Uykusuzluk neden olur nasıl tedavi edilir?

Uykusuzluk sizin de başınızın derdi mi? Her 100 kişiden 15'inde görülen uykusuzluk (insomnia) beslenmeden, strese; kullanılan ilaçlardan nörolojik hastalıklara kadar pek çok nedenle ortaya çıkabilir. Peki uykusuzluğun tedavisi mümkün mü? İşte uykusuzluğun nedeni ve tedavisine ilişkin detaylar.

Uykusuzluk modern çağın en çok konuşulan sağlık sorunlarıdan biri. Normal şartlarda 15 ila 30 dakika arasında kişinin uykuya dalması beklenirken, uykuya dalamama, uykudan sık sık uyanma, huzursuzluk halleri ile 1 haftada 3 kezden fazla 6 saatten daha az uyumu haline uykusuzluk denilebilir. Uykusuzluk sorunu yaşayan hastalar için uykusuzluk nedir, nedenleri ve belirtileri ile uykusuzluk tedavisine ilişkin detayları derledik. Uykusuzluk sizi hem psikolojik hem de fiziki olarak zorlayacak önemli bir sorundur. Sağlıklı bir bedenin 6 ila 8 saat arasında kaliteli uyku uyuması beklenirken, uykusuzluk sorunu olanlarda uykusuzluk kendini uykuya dalamama, sık sık uyanma, uyandıktan sonra yeniden uykuya dalamama olarak gösterebilir. Uykusuzluk başlarda yaşam kalitesini düşüren bir sorun gibi görünse de tıbben hastalıklar kategorisinde yer almaktadır. Bu nedenle uykusuzluk sorunu yaşadığınızı düşünüyorsanız mutlaka bir hekimden yardım alarak işe başlamalısınız. 

UYKUSUZLUĞUN NEDENLERİ 

Uykusuzluğun tek bir nedeni yok. Bazı kişilerde kronikleşmiş bir sorun olarak ortaya çıkarken, bazı vakalarda uykusuzluk özel dönemlerde kendini gösteren bir hastalık olarak ortaya çıkabilir. Uykusuzluk sorunu yaşamaya başladıysanız öncelikle hayatınızda değişen ve sizi fiziken veya psikolojik olarak etkileyen durumları analiz etmekle işe başlayın deriz. Kayıplar, kullanılan yeni ilaçlar, stres, gergilik, yakın zamanda geçirilmiş operasyon vb. durumları düşünün. 

STRES: Uykusuzluğun nedenlerinin başında stres gelmekte. Maddi sorunlar, sosyal çevre ve iş hayatında yaşanan olumsuzluklar, evlilik ve ev hayatındaki değişim ve bozulmalar gibi durumlar en yaygın stres nedenleri olduğu gibi uykusuzluğu da tetikleyebilir. Özellikle gün içinde ve uykuya geçmeden önce strese neden olan durumları düşünmek, bu konularla ilgili çıkarsamalar yapmak stres hormonlarını arttıracağından uykunuzu kaçırabilir. Özellikle beyin stres halindeyken vücudun tüm sistemleri bu durumdan etkileneceğinden uykuya geçmek çok daha zor bir hal alacaktır. 

DEPRESYON: Uykusuzluğa neden olan en yaygın psikolojik sorun ise depresyondur. Ciddi boyutlara ulaşan uykusuzluk ve gün içinde hayatın devamını zorlaştıracak ruh ve beden hali depresyonu işaret edebilir. Ani kayıplardan, zorlu yaşam şartlarına, doğum gibi fiziki değişiklikler depresyonu tetikleyebilir ve sizi uykusuz bırakabilir.  Depresyon gibi farklı bir çok psikolojik rahatsızlık da uykusuzluğun nedeni olabilir.

YAŞAM ŞEKLİNİZ: Uykusuzluk söz konusu olduğunda nasıl yaşadığınızı mutlaka analiz etmenizde fayda var. Zira uykusuzluk gibi problemler yaşam şeklimizden doğrudan etkilenen hastalıklar arasında yer arasındadır. Uzun süre bilgisayar kullanmak, uyumadan önce mavi ışık yayan cep telefonu, tablet gibi aletlere maruziyet, geç saatlere kadar fiziki aktivite yapmak, gece hayatı ve alkol tüketimi gibi etkinlikler de uykusuzluk nedenleri arasındadır. 

İLAÇLAR: Farklı nedenlerle kullanılan bazı ilaçlarda uykusuzluk sebebi olabilir. Bu ilaçlar reçeli satılan tedavi amaçlı ilaçlar olabileceği gibi reçetesiz satılan gıda takviyesi niteliğindeki ilaçlar da olabilir. Son dönemde kullanmaya başladığınız yeni ilaçlar varsa mutlaka prospektüslerini okuyarak uyku düzeni üzerindeki etkilerini öğrenin. Gerekiyorsa hekiminize başvurun. 

KAFEİN: Çay ve kahve gibi kafein içeriği yüksek içeceklerin miktarı ve kullanım saatleri de uykusuzluğu beraberinde getirebilir. Gün içinde çok fazla kafein içerek içece ve yiyecekler tüketiyorsanız veya uyku saatine yakın bu tür gıdalar alıyorsanız uykusuzluk çekmeniz normal sayılır. Uykudan en az 3 saat önce bu tür yiyecek ve içeceklerin kullanımını kesmeniz ve miktarları sınırlamanız uykusuzluk sorunlarınızı giderebilir. 

ÇEVRESEL FAKTÖRLER: Özellikle büyükşehirlerde yaşanan gürültü, ışıklı ortamların fazlalığı gibi çevresel nedenlerde uykusuzluk yaratabilir. Uyuduğunuz odanın gereğinden fazla sıcak ve ışıklı olması, havasızlık, yanlış ve hijyenden uzak yatak ortamı da uykusuzluk yaratabilir. 

BESLENME BOZUKLUKLARI: Beslenme vücudumuzla ilgili her konuda olduğu gibi uyku düzenimiz üzerinde de doğrudan etkisi olan bir konudur. Kalitesiz beslenme, aşırı yağlı ve şekerli yiyecekler tüketme vücudu yorduğundan uykusuzluk veya uykuda huzursuzluk yaratabilir.

HASTALIKLAR: Uykusuzlukla doğrudan bağlantısı olduğu düşünülmeyen pek çok hastalık da uyku sorunlarına neden olabilmektedir. Tıp literatüründe İnsomnia olarak anılan uykusuzluk beyin fonksiyonlarındaki aksamadan, tansiyona; tiroid hastalıklarından eklem sorunlarına kadar pek çok sağlık problemiyle kendini göstermiş olabilir. 

UYKUSUZLUK ÇEKİYORSANIZ MUTLAKA HEKİME GÖRÜNÜN

Uykusuzluk sorunu artık hayatınızı etkileyen bir hal almaya başladıysa zaman kaybetmeden mutlaka hekim desteği alın. Uykusuzluğun ardında yatan nedenler kan, idrar testi ile bazı görüntüleme yöntemleri kullanılarak belirlenebilir. Nedeni belirlenen uykusuzluğun tedavisi de daha etkili sonuçlar verecektir. 

UYKUSUZLUĞA KARŞI NELER YAPILABİLİR?

İyi bir uyku çekmenin ilk şartı yattığınız odanın karanlık, havalandırılmış ve temiz olmasına özen gösterin. Uykudan önce gün içinde kafein içerek yiyecek ve içeceklerin miktarını sınırlandırın ve uykudan önce tüketmeyin. Akşamları hafif yiyecekler yiyerek, ılık sakinleştirici bir duşu alın. 

Bunun dışında uyuduğunuz odanın mutlaka karanlık olduğundan emin olun. Çok gürültülü bir ortamda uyumayın. Odanızdan TV, telefon gibi elektronik aletleri çıkarın. Uykunuz gelmeden yatağa girmeyin ve oda sıcaklığınızın çok yüksek olmamasına dikkat edin. 

UYKUSUZLUK NASIL TEDAVİ EDİLİR?

Uykusuzluk yaşayanlar için uykusuzluk nasıl tedavi edilir sorusunun yanıtı önemli. Uykusuzluk tedavisinde ilk yapılması gereken uykusuzluğa neden olan etkenleri tespit etmektir. Uykusuzluk nedeninin bulunması büyük ölçüde tedavinin şeklini de belirlemektedir. Uykusuzluğa neden olan etken ortadan kaldırılabilir bir şey ise örneğin, gürültülü bir ev ortamı, ışıklı bir yatak odası vb. etken ortadan kaldırıldığında uyku sorunu da ortadan kalkacaktır.

Bunun dışında sakinleştirici egzersizler de uykusuzluğun giderilmesine yardımcı olabilir. Basit nefes egzersizleri ile meditasyon bu konuda yardımcı olabilir.  Uykusuzluğun azaltılması ve giderilmesi için bitkilerden de faydalanabilirsiniz. Papatya çayı gibi sakinleştirici etkisi olan bitki çayları uykuya dalmanızı kolaylaştırabilir.Uykudan önce aşırı efordan kaçınmak da uykusuzluk tedavisinde başvurulan detaylardan biridir. 

Alınacak basit önlemlerin işe yaramadığı durumlarda uykusuzluk tedavi için iki ayrı yöntem öne çıkmaktadır. Bunlardan biri ilaçlı tedavi diğeri ise terapidir. İlaçlı tedavi uykusuzluğun altında ciddi bir sorun yattığı durumlarda hastanın rahatlatılması için kullanılan en yaygın yöntemlerden biridir. Ancak bu tedavi uzman hekim kontrolünde yapılmak zorunda. Uyku ilaçları kesinlikle uzman hekim reçetesi olmadan kullanılmamalıdır.