Yeni yılda daha az vergi yükü

Maliye Bakanı Kemal Unakıtan, 2004 yılı programı ile ilgili açıklamasında bir defalık vergilerin kalkacağını söyledi.

aliye Bakanı Kemal Unakıtan, bütçe ödeneklerinin temel önceliklere ve kamu hizmetlerinin gereklerine uygun olarak belirlendiğini ifade ederek, ''2004 mali yılı bütçesinde; bütçe giderlerinin 160 katrilyon 938 trilyon lira, bütçe gelirleri 114 katrilyon 9 trilyon lira, bütçe açığı 46 katrilyon 399 trilyon lira ve faiz dışı fazla 20 katrilyon 990 trilyon lira olarak tahmin edilmiştir.'' dedi. Bakan, 2003 yılında uygulanan bir defalık vergilerin 2004 yılında uygulanmayacağını söyledi. Bakan Unakıtan, düzenlediği basın toplantısında, bu durumda, 2003 yıl sonu gerçekleşme tahminlerine göre; bütçe giderlerinin yüzde 14.1, bütçe gelirlerinin yüzde 14.2, bütçe açığının ise yüzde 13.8 oranında artış gösterdiğini, gayri safi milli hasılaya oranlarına bakıldığında, 2004 yılında 2003 yıl sonu gerçekleşme tahminlerine göre; bütçe giderlerinin oranının yüzde 39.5'tan yüzde 38.3'e, bütçe gelirlerinin oranının yüzde 28.1'den yüzde 27.3'e, vergi gelirlerinin oranının yüzde 24.3'ten yüzde 23.6'ya, bütçe açığının oranının ise yüzde 11.4'ten yüzde 11.1'e düştüğünü kaydetti. 2004 YILI BÜTÇESİ 2004 bütçesinde personel harcamaları için 35 katrilyon 377 trilyon lira, diğer cari harcamalar için 9 katrilyon 910 trilyon lira, yatırım harcamaları için 7 katrilyon 550 trilyon lira, transferler için 108 katrilyon 201 trilyon lira, ödenek teklif edildiğini bildiren Bakan Unakıtan, şu bilgileri verdi: ''Önemli transfer kalemleri içinde; borç faizi ödemelerine 66 katrilyon 200 trilyon lira, KİT'lere 1 katrilyon 500 trilyon lira, vergi iadelerine 11 katrilyon 430 trilyon lira, sosyal güvenlik kurumlarına 15 katrilyon 996 trilyon lira, kuruluş transferlerine 3 katrilyon 690 trilyon lira, tarımsal destekleme ödemelerine 3 katrilyon 795 trilyon lira ayrılmaktadır. Bütçedeki faiz baskısı giderek hafiflemekte, temel bütçe gider kalemlerinin GSMH içindeki payına bakıldığında personel, diğer cari yatırım harcamalarının geçen yılki seviyesini koruduğu görülmekte. Buna mukabil tarımsal destekleme ödemeleri ile vergi iadelerinin payındaki artışa rağmen transferlerin payı yüzde 26.9'dan yüzde 25.8'e düşmüştür. 2002 yılı sonu itibarıyla, borç faizi ödemelerinin GSMH'ya oranı yüzde 19 iken, bu oranın 2003 yılı sonunda yüzde 16.6'ya, 2004 yılında da yüzde 15.8'e düşeceği beklenmekte. Aynı şekilde, bütçeden borç faizi ödemelerine ayrılan payın, 2002'de yüzde 44.8 iken 2003 yılında yüzde 41.9'a, 2004 yılında ise yüzde 41.1'e düşeceği tahmin edilmekte. Bütçe ödenekleri içinde, faiz harcamalarından sonraki en önemli kalem olan personel harcamalarının bütçeden aldığı pay yüzde 21.3'ten yüzde 21.9'a, diğer cari harcamaların payı yüzde 6'dan yüzde 6.2'ye, yatırım harcamalarının payı yüzde 4.6'dan yüzde 4.7'ye yükselmektedir.'' Mali durumlarında iyileşme olması beklenen sosyal güvenlik kurumlarına yapılan transferlerin payının yüzde 11.4'ten yüzde 9.9'a düştüğünü de belirten Bakan Unakıtan, ''2004 yılında izlenecek vergi politikası kamu maliyesindeki önceliklerle uyumludur'' dedi. Bakan Unakıtan, kamu maliyesi alanında, iki ana öncelik söz konusu olduğunu, bunlardan birincisinin, uygulanmakta olan program doğrultusunda disiplinli bir maliye politikası aracılığıyla belirli bir seviyede faiz dışı fazla verilmesi, ikincisinin de söz konusu disiplinli maliye politikasına paralel olarak, kamu maliyesinin gerek harcama gerekse gelir tarafına ilişkin yapısal sorunlarının bir an evvel çözülmesine dönük yapısal reformların yapılması olduğunu söyledi. ''2004'DE VERGİ YÜKÜ AZALTILMAKTA'' Dolayısıyla, vergi politikalarının belirlenmesinde, bir yandan uygulanmakta olan ekonomik program doğrultusunda ihtiyaç duyulan faiz dışı fazla hedefin dikkate alındığını, diğer yandan vergi sisteminin yapısal sorunlarının çözülerek, rasyonalize edilmesine dönük bir yaklaşımın hayata geçirilmesinin hedeflendiğini bildiren Bakan Unakıtan, ''2004 yılında vergi yükü azalmaktadır'' dedi. 2004 yılında; konsolide bütçe gelirlerinin 114 katrilyon 9 trilyon lira, vergi gelirlerinin 99 katrilyon 173 trilyon lira, vergi dışı gelirlerin 14 katrilyon 566 trilyon lira, katma bütçe gelirlerinin 800 trilyon lira olarak tahmin edildiğini belirten Bakan Unakıtan, şöyle devam etti: ''Vergi gelirleri açısından 2003 yılı bütçe hedefi olan 85.9 katrilyona göre yüzde 15.3 oranında bir artış söz konusudur. 2004 yılında, konsolide bütçe gelirlerinin GSMH'ya oranı yüzde 27.3 iken vergi gelirlerinin GSMH'ya oranı yüzde 23.6 olmaktadır. Vergi gelirlerinin GSMH'ya oranı 2003 yıl sonu itibarıyla ise, yüzde 24.3 olarak tahmin edilmektedir. 2004 yılındaki azalma, 2003 yılında uygulanan bir defalık önlemlerin 2004 yılında uygulanmayacak olmasındandır. 2003 yılında uygulanan ek vergi tedbirlerinin önemli bir kısmı 2004'te uygulanmayacaktır. Vergi barışı projesinden 2003 yılında 2.4 katrilyon bir gelir hedefi öngörülmüştür. Projeden, 2003 yılı tahsilatının 2.4-2.5 katrilyon lira civarında olması beklenmektedir. 2004 yılında ise kalan üç taksit aracılığıyla, vergi barışı projesinden 1.2 katrilyon gelir beklenmektedir. Buna ek olarak; 2003 yılında kurum geçici vergi oranının arttırılması, ek motorlu taşıtlar vergisi alınması ve ek emlak vergisi uygulanması şeklinde toplam 2.8 katrilyona ulaşan önlemler 2004 yılında olmayacaktır. Öte yandan, yapılan tahminlerde, ek motorlu taşıtlar vergisine ilişkin olarak Anayasa Mahkemesi kararları sonrası, 2003 yılı içerisinde yapılan yaklaşık 650 trilyon tutarındaki tahsilatın, 2004 yılında mahsup ve iadesi de dikkate alınmıştır.'' ENFLASYON MUHASEBESİ Bakan Unakıtan, gelir ve kurumlar vergisi tahminlerinde, enflasyon muhasebesine dönük düzenlemenin dikkate alındığını da belirterek, 2004 yılı başından itibaren enflasyon düzeltmesi yapılmasına izin veren ve fiktif kazançların vergilendirilmesinin önüne geçen düzenlemenin TBMM'ye sevk edildiğini hatırlattı. Enflasyon düzeltmesi aracılığıyla mükelleflerce yıllardan beri eleştiri konusu yapılan önemli bir problemin ortadan kaldırılmış olacağını da ifade eden Unakıtan, kamu harcamalarının sağlam gelir kaynaklarına dayandırılması yönündeki çabaların süreceğini de bildirdi. ÖZEL İŞLEM VE ÖZEL İLETİŞİM VERGİLERİ DEVAM... Unakıtan, 2004 yılı vergi gelirleri açısından önem arz eden bir diğer konunun ise aracılık maliyetlerine ilişkin olduğunu belirterek, bu konuda da şu bilgileri verdi: ''Bankacılık sektörü üzerindeki aracılık maliyetlerinin azaltılması ve bu şekilde sektörün daha da geliştirilerek yabancı piyasalara yönelmiş olan işlemlerin caydırılması en önemli öncelikler arasındadır. Bu çerçevede, aracılık maliyetleri üzerinde olumsuz etki yaratan bazı işlem vergileri yeni bir anlayışla ele alınmıştır. Mali disiplinin bir gereği olarak özel işlem ve özel iletişim vergilerinin 2004 yılında da devam etmesi kararlaştırılmıştır. Faiz dışı fazla hedefine ulaşılabilmesi amacıyla, özel gelirlerin 2 katrilyon lirasının bütçeye gelir yazılmasına karar verilmiştir.'' KAYITDIŞINA KARŞI MÜCADELE YOĞUNLAŞACAK Kayıt dışı ekonomiye karşı mücadelenin yoğunlaştırılacağını da vurgulayan Bakan Unakıtan, ''vergi sisteminin iyileştirilmesine ilişkin çalışmalarda 2003 yılı içerisinde özellikle dolaysız vergiler alanında yapılan düzenlemeler sonrası, en önemli öncelik, kayıt dışı ekonomi ile mücadele olacaktır'' dedi. Bu çerçevede, kayıt dışı ekonomi ile mücadele ve etkin bir vergi denetimi konularında yeni bir anlayış ve yaklaşımla başlatılan çalışmaların aralıksız sürdürüldüğünü ifade eden Bakan, kayıt dışı ekonomiyle mücadele açısından önem arz eden bir diğer noktanın ise, vergi idaresinin etkinliğinin artırılması olduğunu söyledi. Vergi mevzuatında yapılan reformlara paralel olarak, 2004 yılı içerisinde vergi idaresinin yeniden yapılandırılmasının da sağlanacağını kaydeden Unakıtan, 2004 yılının başta vergi daireleri olmak üzere, gelir idaresinin yeniden yapılandırıldığı, dolayısıyla kamu finansmanı açısından en önemli kaynak olan vergilerin daha etkin olarak toplanmasına dönük yapısal reformların yapıldığı bir yıl olacağını sözlerine ekledi.