Yasal e-müzik depoları

Web'den korsan şarkı ve film kopyalanabileceğini hemen herkes biliyor.....

Korsan yazılım ve oyun takası 1980'li yıllarda; internetin yaygınlaşmasından da önce genelde haberleşmek için kullanılan BBS (Bulletin Board System) sistemlerinde bile yapılıyordu. İnternetle birlikte değişen bu işin çok daha kolay, hızlı ve yaygın yapılması oldu. Ancak ses dosyaları hep sorunluydu. Bir şarkıyı kaliteden ödün vermeden bilgisayara kopyalayınca boyutu yüzlerce megabayta çıkıyordu. İnternetin popülerleşmeye başladığı dönemlerde adını duyurmaya başlayan MP3 adlı dosya formatı dosyaları 2-3 megabayt boyutuna indirince bir anda korsan MP3 siteleri belirmeye başladı. Artık bir şarkı dinlemek için tek yapmanız gereken o dönemin bir numaralı arama motoru Altavista'da ya da IRC sohbet kanallarında ismini yazmak ve çekmekti.

1999 yılında Shawn Fanning adlı bir genç bunun çok daha pratik bir hale getiren Napster adlı yazılım geliştirerek internetten bedava dağıtmaya başladı. Bir anda milyonlarca kullanıcıya ulaşan yazılım internete bağlı üyelerin bilgisayarlarındaki şarkıları birbiriyle paylaşmasını sağlıyordu. Birinci yaşını henüz doldurduğunda ilk isyan bayrağını bütün şarkıları bu ağda kopyalanmakta olan Metallica grubu kaldırdı. Bir fenomen olarak Napster, mahkeme kararıyla kapatıldığı 2001 yılına dek, sadece iki yıl içinde internetin en köklü akımını da başlatmış oldu.

Bir musibet, bin nasihat

Napster'ın kapatılması hiçbir şeyi çözmedi. Aksine onun yerine kapatılması teknik olarak imkânsız onlarca benzeri çıktı. En beklenmedik etkisiyse yasal cepheye oldu. İnternet gerçeğini kabul eden yapımcılar Apple'ın 2003 yılında kurduğu iTunes adlı müzik satış sistemine destek vererek ilk yasal alternatifi yarattılar. Apple'ın aynı dönemde çıkardığı iPod müzikçalarına içerik sağlamak için kurulan iTunes'un getirdiği en büyük yenilik albüm yerine tek tek şarkıları satın alabilmek oldu. Napster döneminde kimsenin kullanmayacağı bir çılgınlık olarak görünen iTunes 850 milyondan fazla şarkı sattı ve pazarının yüzde 80'ine sahip. E-müzik sektörü şu an 350'ye yakın siteden yıllık 1 milyar doları aşan bir pazar yaratmasına rağmen toplam müzik pazarının henüz sadece yüzde 6'lık bir bölümünü oluşturuyor.

Türkiye bu süreçte diğer pek çok konuda olduğu gibi tartışma, anlaşamama, kıskanma gibi 'zaman kazandırıcı' bütün kartları kullandı. Müzik yapım şirketleri, yorumcu ve besteciler arasındaki anlaşmazlık yüzünden 15 milyon Türk internet kullanıcısının önünde korsan MP3 dağıtan siteler, Bittorrent, Kazaa ve e-donkey gibi yasadışı seçenekler dışında bir şey olmadı.

Türkiye de trene bindi

Sonunda 2006'da yasal alternatifler Türkiye'de de belirmeye başladı. İlk girişim Power Grubu'nun Power Club hizmeti oldu. Ardından Doğan Electronic Music'in Muzi sitesi devreye girdi. Yasallığı ilk gününden bu yana tartışılan Rusya kökenli allofmp3.com sitesinin AllTunes hizmeti de yabancı ağlar içinde Türkiye'den de şarkı satın alabileceğiniz bir uygulama olarak duruyor. Üstelik AllTunes, Muzi ve PowerClub'da olduğu gibi kopya koruması olmayan MP3 formatında şarkıları satıyor. Türkiye'de bu şekilde hizmet vermek için 20'ye yakın firma sırada. Oluşturulan arşiv 75 bin şarkı civarında. Web'de şarkı için korsandan başka seçeneği olmayan Türk kullanıcıları aslında e-şarkıya para vermeye yabancı değil. GfK raporuna göre Türkiye'de cep telefonu aboneleri zil sesi olarak kullanacakları melodilere yılda 100 milyon dolarlık bütçe ayırıyor.

Power Club

Türkiye'nin ilk yasal alternatifi Power Club'ın (PC) en büyük avantajı web tarayıcı üstünde çalışması. Böylece kullanmak için yazılım yüklemek, sürekli güncel tutmak, bilgisayarı sileceğiniz zaman yedekleme derdine düşmek zorunda kalmıyorsunuz. Farklı işletim sistemlerine has sorunlar da ortadan kalkıyor. Sistemde hem yerli hem de yabancı şarkılar yer alsa da şu an yalnızca Türkçe şarkılar satın alınabiliyor. Şarkıların tanesi 1 YTL. Dolayısıyla şarkılarının toplamı albümden pahalıya geliyor. Şarkılar WMA formatında. www.powerclub.com.tr

Muzi Play

Muzi, Türkiye'nin en geniş içeriğe sahip müzik portalı olma iddiasını taşıyor. Sisteme üyelik ücretsiz. Şarkı satın alabilmek için MuziPlay adlı özel (ve ücretsiz) bir yazılımı sitesinden çekmek gerekiyor. Arayüz olarak iTunes'a benzerliği ve kolay kullanımı dikkat çekiyor. WMA formatında satılan şarkılar Power Club'da olduğu gibi iPod uyumlu değil. Hizmetin sürpriziyse uzun zamandır beklenen Müslüm Gürses'in rock şarkıları yorumladığı albümünün ilk defa ve sadece bu ortamda sunulması. Şarkıların tanesi 1 YTL'den satılıyor. (muziplay.com)

AllTunes

Rusya'dan hizmet veren AllTunes, ülkedeki ilginç yasalardan dolayı bedeli şarkı adediyle değil veri miktarıyla ölçülüyor. Bir anlamda kiloyla satmaya da benzetilebilir. Dolayısıyla satın aldığınız şarkının fiyatını dosya boyu belirliyor. Böylece iTunes ve benzeri yabancı sitelerde her şarkı 99 cent iken bu hizmette 1 cente alınabiliyor. Üstelik şarkılar WMA, AAC gibi kopya korumalı değil; MP3, OGG gibi açık formatlarda satılıyor. Sistemin lisansı sadece Rusya ile kısıtlı olsa da site parayı bastıran herkese hizmet ediyor. Türkçe olarak sadece Tarkan olsa da yabancı şarkılar için Türkiye'den kullanabileceğiniz tek yasal alternatif. (alltunes.com)

Radikal