersizliği tam da yaşlı sayısının artması nedeniyle ihtiyaç duyduğu bir zamanda vurdu Çin ekonomisini.

Ülkenin neden bu kadar kaygılı olduğunu açıklayan bir Çin atasözü var. Çin “zengin olmak için çok yaşlı” olacak.

Ekonomik başarısına ragmen, Çin hale gelişmekte olan bir ülke.

Profesör Peng, “bu konuda gerçekten çok endişeliyiz” diyor. “Yaşlandık ama hala çok zor durumdayız”.