BIST 9.672
DOLAR 34,65
EURO 36,43
ALTIN 2.951,65
HABER /  DÜNYA

Yerin dibinden uzayı izleyecekler!

Antarktika'nın derinliklerinde, dünyanın en tuhaf gözlemevi hizmete girmek için gün sayıyor.

Abone ol

Antarktika'nın derinliklerinde, dünyanın en tuhaf gözlemevi hizmete girmek için gün sayıyor.

IceCube Neutrino Observatory bilinen gözlemevlerinden çok farklı. O, nötrinolar olarak adlandırılan ve ışık hızıyla Dünya'dan geçen yakalanması zor atom altı parçacıkları gözlemlemekle görevli Güney Kutbu'ndaki dev bir teleskop.

Teleskop birkaç yıldır veri topluyor olsa da, inşası geçen haftasonu sona erdi. Nötrinolar hakkında bilinenler az, ama galaksinin doğuşuna ve kara deliklerin gizemine dair bilgi taşıdıklarına inanılıyor. Fizikçiler nötrinoların, çarpışan galaksiler ya da evenin kıyılarındaki uzak kara delikler gibi şiddetli kozmik olaylar sırasında doğduğunu düşünüyor.
Uzayda milyarlarca ışık yılı boyunca seyahat edebilen nötrinolar, manyetik alanlar ya da atomlar tarafından yutuluyor ya da geri yansıtılıyor. Bu gizemli enerji parçacıkları, kainatla ilgili en temel sorulardan bazılarının cevabını verebilir. Ama öncelikle onları bulmak gerekiyor.

Bu yüzden de bilim insanları, bir nötrinonun buzun moleküllerini oluşturan atomlardan biriyle çarpışması şeklindeki nadir durumu izleyebilmek için buzu kullanıyor. Dev teleskop, Güney Kutbu'ndaki Antarktika platosunun altında 2 bin 438 metre kadar derinlikte inşa edildi. Projenin tamamı 279 milyon dolara mal oldu.

242 milyon doları Ulusal Bilim Vakfı tarafından verildi. İnşaatın son aşamasında, 5 bin 160 optik sensör için gerekli son 89 deliğin açılması gerçekleştirildi. Bu sensörler ana dedektörü oluşturmak üzere yerleştirildi. Nötrino ve bir atomun çarpışmasından 'müon' olarak bilinen parçacıklar, 'cerenkov radyasyonu' adı verilen bir parlak mavi ışık içinde oluşur.

Antarktika buzulunun ultra şeffaf yapısında, IceCube'ün optik sensörleri mavi ışığı tespit edebilecek. Atom altı parçacık çarpışmasının ertesinde kalan iz de bilim insanlarının nötrinonun geliş yönünün anlamalarına ve nereden geldiğini (bir kara delik ya da çarpışan galaksi) tespit etmelerine olanak tanıyacak. Ama bu sadece müonları tespit etmekten daha karmaşık bir işlem.

Bir kozmik nötrino tarafından yaratılan her müon için, dedektörün üzerinde etmosferde kozmik ışınlarla bir milyon daha müon yaratılıyor. Bu yüzden bu karışıklığın önüne geçebilmek üzere IceCube'ün sensörleri, gezegenden geçen nötrinoları tespit edebilmeleri için aşağıya doğru konumlandırılıyor. IceCube gezegeni bir filtre olarak kullanarak sadece nötrinoların çarpışmasıyla oluyan müonları ayırt etmeyi amaçlıyor. Gözlemevinin büyüklüğü, (1 kilometreküp buz) önemli, çünkü gözlemlenebilecek potansiyel çarpışma sayısını artırıyor.