Sosyal güvenlik sisteminde kapsamlı reform için hükümetin elinde reçete hazır ama seçim endişesi korkutuyor. Peki hükümetin hazırladığı reform neler getiriyor?
Abone olSosyal güvenlik kurumlarını tek çatı altında toplayacak sosyal güvenlik reformunda emekli aylıklarında hak kayıplarının olması söz konusu Aylık bağlama oranı 2016 sonrasında yüzde 2'ye düşüyor. Bu uygulama bugün olsaydı Emekli Sandığı'nın 557 YTL olan alt aylık sırını 244 liraya gerileyecekti!.
Sosyal güvenlik reformunda "hak kaybı" sancısı yaşanıyor. Özellikle işçi örgütleri, reform yasalarının yaratacağı kayıpları ayrıntılı bir tablo haline dönüştürüyor. Örneğin, Türk İş Başkanı Salih Kılıç'ın bugünkü Ekonomik ve Sosyal Konsey'e sunacağı verilere göre, önümüzdeki dönemde hem emekli aylıkları azalacak hem de emekli olmak için çok daha fazla çalışmak gerekecek. Özellikle de aylık bağlama oranları SSK ve Bağ-Kur'dan yüksek olan Emekli Sandığı üyeleri için bir hak kaybı gündeme gelecek. Çalışanlar açısından riskli bulunan bazı hükümler şunlar:
AYLIK BAĞLAMA ORANLARI:
Yeni yasa sonrasında, aylık bağlama oranlarının 2016 yılına kadar her yıl için yüzde 2.5, 2016 yılından itibaren yüzde 2 üzerinden hesaplanması ile emekli aylıklarının önemli ölçüde düşürülmesi hedefleniyor. Bu rakam Emekli Sandığı üyeleri için halen yüzde 3 düzeyinde. TBMM'deki Sosyal Güvenlik Reform Paketi'ndeki sistem bugün uygulanıyor
olsaydı, Emekli Sandığı'nın alt sınır aylığı 577 YTL'den 305 YTL'ye, SSK'nın 449.8 YTL olan alt sınır aylığı 305 YTL'ye düşecekti. Aylık bağlama oranlarını azaltan ikinci kademe uygulamasında ise oran yüzde 2'ye düştüğünde alt sınır aylıkları 244 YTL'ye gerileyecekti. Sendika buna karşı alternatif bir öneri de sunacak. Buna göre aylık bağlama oranı; prim ödeme gün sayısının 4 bin 320 gününün her 360 günü için yüzde 4.2, sonraki 2 bin 880 gününün her 360 günü için yüzde 1.8, daha sonraki günlerin her 360 günü için yüzde 2 olarak baz alınırsa çalışanlar lehine bir süreç yaratılabilecek.
100 YILDA EMEKLİLİK
PRİM ÖDEME GÜN SAYISI:
Yaşlılık aylığını hak etmek için 9 bin gün prim ödeme şartından geri adım atılmaması halinde, yılda 90 gün prim ödeyerek çalışabilen mevsimlik işçilerin tam aylıkla emekli olabilmeleri için 100 yıl, kısmi aylıkla emekli olabilmeleri için 60 yıl, 120 gün prim ödeyen işçilerin ise 75 yıl çalışmaları gerekiyor.
EVLİLİK YARDIMI:
Yetim kız çocuklarına verilen evlilik yardımının kapsamına erkek çocuklar da alınmasına karşın ödeme tutarı 24 aylıktan, 12 aylığa indiriliyor. Bu da bir başka hak kaybı olarak dikkat çekiyor.
SSK'lılar 5.5 yıl daha fazla çalışmak zorunda
TÜRKİYE'DEKİ sosyal güvenlik sisteminin en büyük yarası popülist politikalar nedeniyle gündeme gelen genç emekliler de tarih olacak. Aslında 1999 yılında çıkarılan 4447 sayılı yasa ile yaş sanırı kademeli olarak 58 ve 60'a çıkarılmış durumda. Ancak halen emeklilik yaşı ortalaması kadınlarda 44, erkeklerde ise 48 olarak görünüyor. 2035 yılından sonra ise sistem tamamen değişiyor ve yeni bir kademeli süreç başlıyor. 2036 yılında artık kadınlar en erken 61, erkekler ise en erken 59 yaşına emekli olabilecek. Bu rakam 2075 yılına gelindiğinde
kadın ve erkekte 68 yaş olarak eşitlenecek. Bu amaçla gündeme getirilen söz konusu reform tasarısı iş yaşamına adım atacak kişileri yakından ilgilendiriyor. İlk etapta etki gün sayısında oluyor. Halen SSK'lıların 7 bin olan prim ödeme sayısı tasarı ile 9 bine çıkıyor. Tasarı yasalaştığı andan itibaren işe başlayanlar 2 bin gün, yaklaşık 5.5 yıl daha fazla çalışmak zorunda kalacaklar. (Bağ-Kur ve Emekli Sandığı'nda bu rakam zaten 9 bin gün).
Haber: Okan Müderrisoğlu-Hace Gemici
Kaynak:
ÖNCEKİ HABERLER
