Yedi derste yazma sanatı

“Virginia Woolf, bu kitapta sanki yazının dünyasına gönül vermiş öğrencilerin olduğu bir sınıfta, yazı üzerinde yürüdüğü yolun ve yaşadığı hayatın birikimlerini ortaya koyuyor. Yazarların eserlerinde başarıya ulaşabilmek için ne gibi nitelikleri haiz olması gerektiğinden bahisler açıyor.”

Yazar olmak gibi bir arzunun peşine düşerek ‘yazı’nın dünyasına girmemiş bir yazıcıysanız, son yılada sayısı artan ‘yazarlk kursları’na mesafeli durursunuz. Çünkü çalışılarak yazar olunamayacağı gibi esaslı bir kanaati taşıyorsunuzdur.

 

Yazıyor olmanın bir ‘iş’ olmadığını, kendi ‘ol’maklığınızın doğal bir neticesi okluğunu düşünürsünüz. Bugün çok yerde müşteri buları yazarlık kurslarında işin erbabı birçok yazıcı mevzunun ehemmiyetini işaretleyen dersler verse de, kanaatim bu istikamettedir. Çerçevesi belirlenmiş kurslara, bu kurslarda anlatılan teknik bilgilendirmelere mesafeli olmak gerekir diye düşünüyorum. Hayatları ‘yazının’ içinde geçen usta yazarların bu kurslarda bir öğretmen olarak bulunması durumu değiştirir.

 

Bu kurslarda ders veren yazıcıların kursiyerlere kendi dünyalarını açmaları, yazı tecrübelerini paylaşmaları faydadan uzak değildir Yazdığı şiir, roman, hikâye ve deneme atlasını kursiyerlerin önüne seren yazıcılar yazı’ya gönül vermişler için az bir şey değildir Tolstoy, Dostoyevski, Shakspeare, Proust, Tanpınar, Salah Birsel, Sait Faik, Sezai Karakoç gibi ustaların sınıflarında yazarlık derslerini verdiğini düşünün. Yazının içinde geçen hayatlarının/deneyimlerinin birikimlerini ders olarak sunduklarını... Ustaların biyografilerini okumak, satır aralarına sinmiş poetikalarını çözmek her yazı işçisi için ders niteliğinde olsa gerek.

HAYATIN ISIRIKLARINDAN YAZIYA KAÇIŞ

Virginia Woolf bu usta yazarlardan biridir. Kendisini okuyanlar bilir. ‘Yazı’ Woolf’a ev/sığınak/dil olmuştur Hayatın keskin ısırmalarından ‘yazı’ya kaçmıştır o. Kelime ve cümlelerden ibaret biri gibidir. Kendine ait odasında, ‘iç’inde kalarak ‘dışarı’ya çıkmıştır. Ancak ‘yazıya sarınarak yaşadığı kadar yaşayabilmiştir Böylesi bütünüyle ‘yazı’ olmuş bir yazıcının ‘yazı’ya, insanın ‘yazar’ haline dair söyledikleri elbette ki ders olacaktır.

 

Yenilerde bir kitap yayımlandı: Virginia Woolf’tan Yazarlık Dersleri... Woolf’un, bir bütün olarak ‘yazarlık dersleri’ diyebileceğimiz bir metni yok. Kitabın yazarı Danell Jones, şunu yapmış: Woolf’ un yazdıklarını satır satır okumuş, ‘yazı’ya ve yazarlığa dair söylediği her bir şeyi bir kurgu içinde vermiş. Bu kitapta Woolf’u sınıfta yazarlık derslerini veren bir öğretmen olarak görüyoruz. Woolf, yazının dünyasına gönül vermiş öğrencilerin doldurduğu bir sınıfta yazı üzerinde yürüdüğü yolun ve yaşadığı hayatın birikimlerini ortaya koyuyor. İyi bir şiir ya da iyi bir romanı oluşturan etmenlerin neler olduğundan, bir sanat eseri oluşturmak için gereken yaşam koşullarından, yazarların eserlerinde başarıya ulaşmak için ne gibi nitelikleri haiz olmaları gerektiğinden bahisler açıyor.

 

Kitap romanımsı bir form içinde akıyor. Yazar bu kitabın oluş fikrini şöyle anlatıyor: “Böyle bir kitap yazma fikri de, zaman zaman yazarları taçlandıran, ilham parıltılarından biriyle geldi. Woolf’un kitapları arasında büyük bir arayışla geziniyordum. Yazarlık dersi için öğrencilerimin ilgisini çekecek türden konular bulup çıkarıyordum ki birden Virginia Woolf’un kürsü ardında ders anlatan zarif imgesi gözümün önünde belirdi. Üzerinde eskimiş eflatun bir elbise, parmaklarında mor mürekkep lekeleri vardı. Kürsüye yaslanmış, o meşhur kalın, müzikli ses tonuyla heyecanla sesleniyordu sınıfa: “Demek yazmak istiyorsunuz.”

 

Woolf’un yazarlık dersi verdiğini kurguladım kafamda. Onun yazma eylemi üzerine düşüncelerini, hayatından kesitler ve karakteri ile destekleyerek sunmak gerçekten eğlenceli bir oyun gibiydi. Kimi diyaloglarda birebir onun cümlelerini kullandım ve tırnak içine aldım. Bu alıntılar doğrudan doğruya kendisinin mektuplarından, makalelerinden, günlüklerinden ve romanlarından geliyorlar. Elbette pek çok farklı kitabın pek çok farklı bölümünden yaptığım alıntılan birleştirirken akıcılığı korumak adına bazı eklemeler yapmak zorunda kaldım. Woolf alıntılarının orijinal hallerini bulmak için kitabın sonundaki listeden istifade edebilirsiniz. Her alıntının kendisi ve nereden alındığı sayfa numaraları ile verildi.”

Bu kitap yedi hayali dersten meydana geliyor.

Bölümler şöyle:

Yazma Alışkanlığı Kazanmak;

Yürümek;

Okumak;

Yayınlatma;

Şüphe Duymak;

Çalışmak;

Üretmek...

 

Her bölüm Woolf’un yazarlığı için önem arz eden noktalara odaklanmıştır Bu kitabın bölümleri tamamıyla Woolf’un roman, hikâye, şiir biyografi, hatırat ve makale gibi çok çeşitli alanlarda verdiği eserlerinden süzülen gözlemlerinden oluşuyor. Her bölüm sonunda “yazı kıvılcımları” adlı Woolf’un tecrübelerini anlamaya sevk eden ve yazma cesareti veren kısa aktiviteler çerçeve içinde “Yazarlık Yolunda” başlığı altında yer alıyor. Kitabın sonunda ise, daha fazlasına imkân veren birçok kurmaca, gerçek kurgu, şiir yazma aktiviteleri bulunuyor. Kitap önerileri, alıntılar ve kaynakları da ayrıca listelenmiş.

(Nihat Dağlı)