Yeni sigara yasağının getireceği sorunlar...

Sağlık Bakanı Recep Akdağ, tütünle mücadele kapsamında sigara içilmesine izin verilen yerleri inceleyeceklerini ve yeni yasakların geleceğini söylüyor.

Buna göre lokanta, pastane, restoran, kafeterya ve kahvehane gibi yerlerin önünde dahi sigara içilemeyecek.

Önce şunu açık ve net olarak belirteyim; bugüne kadar uygulanan sigara yasağına karşı değilim.

Ancak Sayın Recep Akdağ'ın uygulamaya çalıştığı yeni yasakların, beraberinde pek çok büyük sorunu getireceğini düşünüyorum.

Örnekleriyle anlatayım...

Türkiye İstatistik Kurumu'nun verilerine göre sadece İstanbul'da yaklaşık 130 bin civarında lokanta, pastane, restaurant ve kafe var. Bu mekanların her biri ortalama 6 çalışanı istihdam ediyor. Hal böyle olunca toplam çalışan sayısı neredeyse 800 bini buluyor.

Türkiye geneline vurduğunuzda mekan sayısı 460 bini, çalışan sayısı ise neredeyse 2 milyon 700 bini buluyor.

Bakan Akdağ'ın açıklamasından sonra müşterisi olduğum bütün mekan sahipleriyle konuşma imkanı buldum. Abartısız söylüyorum, tamamı getirilecek yasağın hem esnafı bitireceğini, hem de işsizlik oranlarında patlamaya neden olacağını söylüyor.

Haksız değiller...

Başlayacak olan yasak nedeniyle bu işletmelerin tamamında ciddi bir işçi kıyımı olacak. Mekan sahipleri, yasağın başlamasıyla beraber işçi sayısında yarı yarıya tasarrufa gideceklerini söylüyor. Yasakla beraber bir milyon 400 bin kişinin işsiz kalacağı varsayılıyor. 

Varsayılıyor diyorum çünkü sigara yasağıyla birlikte pek esnafın müşterisi azalacak. Bu durum haliyle gelirlerde de korkunç bir düşüşe neden olacak. 

Esnafın işçi çıkarmaktan başka yolu yok!

İşsizlik oranlarının aşağıya çekilmeye çalıştığı bir ortamda 1 milyon 400 bin kişinin işsizlir ordusuna katılması demek, ekonomik dengeler açısından tamiri imkansız sonuçlar doğurabilir.

Müşterisizlikten dolayı kepenk kapatmak zorunda kalacak esnaf sayısını düşünmek bile ayrı bir kabus...

Sayın Recep Akdağ elbette bu kararı alırken olumlu ve olumsuz yönlerini düşünmüştür. Ancak kendisine iletilmeyen bazı detayları aktarmak isterim. 

Bir defa; bugüne kadar uygulanan sigara yasağı pek çok yerde uygulanmıyor. Uygulanmama nedeni rüşvet!

Bizzat şahit olmasam bunu yazmazdım.

Pek çok mekan sahibi ayakta kalabilmek için gelen sigara denetimcilerine rüşvet önererek cezadan kurtuluyor. Bugünden sonra getirilecek yasak, bu rüşvet çarkının iyiden iyiye artmasından başka bir işe yaramayacak.

Bence böylesi bir sigara yasağını uygulamaktansa, sigarayı ülke genelinde kökten yasaklamak daha mantıklı bir çözüm olur!

Çünkü benzeri kararlar alan tüm ülkelerde, sigara yasağında ya yumuşamaya gidildi, ya da geri adım atıldı.

Almanya'da Anayasa Mahkemesi uygulanan yasağın yumuşatılması için karar verdi mesela... Avusturya da bazı yasaklarda geri adım atmak zorunda kaldı. İsrail, havaalanlarının içine bile sigara içilen kabinler koymaya başladı. 

Kaldı ki bugüne kadar yürürlükte olan yasağa uymayan pek çok devlet kurumu var. 

Örnek mi?

Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde, bakanlıklarda ve diğer tüm devlet dairelerine bu yasak makam odalarında her dakika çiğneniyor. Odalarda sigara dumanından göz gözü görmüyor!

Ankara'da bakan ve milletvekillerinin uğradığı mekanlarda püfür püfür sigara içiliyor. Bunu gören sigara denetimcileri ses çıkarmadan uzaklaşıyor ki buna bizzat şahit olmuşluğum var.

Anlayacağınız; devlet kendi koyduğu yasağı en başta kendisi çiğnerken, esnafın bu yasağa uymasını bekliyor. 

Bence getirilmesi düşünülen yasak yerine, daha mantıklı çözümler üretilebilir. 

Bir örnek vereyim...

Nargile satışı, ülkede başlı başına bir sektör oluşturuyor. Bunun farkına varan devlet, bu hizmeti veren işyerlerine nargile ruhsatı verme yöntemini seçti. Bildiğim kadarıyla nargile satışı yapan her bir işletmeden yıllık 12 bin lira ile 20 bin lira arası ruhsat bedeli alınıyor. 

Aynı yöntem sigara için de pekala uygulanabilir.

Mesela; sigara içilebilir açık alan yapan işletmelere, nargile ruhsatı gibi sigara ruhsatı verilebilir. Metrekare ölçüsüne göre bu işletmelerden yıllık 15- 35 bin TL arası bir vergi alınabilir. 

Aynı zamanda bu işletmelerin kapısına, "Bu işletmede tütün mamülleri tüketilmektedir. Tütün mamülü tüketilmeyen yalıtılmış alanımız mevcuttur" levhası asılabilir. 

Bu yöntem hem rüşvet çarkını, hem de esnafın kepenk indirmesini engeller. Böylece işsizler ordusuna yeni işsizlerin katılmasının önüne geçilmiş olur.

Daha da önemlisi...

Sigara içilen alanlardan alınacak ruhsat bedeli sayesinde devletin kasasına milyarlarca lira sıcak para girişi sağlanır. 

Yıllık 5 ile 7 milyar TL arası para da az değil hani...