Vah zavallı Amerikalılar, bunlar krizle yaşamayı bilmez ki...

Deneyim başka şey... Görmüş, geçirmiş olmak... Şu Amerikalıları düşünüyorum... Vah zavallılarım vah! Bunlar hayatlarında kriz nedir bilmezler ki... İşsiz kalmayı, kredi kartı borcundan yırtmayı... İçime çok dert oldu halleri... Acaba diyorum onlara "kurs" filan mı açsak. Gelseler de "krizle yaşam dersleri" mi versek!

Deneyim önemli diyorum işte...
Gözünü sevdiğimin Türkiyesi bizi bu konuda usta eyledi.
Krizsiz büyüyen bir tek neslimiz olmadı.
Hatta bir nesil her türünden en az 5-6 kriz yaşadı.
Ekonomik krizlerin alasını biliriz...
Enflasyon canavarlarını, devalüasyonları, banka batırmaları...
Bunlara sos olarak siyasi krizler, darbeler biliriz...

Görmüş, geçirmiş olmak önemli şey..
Düşünün 2000 yılındaki krizi...
Parasız, işsiz kalanlar ne yapmıştı...
Kirasını ödeyemeyenler, eve ekmek götüremeyenler...
Tasını tarağını toplayıp, ana-babalarının yanına dönmüştü.
Çekirdek aileden büyük aileye dönüş yapmıştık...

Peki şimdi garibanım Amerikalı ne edecek?
Onlarda çekirdek aile bile kalmamıştı ki...
18 yaşına gelen "birey"di ve "tam bağımsızdı"...
Dönecek çekirdek aileleri bile yok zavallılarımın...

2000 krizinde kredi kartı borçlarının azdığı zamanları hatırlayın!
Yastık altına el atmıştık...
Ne de olsa kriz deneyimliydik...
Üç beş kuruş artırıp, "dar günler" için saklamayı bilirmiştik.
Bizde yoksa anamızın-babamızın çıkınlarından yardım almıştık...
Ya Amerikalılarım...
Var mıdır acaba onların analarının çıkınları...
Yastık altı nedir bilirler mi acep...
Kriz görmemiş adam, "dar güne birikim yapar mı?"
Sanmam ya, vah gariplerim vah!..

En az üç yıl etkisi sürmüştü krizin...
İşsizler iş bulamamıştı, onlara yenileri katılmıştı.
Okumuş, yazmış, üniversite bitirmiş olanlar "ne iş olsa yaparım" der olmuştu. Kimi "limon tezgahını" kapmıştı, kimi "garsonluğa" evet demişti. Bu işleri yapmaktan "ar" etmemişlerdi.
Çünkü onlar krizle büyüyen nesillerdi.
Öğretmen babası da onu "geceleri taksiye çıkarak" okutmuştu...
Her Türk'e önce "ekmeğini taştan çıkarması" öğretilmişti.
Ve çıkardılar da çıkardık da...

Peki kriz nedir bilmeyen Toni ne yapacak?
Limon satmayı da beceremez, işportacılığı da...
Hayır onlarda işporta kültürü de yok ki...
El üstünde tutulmuşlar hep...
Onların öğretmen babaları geceleri taksiye hiç çıkmamış...
Anneleri evde el işi yapıp okul harçlığını biriktirmemiş...
Bunları hiç görmemiş, yaşamamış ki Tonicik...
Ne yapsın, ne iş görsün...

Geçenlerde bir haber vardı...
"70 yaşındaki Amerikalı kadın genelevde çalışmaya başladı" diye... Krizden önce yüksek maaşlı bir işte çalışıyormuş...
İşini kaybedince 20-30 yere başvurmuş, cevap alamamış...
Sonunda da "geneleve" düşmüş...
O haberi okuyunca bunlar geldi aklıma...
-"Bizim gibi kriz eğitimli olsa böyle olur muydu" dedim...
Yaşadığımız krizlerin kıymetini bilin...
Gördüğünüz gibi çok ama çok lazım oluyor...