Vergi iadeleri en geç 20 Ocak 2006 tarihine kadar ilgili kuruma verilmesi gerekiyor. Peki çalışanlar için hangi harcamalar, emekliler için hangi harcamalar geçerli?
Abone olVergi iadesi telaşı başladı. Çalışanlar iadelerini almak, emekliler ise 1 yıl boyunca avans olarak aldıkları iade karşılığı olarak bildirimde bulunacaklar.
Geçtiğimiz yıllarda olduğu gibi bu yıl da aynı mantık geçerli: 'Az maaş alanlar çok, çok maaş alanlar ise daha düşük oranda vergi iadesi alacak.' Bu yılki vergi iadesi, 3,300 YTL'lik harcama tutarına kadar yüzde 8, ikinci 3.300 YTL'lik harcama tutarına yüzde 6 oranında uygulanacak. 6,600 YTL'den fazlasının 6,600 YTL'si için yüzde 7'si, aşan kısmı için ise yüzde 4'ü üzerinden hesaplanacak. Düzenleme en çok asgari ücretliye yarayacak.
Aylık 350 YTL kazanan bir asgari ücretlinin yararlanabileceği toplam vergi iadesi tutarı, İSMMMO'nun (İstanbul Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası) hesabına göre 349 YTL'yi bulacak.
Gelir vergisi matrahı 14.717.36 YTL (Aylık 1.000 YTL kazanan) olan bir kişinin alacağı vergi iadesi de yaklaşık 787 YTL olacak.
İSMMMO Vergi İadesi Raporu'nda yer alan, aylık ücretlere göre alınacak vergi iadesi tutarları şöyle:
İSMMMO Vergi İadesi Raporu açıklamasında, 2004-2005 yılları karşılaştırmasına göre, alınacak vergi iadesi tutarında bir önceki yıla göre, 350 YTL'de (asgari ücret) yüzde 7, 500 YTL'de yüzde 3, 750-1,000 YTL'de yüzde 2, 1,250 YTL'de yüzde 1.6, 1,500 YTL'de yüzde 1.2, 1,750 YTL'de yüzde 1.1, 2,000 YTL ve üzerinde yüzde yarımlık artış olduğu belirtiliyor.
HANGİ BELGELER GEÇERLİ?
Harcamaların özel gider indirimine konu olabilmesi için öncelikle harcamanın Türkiye'de yapılması zorunlu. Harcama belgelerinin gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinden alınacak fatura, serbest meslek makbuzu, perakende satış fişi ve yazar kasa fişinden oluşması gerekiyor. Belgeler, ücretlinin kendisi, eşi ve 18 yaşını aşmamış çocukları adına düzenlenebilir.
HANGİ HARCAMALAR İNDİRİME TABİ ?
Çalışanlar ile emeklilerin indirime tabi harcamaları farklılı gösteriyor. Her iki kesimin de indirime tabi harcamalarını kalem kalem derledik.
ÇALIŞANLAR İÇİN GEÇERLİ HARCAMALAR
Vergi iade bildirimleri hazırlanırken en titiz çalışmayı yapması gereken çalışanlar, bildirimlerini eğitim, sağlık, gıda, giyim ve kira giderleri olmak üzere 5 grupta yapacak. Bunların dışında kalan ulaşım, temizlik, dayanıklı tüketim malı bildirimleri ise kapsam dışında. İşte harcama kalemleri...
Eğitim Giderleri
*Eğitim ve öğretim kurumlarına ödenen ücretler (Ana okulu, kreş, ilköğretim, lise ve üniversite)
*Sürücü kursu ve eğitim amacıyla gidilen diğer kurslara ödenen ücretler (Çocuklar adına ehliyet almaları için sürücü kurslarına yapılan harcamalar karşılığında alınan faturalar eğitim gideri olarak kabul edilir)
*Dershanelere ödenen ücretler.
*Kitap ve kırtasiye alımları ve eğitim amacı için alınan araç ve gereçler için ödenen ücretler.
*Özel ders veren öğretmenlere ödenen ücretler (Serbest meslek makbuzu ile belgelendirilmelidir)
*Servis bedeli olarak ödenen ücretler.
*Özel yurtlarda barınan öğrenciler için ödenen ücretler.
*Spor okuluna giden öğrenciler için ödenen ücretler.
*Sınavlara hazırlanmak amacı ile satın alınan dergilere ödenen ücretler vergi iadesi kapsamına giriyor.
Milli Eğitim Bakanlığına bağlı okullara ve kurumlar vergisine tabi olmayan vakıf üniversitelerine ödenen ücret ve bağışlar kapsam dışıdır. Piyano, bilgisayar ve bilgisayar CD ve disketleri gibi eğitim amaçlı yapılan harcamalar eğitim gideri olmakla beraber, dayanıklı tüketim harcamaları olması nedeniyle yıllık vergi iadesi kapsamına dahil değildir. Ayrıca, gazete, dergi ve mecmua alımları gibi harcamalar eğitim giderleri kapsamına girmez.
Sağlık Giderleri
*İlaç alımı için ödenen ücretler.
*Sağlık malzemesi alımı için ödenen ücretler.
*Hastane giderleri, tahlil, muayene, ameliyat, fizik tedavi ve diş protezi için ödenen ücretler.
*Sağlık sebebi ile ilgili olarak alınan gözlük ve lens için ödenen ücretler.
*Doktor raporuna dayandırılarak cilt sağlığına yönelik ödenen ücretler vergi iadesi kapsamına giriyor.
Sağlık Bakanlığı, SSK ve Üniversitelere bağlı hastanelere yapılan ödemeler kurumlar vergisinden muaf olmaları sebebiyle kapsam dışıdır. Diş macunu ve diş fırçası gibi giderler, sağlık gideri kapsamında kabul edilmediğinden, yıllık vergi iadesinde dikkate alınmaz.
Gıda Giderleri
*Sigara, alkollü içecek ve evlerde bakılan hayvanlara alınan yemler dışındaki bütün yiyecek ve içecek maddeleri için ödenen ücretler.
*Lokanta kantin gibi yerlerde yiyecek ve içecek için ödenen ücretler.
*Otellere yiyecek ve içecek için ödenen ücretler (faturada belirtilmesi koşuluyla) vergi iadesi kapsamına giriyor. (Alkollü içkilerin de içeceklerden ayrılması gerekiyor.)
Giyim Giderleri
*Hazır elbise, ayakkabı, şapka, çorap, kemer ve iç çamaşırı için ödenen ücretler.
*Kumaş, yün ve tuhafiye giderleri için ödenen ücretler.
*Giyim eşyalarının tamiri ve boyanması için ödenen ücretler.
*Gelinlik alımı için ödenen ücretler vergi iadesi kapsamına giriyor.
Kuru temizleme ve temizlik için alınan diğer ürünler kapsam dışıdır. (Çanta, bornoz ve havlu gibi giderler giyime müteallik giderler kapsamında olmaması nedeniyle yıllık vergi iadesine tabi değildir.)
Kira Giderleri
*İkamet edilen konut için yapılan kira ödemeleri vergi iadesi kapsamına giriyor.
Kira ödemelerinin belgelendirilmesi, banka dekontlarının ibrazı, bankamatik makbuzlarının ibrazı veya evsahibinin kirayı tahsil ettiğine dair imzalı bir yazının ibrazı yoluyla da olabilir. Devlete ait lojmanlarda oturanların kira ödemeleri özel gider indiriminde kullanılamaz.
EMEKLİLER İÇİN GEÇERLİ - GEÇERSİZ HARCAMALAR
Emeklilerin iade için geçerli harcamaları, çalışanlara göre biraz kapsamlı. Bildirimde bulunurken çalışanlardan bir diğer farkları ise, belgelerini gıda, eğitim gibi ayrı ayrı yazma zorunluluklarının olmaması. Ancak emekliler için 1 yıl boyunca (3 ayda bir) vergi iadelerini avans olarak aldıklarından, yeterli bildirimi yapma zorunluluğu doğuyor. Çünkü verilecek bildirim üzerinden hesaplanan vergi iade tutarından, daha önce ödenen avans mahsup edilecek. Dolayısıyla aldıkları avansın karşılığı kadar belge toplayamayan emekli, dul ve yetimlerin aldıkları fazla avans aylıklarından kesilecek. İşte emeklilerin geçerli olan harcamaları:
*Yiyecek ve içecek giderleri.
*Her türlü giyecek giderleri, bunların bakım, onarım ve temizleme giderleri.
*Temizlik madde ve malzeme alımları.
*Emekli Sandığı tarafından karşılanmayan her türlü sağlık giderleri.
*Kitap, gazete ve her türlü eğitim, öğretim, anaokulu ve kreş giderleri ile servis ücretleri.
*Başlama ve bitme noktaları Türkiye sınırları içinde olan karayolu ile yapılan yolcu ve yük taşıma giderleri.
*Vekalet ücretleri.
*Otel, motel ve pansiyonlara ödenen konaklama ücretleri.
*Her türlü (Kadın-Erkek) tuvalet ve ıtriyat madde ve malzeme alımları.
*Havlu, bornoz, nevresim, kaputbezi, pike ve çarşaf gibi tüketim malları için yapılan harcamalar.
*Çocuk oyuncukları, şemsiye el çantası için yapılan harcamalar.
*Plak, teyp ve video bandı ile teyp ve video kaseti kiralanması için yapılan harcamalar.
*Billuriye ve züccaciye gibi kırılabilir mutfak eşyaları için yapılan harcamalar.
*Sadece parça alımına ait olmamak kaydıyla dayanıklı tüketim malları için yapılan bakını onarım giderleri.
*Çiçek alımları, kuaför ve berberlere ödenen ücretler, fotokopi ücreti, ampul, floresan, ampul ve pil alımları.
*Vergi İade bildirim zarfında belirtilen ikametgaha ait konutun ısıtılmasında kullanılan (Mazot-motorin hariç) fuel-oil, kalorifer yakıtı, odun-Kömür, gaz, likit, gaz(LPG), doğalgaz, biogaz, Jeotermal gibi harcamalara ait yöneticiler tarafından verilen makbuzlarda belirtilen kalorifer yakıt giderleri ile bu konuta ait diğer yakacak giderleri.
*İkamet edilen konutun mutfağında kullanılan Doğalgaz, Likitgaz, (Tüp gaz giderleri) giderleri.
*İkamet edilen konutun içine ait boya, badana, duvar kağıdı ve işçilik ücreti.
*Tiyatro, Sinema ve Konser verilen yerlere giriş ücretleri.
*Büyük Kent, Şehir ve Kasaba Belediyelerinin sınırları içinde yapılan yolcu taşıma giderleri hariç olmak üzere, başlama ve bitme noktaları Türkiye sınırları içinde olan karayolu ile yolcu ve yük taşıma ücretleri.
*Elektrik, su ve sıhhi tesisat tamiratına ilişkin yalnız işçilik ücreti.
*Süs ve ziynet eşyaları (Altın, gümüş, platin, kıymetli taşlar, pırlanta, zümrüt, yakut, elmas v.s) ile taklit süs eşyası alımlarının %20'si.
*Vergi iade bildirimi zarfında belirtilen ikametgah adresine ait konutun kira giderinin %20'si.
*Huzurevleri için yapılan harcamalar (Huzurevi Resmi Kuruluşa ait ise makbuz veya sair bir belge, özel kuruluşlara ait ise fatura ile belgelendirilmesi şart)
vergi iadesinde geçerli sayılmaktadır.
Emekliler için geçersiz olan harcama kalemleri ise şunlar:
*İnşaat ve sıhhi tesisat malzeme alımları.
*Dayanıklı tüketim malı alımları, (Mobilya, mefruşat, halı, kilim, yatak ve örtüsü, yorgan, yastık, battaniye, yer muşambası, müzik aletleri, tabanca, av ve deniz malzemesi, radyo, televizyon, video, bilgisayar, buzdolabı, çamaşır ve bulaşjk makinası, ütü gibi elektrikli ev aletleri, duvar, masa ve kol saati, dürbün, telsiz, telefon makinası, fotoğraf makinası, resim tabloları, her türlü mutfak araç ve gereçleri, daktilo ve benzeri nitelikteki alımlar ile hane halkı tarafından bir yılı aşkın süre kullanılabilen sair dayanıklı tüketim malları için yapılan harcamalar).
*Porselen yemek takımları, plastik mutfak eşyası ve ayna.
*Sigara ile bira dahil tüm alkollü içkiler.
*Hava, deniz ve demiryolu ile yapılan yolcu ve yük taşıma giderleri.
*Yurtiçi, yurdışı tur (gezi) ücretleri.
*Ticari, zirai ve mesleki kazanca ilişkin harcamalar.
*Otomobil ve benzeri araç alımları ile bunların bakım, onarım ve yakıt (LPG dahil), park otoyol geçiş ve kiralama giderleri.
*Gayrimenkul alımları.
*Birden fazla bağımsız bölümü bulunan binaların müşterek kullanımına ait bölümlerin boya, badana giderleri ile binanın asansör, su, sıhhi tesisat, kalorifer güneş enerjisi ve benzeri nitelikteki tesisat ve bunlara ait bakım onarım giderleri ile kapıcı ücreti.
*Hayvanların sağlık ve beslenmesi için yapılan harcamalar.
*P.T.T. ve kargo giderleri, noter masrafları ve elektrik tüketim giderleri.
*Dernek ve kuruluşlara yapılan bağışlar.
*Şehir şebekesine bağlı su giderleri.
*Tutarı itibariyle fatura düzenlenmesi gereken harcama belgeleri.
*Vergi iade bildiriminin ilgili bölümünde belirtilmeyen, bakmakla yükümlü olunan kimselere ait harcama belgeleri.
*Kurumlar vergisinden muaf kurumların (Kantinler gibi) düzenleyecekleri fatura ve parakende satış fişlerinde "Kurumlar Vergisinden Muaftır." ibaresi bulunmaması halinde bu belgeler.
*Hamam yıkanma ücreti.
*Düğün davetiyesi ve baskı bedeli, ambalaj kağıt alımına ilişkin harcamaları.
*Duvar pano, çerçeveli kuru çiçek pano ve oda kokuları alımları.
*Oyun salonlarındaki seans ücretleri ile bilgisayar ve atari oyun ücretleri.
vergi iadesinde geçerli sayılmamaktadır.
ŞUBAT'TAN İTİBAREN ÖDENECEK...
Çalışanların 20 Ocak'a kadar bildirimlerini teslim etmesinin ardından, işverenler, aldıkları bildirimlere göre ücretlilerin yararlanacakları yıllık vergi iadesini hesaplayacak. İadeler, 1 Şubat 2006'dan itibaren (ücretlilerin ödeyecekleri gelir vergisinden mahsup etmek suretiyle) nakden ödenecek.
Vergi iade rakamı sıfırlana kadar Şubat, Mart, Nisan, Mayıs, Haziran ve daha sonraki aylarda ödeme devam edecek. Ücretliler, iadenin hemen hemen tamamını Şubat, Mart, Nisan, Mayıs ve Haziran aylarında almış olacaklar.
SAHTE FİŞE 3 YIL HAPİS!
Maliye birimleri, vergi iadesi ile ilgili bilgi verirken, sahte fiş konusundaki uyarılarını da yineliyor. Birçok kişinin daha fazla gelir elde etmek için tanıdıklarından fiş topladığını, bazı kişilerin ise yasal olmayan yollara başvurduğunu belirten yetkililer, naylon fatura konusunda para cezasından hapis cezasına kadar bir dizi yaptırımları hatırlatıyor. Sahte fiş kullandığı tespit edilen kişilerden, iade paranın tamamı faiziyle geri alınıyor. Belirlenecek bir oranda da para cezası veriliyor. Sahte fiş kullananlar hakkında Cumhuriyet Savcılığı'na da suç duyurusunda bulunuluyor. Suçluluk durumunda ise 6 aydan 3 yıla kadar hapis cezası söz konusu olabiliyor.
Konya Vergi Dairesi Başkanı Erhan Ökmen'in sözleri, bu yola başvuracakların bir kez daha düşünmesini gerektirecek cinsten:
''Aslında çalışan elindeki fişin sahte olduğunu anlayabilir. Örneğin, 500 YTL'lik ekmek ya da makarna fişinin gerçek olduğunu kimse söyleyemez. 'Verdim kurtuldum' diye bir şey yok. Biz sürekli geriye dönük incelemeler yapıyoruz. Tespit etmemiz durumunda geri adım atmayız. Birkaç milyon lira fazla alabilmek için para cezasına ve hapis yatmaya değmez''
BUNLARA DİKKAT!
*Vergi iadesi, yalnızca Türkiye sınırları içinde yapılan harcamaları kapsamaktadır. Yurt dışında yapılan harcamalar geçerli olmayacaktır.
*En fazla yıllık gelir vergisi matrahı kadar bildirim yapılabilir. Hesaplanan indirim tutarı, harcamanın yapıldığı yıla ait ücretin yıllık vergi matrahının % 35'ini geçemez.
*Bir harcama belgesinde birden fazla harcama çeşidinin olması halinde (örneğin temizlik ve gıda), özel gider indirimine konu olmayan harcamalar belge toplamından düşülerek, indirime konu olacak harcama tutarı tespit edilecektir.
*Yazar kasa ve perakende satış fişlerinde üst limit 350 milyon liradır. Bu tutarın üzerindeki harcamaların tamamı vergi iadesinde kullanılamaz.
*Bildirim yapılan harcamaların abartılı olması, tüketilmesinin imkansız ya da şaibeli olması durumunda işveren bu harcamaları bildirimden çıkartabilir.
*Bazı işyerlerinde daha erken olmakla beraber, iade zarfları en geç 20 Ocak tarihine kadar işverene teslim edilmelidir.
*İşverenler en geç 20 Mart'a kadar iade işlemlerini gerçekleştirmek zorundadır.
*Emeklilik nedeniyle veya herhangi bir nedenle işinden ayrılan ücretliler, 1 Ocak tarihinden başlayarak işlerinden ayrıldıkları tarihe kadar biriktirdikleri özel gider indirimine konu olan harcama belgelerini işverene bildireceklerdir.
Ölüm nedeniyle işten ayrılan ücretlilerin varislerinden bir tanesi (kendisi ve diğer varisler adına) 1 Ocak'tan ölüm tarihine kadar olan harcama belgelerini murisin işverenine ibraz edebilecektir.
*İşten ayrıldıktan sonra başka bir işte çalışmaya başlayanlar ise, eski işyerlerinden alacakları ödenen ücretlerin vergi matrahını, bu matrahtan kesilen gelir vergisini ve bu vergilerin yatırılmış olduğunu gösteren yazı ve belgeleri, yeni işyerine teslim ederek, bütün yıl için bildirimi yeni işyerine yapacaklardır.
*Ücretsiz izin süresinde yapılan harcamalara ait belgeler yıllık vergi iadesine konu olmaz.
Haber: Yasemin Kaptanbaş
Kaynak:
ÖNCEKİ HABERLER
