Yapı denetim firmaları çürük çıktı

Deprem felaketlerinden ülkemiz gerekli dersi çıkarmamakta ısrarlı. Binaların sağlam yapılmasını denetleyen yapı denetim firmaları da yozlaşmaya ayak uydurdu.

Aralarında İstanbul’un en büyük şirketlerinin de bulunduğu 5 yapı denetim firmasının faaliyeti askıya alındı. Deprem kuşağında yer alan Türkiye’de son yıllarda art arda yaşanan felaketlerle binlerce kişi enkaz altında kalıp hayatını kaybetti. Marmara, Düzce ve Bingöl depremlerinin yanı sıra geçtiğimiz yıl Konya’da çöken binada ön plana çıkan husus, çok sayıda yapının çürük olmasıydı. 2001 yılında itibaren binaların sağlam yapılması amacıyla yapı denetim sistemi faaliyete geçti ve 400’e yakın firma kuruldu. Ancak Bayındırlık Bakanlığı’nın yaptığı denetimde, binaların depreme dayanıklı yapılmasını sağlamakla görevli 5 firma çürük çıktı. İnşaatları temelinden çatısına kadar kontrol etmekle yükümlü şirketler, eksik denetim yapmak, sahte imza atmak, ruhsata aykırı hareket ve laboratuvar testlerini ihmal etmekle suçlanıyor. Firmaların görev bölgesine giren 1 milyon metrekarelik inşaat alanı da denetimsiz kaldı. Faaliyetleri bir yıl durdurulan şirketler, iş devri için çalışıyor. Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Teknik Araştırma Dairesi Genel Müdür Yardımcısı Ali Hürata, 5 firmada da usulsüzlükler tespit ettiklerini belirterek, “Artık zerre kadar ihmal olmamalı. Denetimden taviz veremeyiz. Hatanın büyüğü küçüğü olmaz.” dedi. Firmalar ise bakanlığın ihtar bile vermeden doğrudan faaliyetlerini durdurduğunu ileri sürüyor. Ali Hürata da böylesi hassas bir konuda ihtara gerek olmadığına işaret ediyor. Bayındırlık ve İskan Bakanlığı bünyesindeki Yapı Denetim Komisyonu’nun belirlediği şartlara göre çalışan yapı denetim şirket- leriyle ilgili şikayet üzerine müfettiş- ler denetleme yaptı. Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Teftiş Kurulu'ndan uzmanlar, 5 yapı denetim şirketinin inşaatlarda yürüttükleri faaliyetlerin yasalara aykırı, eksik ve suiistimaller bulunduğunu belirledi. Tespitin ardından 5 Haziran 2004 itibarıyla 5 firmanın faaliyetleri Yapı Denetimi Hakkında Kanun'a riayet etmedikleri gerekçesiyle durduruldu. İstanbul'un en büyük yapı denetim firması Uzman Yapı Denetim AŞ zemin, malzeme ve imalata ilişkin deneyleri şartname ve standartlara uygun olarak laboratuvarlarda yaptırmadığı gerekçesiyle bir yıl süreyle kapatıldı. Anılan gerekçe, yetkili inşaat mühendisleri tarafından bir yapı denetim firmasının yapması gereken en önemli görevi olarak belirtiliyor. Faaliyeti durdurulan diğer firmalar şunlar: Ankara'dan Canlar Yapı Denetim Ticaret Ltd Şti, İzmir'den Denetim Yapı Denetim Ltd. Şti. ve Birleşim Yapı Denetim Ltd. Şti. Bursa'dan Uzay Yapı Denetim Ltd. Şti. Uzman Yapı Denetim'in uymadığı diğer maddeler şöyle: Yapının, ruhsat ve ekleri ile mevzuata uygun olarak yapılmasını denetlemek. Yapım işlerinde kullanılan malzemeler ile imalatın proje, teknik şartname ve standartlara uygunluğunu kontrol etmek ve sonuçları belgelendirmek, malzemeler ve imalatla ilgili deneyleri yaptırmak. Ruhsat ve eklerine aykırı uygulama yapılması halinde durumu üç iş günü içinde ilgili idareye bildirmek. Yapı denetim firmalarının kapatılma prosedüründe birçok firmanın imzası var. Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Teftiş Kurulu Başkanlığı müfettişleri aracılığıyla denetimde ihlallerle ilgili gelen şikayetleri değerlendiriyor ve firmalarla ilgili rapor hazırlıyor. Rapora, Bayındırlık Bakanı olur veriyor ve rapor Teknik Araştırma Uygulama Genel Müdürlüğü'ne gönderiliyor. Genel müdürlüğün verdiği kararı Bakan tekrar onaylıyor ve ceza uygulanıyor. Canlar Yapı Denetim firmasının sahibi Şimşek Özdemir, herhangi bir ihtar almadan kapatıldıklarını dile getirerek Bölge İdare Mahkemesi'ne yürütmeyi durdurmak için dava açtıklarını söyledi. Birleşim Yapı Denetim sirket yöneticisi Jale Şenelmas da bakanlığın kendilerine ihtar vermeden ceza verdiğini ve karara karşı idari mahkemeye başvuracağını söyledi. Denetim Yapı Denetim yöneticisi ise bakanlık bünyesindeki bürokratik işlemlerden dolayı mağdur edildiklerini savundu. Uzman Yapı Denetim AŞ'nin Onursal Başkanı Halit Demir, İzmit'teki bir şubenin hatasından dolayı Bayındırlık Bakanlığı'nın bütün işlerinin durdurulma kararı almasının kabul edilemez olduğunu söyledi. Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Teknik Araştırma ve Uygulama Genel Müdür Yardımcısı Ali Hürata, kendilerine denetim firmaları ile ilgili şikayetlerin gelmeye devam ettiğini vurgulayarak denetim firmalarına uyarıda bulundu. 1999'daki Marmara Depremi'nde başıboşluk ve ihmallerden dolayı zararın katlandığını hatırlatan Hürata, “Artık zerre kadar ihmal olmamalı. Denetimde asla taviz verilmemeli.” diye konuştu. İhtar verilmeden kapatıldığını iddia eden firmaları kasteden Hürata, 4708 sayılı kanunda ihtar verilmesi gerektiği ile ilgili bir ifadenin yer almadığını belirtti. Hürata şöyle devam etti: “Firmaları olumsuz sicil aldınız diye uyarıyoruz. Olumsuz sicili, iş yapılan idareler, belediye, valilik, organize sanayi bölgesi müdürleri, ruhsat veren idareler veriyor ve bize bildiriyor. Biz de firmalara sicil raporlarını iletiyoruz. Firmalar yine de başıboş davranıyor.” Hürata, yarım inşaatların akıbeti ile ilgili olarak “Belediye yarım inşaat için ‘Yapı Tatil Tutanağı' hazırlıyor. Mal sahibi yeni firma ile anlaşma imzalayıncaya kadar inşaat bekletiliyor. Yeni firma yarım kalan yerden denetime devam ediyor.” dedi. Kaynak: Zaman