Ünlü ekonomist Doç. Dr. Ümit Akçay’dan uyarı! Henüz dip görülmedi

Dolar geçen haftalarda aniden fırladı ve şimdilik 5.80'nin üzerinde seyrederken Berlin School of Economics and Law Ekonomi Bölümü’nden Doç. Dr. Ümit Akçay'dan ekonomik gidişatla ilgili çok kritik uyarılar geldi. Akçay'a göre henüz dip görülmedi, hızlı bir toparlanma beklemek yanıltıcı olur.

Doç. Dr. Ümit Akçay’a göre, Türkiye’de ekonomik kriz siyasi krizi, siyasi kriz de ekonomik krizi besliyor. Henüz dibin görülmediğini söyleyen Akçay, " Güncel krizi, öncekilerle karşılaştırarak, ani bir çöküş ve sonrasında hızlı bir toparlanma yaşanacağını beklemek yanıltıcı. Yaşadığımız basit bir resesyon değil bir yapısal kriz olduğu için, krizden çıkış için ekonominin büyümeye geçmesi yeterli olmayacaktır" dedi.
 
Cumhuriyet'ten Şehriban Kıraç'ın haberine göre Akçay, Türkiye ekonomisinin yaşadığı krizi, atılan adımları ve çıkış yolları hakkında konuştu.

Son dönemlerde dolar yeniden yükselişe geçti, kurun tekrar yükselmesi ne anlama geliyor? Merkez Bankası bazı adımlar attı. Bunlar neden yetersiz kalıyor?

Türkiye’deki yapısal kriz, döviz-faiz kıskacı biçiminde açığa çıkıyor. Bunun anlamı, ekonomik büyümeyi canlandırmak için yapılan faiz indirimlerinin döviz şokları ile karşılaşması. Döviz-faiz kıskacı, ekonomi yönetiminin krize müdahale araçlarının da sınırlı olduğunu, yani aynı zamanda “kriz yönetiminin krizi”nin de yaşandığını gösteriyor. Merkez Bankası’nın yaptığı düzenlemeler, borca dayalı büyüme modelini canlandırmaya yönelik adımlar. Ancak krizi yaratan bizzat bu model. O nedenle atılan adımlar nafile.

Krize neden olan yöntemlerle krizden çıkmaya çalışıyorlar

Ekonomi yönetiminin aklında, kredi canlanmasının ekonomik toparlanmayla sonuçlanacağı varsayımı var. Bunu kamu bankalarının öncülüğünde hayata geçirdiler. Ancak 2013 sonrasındaki her kredi genişleme döngüsü daha büyük bir kredi çöküşüyle sonuçlandı. Krize neden olan yöntemlerle krizden çıkmaya çalışıyorlar, temel sorun bu.

İşsizlik artacak

Küresel ekonomideki yavaşlama, Türkiye ekonomisini olumsuz etkileyecek, kuşkusuz. Kur tahmini yapmak anlamlı değil ama büyüme konusunda en iyimser tahminler bile 2019 için daralma tahmini yapıyor. İşsizlik de büyüme bağlı olarak yüksek seyretmeyi sürdürecek.

Krizde henüz dip görülmedi

Krizde dip nokta görüldü mü? Krizden çıkış ve büyüme ne zaman olur?

Henüz görülmedi. Güncel krizi, öncekilerle karşılaştırarak, ani bir çöküş ve sonrasında hızlı bir toparlanma yaşanacağını beklemek yanıltıcı. Yaşadığımız basit bir resesyon değil bir yapısal kriz olduğu için, krizden çıkış için ekonominin büyümeye geçmesi yeterli olmayacaktır.
Kriz, 2001 krizi sonrası takip edilen IMF destekli borca dayalı büyüme modelinin krizidir. Atılacak adımlar, bu modelden uzaklaştığı ölçüde anlamlı olabilir. Bu modele dönüş yönündeki adımların tek etkisi, krizi derinleştirmek olur.

Faiz zaten inecekti

Merkez Bankası’nda başkan değişimi ve sonrasında gelen üst düzey görevden almaları ve hemen ertesinde faiz indirilmesini nasıl değerlendiriyorsunuz?

Merkez Bankası (TCMB) başkanının değişimi, Türkiye’de 2001 krizi sonrasındaki para politikası rejiminin sonlanması anlamına geliyor. 
TCMB başkanının görevden alınma zamanlaması, belli ki ekonomi yönetimi tarafından bilinçli olarak ayarlanmış. Gerek küresel konjonktür, gerekse Türkiye’de enflasyonun seyri nedeniyle, başkan değişimi olmasa da faizler zaten düşecekti, şimdi başkan değişimi nedeniyle faizlerin düştüğü propagandasını yapabiliyorlar.