Zatürre aşısı ne zaman yaptırılmalıdır?

Akciğer dokusunun iltihaplanması ile ortaya çıkan zatürre, ülkemizde ölüme sebep olan hastalıklar arasında beşinci sırada yer alıyor. Uzmanlar yılın her zamanı uygulanabilen zatürre aşılarının öncelikle hava sıcaklığının yüksek olduğu aylarda yapılmasını öneriyor.

Memorial Ataşehir Hastanesi Göğüs Hastalıkları Bölümü’nden Uz. Dr. Yelda Turgut Çelen, zatürre aşıları hakkında bilgi verdi ve şunları söyledi: "Zatürre aşısı aslında yılın her döneminde yapılabilmektedir; ancak havaların daha sıcak olduğu, toplumda solunum yolu enfeksiyonlarının en az olduğu dönemlerde yapılması aşı olunacağı zaman kişinin ateşli olma veya mikrop kapmış olma ihtimalini düşürecektir. Ayrıca, astım-KOAH gibi solunum yolu hastalığı olanlar yaz aylarında kendilerini iyi hissettikleri için kontrollerine genellikle gelmemektedirler. Aşının yaz aylarına planlanması hastanın kontrole gelmesini de sağlayarak olası patolojilerin erken dönemde yakalanmasına da yardımcı olmaktadır."

ZATÜRRE MİKROBU ANTİBİYOTİĞE KARŞI DİRENÇLİ OLABİLİYOR

Bazı bakterilerin üst solunum yolunda orta kulak iltihabı ve sinüzit, akciğerde zatürre, beyinde ise menenjit gibi ciddi enfeksiyonlara neden olabileceğini söyleyen Dr. Çelen, “Streptococcus pneumoniae adındaki bakteriler özellikle yetişkin dönemde yaşanan zatürrenin en sık sebebidir.  Hatta bu mikrobun bazı formları birçok antibiyotiğe karşı dirençlidir ve maalesef ölüme dahi neden olabilmektedir. Bir yaş altındaki çocuklar, yaşlılar, dalağı olmayan, kanser-akciğer ya da böbrek hastalığı ile bağışıklığı baskılanmış kişilerde daha ağır geçmesine ve daha yüksek oranlarda ölüme neden olmaktadır" dedi.

SİGARA İÇEN VE 65 YAŞ ÜZERİ KİŞİLER MUTLAKA AŞI OLMALI

Sigaranın zatürree olasılığını en çok arttıran risk faktörlerinden olduğunu da sözlerine ekleyen Dr. Çelen, "Bunun için sigara kullanan 19-64 yaş arasındaki tüm bireyler aşı yaptırmalıdır. Yaş da zatürre için önemli bir risktir. Yaş arttıkça zatürre olasılığı ve zatürreye bağlı ölüm riski de artmaktadır. 65 yaş ve üstü tüm erişkinlere mutlaka aşı uygulanmalıdır. Bunun dışında kanser, kalp hastalığı, kalp yetmezliği olan, uzun süreli kortizon kullanan, dalağı alınmış, AIDS virüsü taşıyan, organ nakli olan, astım, KOAH gibi kronik akciğer hastalığı, diyabet, alkol bağımlılığı, siroz gibi karaciğer hastalığı olan kişiler de mutlaka aşılarını yaptırmalıdır" dedi.

ZATÜRRE AŞISI NE ZAMAN TEKRARLANMALI?

Aşı türleri hakkında da bilgi veren Dr. Çelen "Başta zatürre olmak üzere tüm pnömokok enfeksiyonlarından korunmak için çeşitli aşılar bulunmaktadır. Bunlardan bazıları daha çok yetişkin bireylere uygulanır. Aşılamadan sonra 2-3 hafta içinde antikor gelişmekte ve bu antikor yanıtı bireysel farklılık gösterebilmektedir. Kalıcı hafıza oluşmadığı için aşının tekrarlanması gerekebilir. Ancak daha iyi sonuç alınması için mutlaka 5 yıl aralıklarla tekrarlanmalıdır" dedi.

UZUN SÜRELİ BAĞIŞIKLIK SAĞLAR

Diğer bir zatürre aşısının 5 yaş altı çocuklara, 19 yaşından büyük ve belli tıbbı problemleri olan yetişkinlere yapıldığını belirten Dr. Çelen, "Bu aşıyı olduktan sonra güçlü etki ile kişinin bağışıklık sistemi bu mikropla savaşmaya hazır hale gelir ve uzun süreli bağışıklık sağlar.Ayrıca hem çocuklarda hem de erişkinlerde aşıya karşı bağışıklık yanıtı, burun ve boğazdaki pnömokok mikrobunun yerleşmesini azaltır. Bu sebeple hem hasta bireyin korunması hem de aile ve çevresinin hastalanma ihtimali azaltır. Kısacası indirekt olarak sağlıklı kişilerin de korunması sağlanır. Ancak unutulmamalıdır ki; hiçbir aşının etkinliği yüzde yüz değildir. Bu nedenle aşılanma sağlanmış olsa da az bir ihtimalle hastalanma riski olabilmektedir" dedi.

HER BİREYE ÖZEL AŞILANMA GEREKİYOR

Kas içine uygulanan her 2 tip zatürre aşısının da güvenli olduğunu belirten, Dr. Çelen, "Zatürre aşılarında önemli olan doktor kontrolünde kişiye uygun aşının seçilmesi, reçetelendirilmesi ve tedavi şemasısın uygulanmasıdır. Zatürre aşılarında kişinin durumuna bağlı olarak belirli bir dönem sonra tekrarı ya da her 2 çeşit aşının uygulanması gerekebilir.Zatürre aşı süreci mutlaka önce Prevenar 13 sonrasındaPneumo 23şeklinde olmalıdır. Bağışıklık sistem bozukluğu olan kişilerde en az 8 hafta ara ile 65 yaş üzeri olanlarda ise 1 yıl sonra olmak üzere ardışık olarak tekrarlanmalıdır. Önce Pneumo 23 aşısı yapıldıysa Prevenar 13yapılması için geçmesi gereken süre 1 yıldır. 65 yaşından küçüklerde pnömokok ile enfeksiyon riski yüksekse Pneumo 23 aşısının 5 yıl arayla 2 doz daha yapılması ve üçüncü dozun 65 yaşından sonra ve son dozdan en az 5 yıl sonra yapılması önerilir. 65 yaşından büyüklerde ise tek dozu yeterlidir" dedi.