Yine kırıntılara kaldık

Savaş sonrası Irak'ın yapılanmasında şirketler ikiye ayrıldı... ABD şirketleri ve diğerleri..

ABD Kongresi, Irak'ta acil yeniden inşa ve insani yardım için 2.5 milyar dolar ayıracak. Asıl ihalelerin ABD şirketlerine verilmesi, yabancıların da ‘alt yüklenici’ seçilmesi öngörülüyor. 1 milyar dolarlık iş verilebilecek ‘alt yüklenici’ler arasına Türk şirketleri de girebilecek. ABD'nin, Irak Savaşı sonrası acil olarak gerçekleştirilmesi gereken yeniden inşa ve insani yardım işleri için ayırdığı 2.5 milyar dolar tutarındaki ihaleler Amerikan şirketlerine verilirken, Türk şirketlerinin de, ikinci derecede rollerde projelerden pay alma olanağı ortaya çıktı. ABD kongresinin kabul ettiği ve formalitelerin tamamlanmasıyla gelecek hafta yürürlüğe girecek olan ek savaş bütçesinde, 2.5 milyar dolarlık bir bölüm, Irak'ta acil yeniden inşa ve insani yardım alanlarına ayrıldı. ABD, bu paranın Amerikan vergi mükelleflerince ödeneceği gerekçesiyle, bu konuya dahil bütün projelerde ihalelerin, ana yüklenici (prime contractor) olarak sadece Amerikan şirketlerine verilmesini kararlaştırdı. Ancak ana yüklenici konumundaki bu Amerikanşirketlere, projelerde diğer ülkelerden çeşitli firmaları alt yüklenici (sub contractor) olarak seçme hakkı verildi. Yakınlık avantajı Alt yüklenici şirketlerin geldiği ülkelerin, ‘‘özgür dünyaya mensup’’ olması zorunluluğu getirilirken, Irak'ta koalisyon ülkelerinin, yeniden yapılanmada öncelik alacağı beklentisi oluştu. Türk diplomatik kaynakları da, bu çerçevede Amerikan şirketlerinin ana yüklenici olarak üstlenecekleri projelerde, Türk şirketlerinin altyüklenici olarak yer alabileceklerini doğruladı. Türk kaynakları, Türkiye'nin bölgesel yakınlığı ve inşaat işlerindeki becerilerinden dolayı, Türk şirketlerinin bu projelerde ana şirket konumundaki Amerikan şirketleriyle işbirliği yaparak pay alabileceklerini belirtti. Irak'ın yeniden yapılanması projelerinin koordinasyonu, ABD Uluslararası Kalkınma Ajansı (USAID) tarafından yapılıyor. Irak'ın acil yapılanma çalışmalarıyla ilgilenen Türk şirketlerinin, USAID ile temasa geçmeleri tavsiye ediliyor. Konuyla ilgili bilgi, 'http://www.usaid.gov/iraq/about_reconstruction.html'' internet adresinden edinilebiliyor. 1 Milyar dolar USAID Direktörü Andrew Natsios, 1.9 milyar dolarlık proje bedelinin, 1 milyar dolardan fazlasının sonuçta alt yüklenici şirketlerin eline ulaşabileceğini söyledi. USAID, acil olarak Irak'ta ekonomik işleyişin sağlanması, insani yardımın ulaştırılması, ithalat ve ihracatın yürütülmesi için, yol, havaalanı ve limanların rehabilitesine ağırlık verecek. Aynı zamanda acil öncelik taşıyan konular arasında su ve kanalizasyon altyapısının düzenlenmesi, sağlık ve eğitim merkezlerinin enerji ihtiyaçlarının karşılanması bulunuyor. İlk etapta 600 milyon dolarlık bir ihalenin, kısa sürede sonuçlanması bekleniyor. USAID, ana yüklenici görevini üstlenecek Amerikan şirketlerinin belirlenmesi amacıyla 31 Ocak tarihinden itibaren bazı ihaleleri açtı. Şimdiye kadar sonuçlanan ihaleler arasında, Umm Kasr limanının işletilmesine ilişkin 4.8 milyon dolarlık Seattle merkezli Stevedoring Services of America şirketinin aldığı proje bulunuyor. Bir diğer proje ise Washington merkezli International Resources Group adlı şirketin aldığı 7 milyon dolarlık, yeniden yapılanma projelerinin planlama ve yönetiminde USAID'e destek ihalesi yer alıyor. Cheney: Eski şirketim ana yüklenici değil ABD Başkan Yardımcısı Dick Cheney'nin, başkan yardımcılığı görevinden önce çalıştığı Halliburton adlı petrol şirketinin de ihalelerden pay alacağı haberleri Amerikan basınında yeraldı. Halliburton, bu yöndeki haberler üzerine, ana yüklenici şirket olarak ihalelere katılmayacağını açıkladı. Ancak enerji şirketi Halliburton'ın, alt yüklenici şirket olarak her durumda Irak'ın yeniden yapılanmasında yer alması bekleniyor. Halliburton'ın K-B-R adlı alt şirketlerinden birinin, zaten Amerikan Savunma Bakanlığı ile, petrol kuyularındaki yangın söndürülmesi için sözleşmesi bulunuyor. Yumurtalık'ta 8.3 milyon varil Irak petrolü birikti Irak petrollerinin bir bölümünü dünya pazarlarına ulaştıran Yumurtalık Petrol Boru Hattı'nın bitiş noktası olan Ceyhan'da 8.3 milyon varil Irak petrolü birikti. Financial Times Gazetesi, Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi'nde alınan karar gereği Kerkük'ten Yumurtalık'a petrol pompalandığını ancak petrole alıcı çıkmayınca depoların tümünün dolduğunu bildirdi. BM Güvenlik Konseyi'nde ABD, Rusya, Fransa ve Almanya arasında devam eden anlaşmazlık nedeniyle Yumurtalık'ta bekleyen petrol satılamıyor. Irak'a yönelik Birinci Körfez Savaşı'nın ardından 1991 ile 1996 yılları arasında BM kararları nedeniyle kapalı kalan Yumurtalık Petrol Boru Hattı'nın kapasitesi günde 1.6 milyon varil düzeyinde bulunuyor. Irak'ın Kerkük bölgesindeki petrolü Adana'nın Yumurtalık Limanı'na ulaştıran boru hattının kapasitesi liman olanaklarının kısıtlılığı ve BM tarafından getirilen limitler nedeniyle günde 450 bin varil olarak kullanılabiliyor. Irak ile Türkiye arasında 986 kilometre ve çift hat olarak inşa edilen Yumurtalık Petrol Boru Hattı sürekli olarak anlaşmazlıkların merkezinde bulunuyor. Iraklı yetkililer BM ve ABD ile olan anlaşmazlıkları nedeniyle Yumurtalığa petrol pompalamayı kesintiye uğratmışlardı. Zaman zaman, BM ve ABD tarafından da Türkiye'ye baskı yapılarak kapatılan boru hattı kurulduğu günden itibaren verimli çalıştırılamıyor. Yumurtalık boru hattınının çalışması dünya petrol fiyatlarını etkiliyor, Yumurtalık'ın çalışmaması durumunda petrol fiyatları varil başına 50 cent ile 1 dolar arasında artıyor. Kaynak : Hürriyet