Zengin Çin’in dilencilerle mücadelesi

Pekin'den Levent Uluçer'in izlenimleri.

Pekin kentinde 10 yıl öncesine göre daha az dilenci var. Özellikle olimpiyatlardan önce kent dilencilerden tamamen temizlenmişti.

O zamandan bu yana caddelerde eskiye oranla daha az dilenci var.

Yine de 2 yıl öncesine kadar Çin Dışişleri Bakanlığı'nın ana kapı girişinin 10 metre kadar ilerisinde bir dilenci görmek garipti.

Dilenciler Çin'in büyük kentlerde azalmaya başladıysa bile, yine de büyük kentlerden başka kentlere göç edip dilenmeye devam ediyorlar.

Çin'in Japonya işgali sırasında "Çin Cumhuriyeti"nde yaşamış olan bir Türk diplomat, anılarında -şimdi anakaranın Hong Kong'u denilen- Çongçing (Chongqing) kentinde dilencilerin bir tür dokunulmazlıklarının bulunduğunu söylüyor.

Örneğin, bir cenazenin olduğu evin önüne toplu halde gelip mutlaka para kopartırlarmış.

Para alamadıkları zaman anormal bağırmalı, ulumalı sesler çıkartıp ölüevini rahatsız ederlermiş. Türk diplomat, hiç kimsenin bu dilencilerle hırlaşmaya kalkmadığını, onlarla uğraşmanın bir tür uğursuzluk getirdiğine inanıldığını yazıyor.

İki yıl kadar önce Pekin'de yabancıların ithal yiyecek mallarını buldukları bir süpermarketin önünde akşam dilenen iki kadın dilencinin konuşmalarını çaktırmadan dinleyen bir Çinli arkadaşım gülerek şöyle aktarmıştı:

"Biri diğerine 2 bin yüenin (y. 573 tl.) üzerinde kazandığını söylüyor, sen gazetecisin bu kadar kazanamıyorsun!" Uzun yıllar bu süpermarketin önünü mesken tutan bu kadın dilenciler bir süreden beri yoklar. Belli ki Pekin’de de dilenciler azalıyor. Dilencilerle savaşım Çin’in her kentinde farklı devam ediyor ve bu kentlerden biri de Şanghay.

İnternette teşhir

Şanghay polisi, Şanghay metrosunda 2008 yılından bu yana uslanmadan dilencilik yapan dilencilerin listesini internette yayımlayıp teşhir etmeye başladı.

Listenin başında 309 kere yakalanıp serbest kalan 22 yaşında Liaoning eyaletinden bir erkek, ikinci sıradaysa 303 kere ile 88 yaşında Anhuili bir kadın var.

Şanghay polisi kadının dilendiği parayı her seferinde Çin'in eski bir masa üstü oyunu olan "mahjong"da kaybettiğini söylüyor.

Dilencilerin Şanghay metrosunu mesken tutmaları uzun süreden beri şikâyet konusuydu. Dilenciler sabah 10 öğleden sonra saat 2 ile akşam 6 ila 10 sularında metroda çok sık görülüyorlar. Çin basını Şanghaylıların, Şanghay polisinin internet açılımını Çin'in sosyal medya paylaşım programlarından biri olan weixin ile paylaşarak desteklediklerini yazıyor.

Şanghay polisi dilencilere karşı birçok planın uygulamaya konulmasına rağmen sorunu çözememekten yakınıyor. Bir metro çalışanı "polis onlara karşı kol gücü kullanamıyor. En iyi çözüm bu insanları eğitmekten geçiyor" diyor. Dilencilere verilen en ağır cezaysa, az miktarda bir para cezası ve sonrasında gidip yine dileniyorlar.

Polis, kimi "profesyonel" dilencilerin kendi çocuklarını başkalarına dilenmeleri için günlük 200 yüene (yaklaşık 57 tl.) kiraladıklarını söylüyor.

Yine polise göre, profesyonel dilenciler günlük 1000 yuan (yaklaşık 286 tl) para yapıyorlar. İyi organize olan bu dilencilerden biri polis tarafından yakalandığında, dilenci cep telefonuyla hemen diğer dilenci arkadaşlarını arayıp uyarıyormuş.

5-6 yıl kadar önce Çin'in belgesel kanalı olan CCTV-10'da bir belgesel yayımlanmıştı.

Kırsal kesimde bir fabrika sahibi birçoğu akıl hastası da olan dilencileri caddelerden toplayıp onları yıkamış, giyecek vermiş, yemek verip karınları doyurmuş ve hepsine yatacak yer vermişti.

Fabrika sahibi bunun karşılığında bu insanları fabrikasında bedava çalıştırıyordu. Bu belgesel toplumu ikiye bölmüştü; bu Çinli bu insanları sömürüyor muydu, yoksa onları sokaktan alıp kurtarıyor muydu?

Şanghay Fudan Üniversitesinden bir profesörün Şanghay polisinin uygulamasıyla ilgili söyledikleriyse ilginç; hükümet bu insanları sokaklardan toplayıp, onlara özel bir bölüm ayırıp, sokaklarda müzik yapmaya teşvik etmeliymiş. Yine bu akademisyene göre hükümet dilenciler için özel yerler açmalı, mesleki eğitim vermeli.

İnternet kullanıcılarının bir kısmı da Şanghay polisinin dilenen insanları bu şekilde ifşa etmesine tepki gösteriyor. Eleştirenler bu dilencilerin aslında aşağılandığını söylüyor. Şanghay polisinin bu eleştirilere yanıtıysa şu “biz sadece 'profesyonel' dilencileri bu şekilde teşhir ediyoruz."

Şanghay'daki dilenci tartışmaları devam ederken, ülkenin güneydeki Guangdong eyaletinin büyük kentlerinden olan Foşan'da dilencilere aman verilmeyeceği açıklandı.

Ancak Foşan'daki uzmanlar dilencilerin tamamen ortadan kaldırmanın zor olacağını söylüyor.

Foşan Belediyesi Çin Komünist Partisi Okulu'ndan bir öğretim görevlisi bu uygulamaya geçildiğinde dilencilerin geçim sıkıntılarının artacağını, tümden yasaklamak yerine "dilenmek yasaktır" bölgelerinin kurulmasının daha doğru olacağını söylüyor.

Geçen Temmuz ayında da Foşan'ın komşu kenti olan Guangcou'da dilencilerin dilenmelerine ve uyumalarına engel olmak için bazı köprü altlarına ve alt geçitlere peşi sıra piramit şeklinde çimentolar dökülmüştü. Bu uygulama da insanlar arasında tartışmalara neden olmuştu.