Üniversite adayları tercih stresinde

Öğrenci Seçme Sınavı'nın ardından 1,5 milyon öğrenci ve aileleri, şimdi yeni bir sınavla karşı karşıya: tercihler...

Öğrencilerin geleceğini şekillendirecek olan tercih konusunda asla hata yapılmaması gerekiyor. Uzmanlar, yapılan en büyük hatayı, telkinlere kulak vererek ya da popülerliğine kanarak "sevilmeyen ve istenmeyen bir bölümü tercih etmek" olarak açıklıyor. Rehber ve Psikolojik Danışman Orhan Bağış, Eğitim Bilim Dergisi'nde yayınlanan makalesinde bir yıl kaybetmenin bir ömrü kaybetmeye değeceğinin altını çiziyor. Meslek seçiminin adeta "mutluluğa açılan" ilk kapı olduğunu belirten Bağış, tercihler öncesinde mutlaka rehberlerden görüş alınması gerektiğini kaydediyor. Popülariteye kanmayın Öğrencilerin meslek seçiminde karşılaştıkları en büyük sorunun, idealleriyle realitelerini birbirine karıştırmaları olduğuna dikkat çeken Bağış, "Öğrencinin böylesine önemli bir kararda çevre faktörlerinin baskısını hissetmesi ve ona göre tavır sergilemesi söz konusudur. Buna ailenin yanı sıra ekonomik ve sosyal etmenler de dahil edilebilir. Genç, işte bu çemberden kurtulduğu ve 'kendi olmak' iradesini yakaladığı zaman mutlu olmanın kapısını açar" diyor. Öğrencilerin yeteneklerine uygun meslekler yerine, popülaritesi yüksek, çok para kazandıran alanlara gitmek istediğini ifade eden Bağış, şunları söylüyor: "Gencin, yaptığı işten mutluluk duymayacağı bir alan, bir süre sonra kendisine giydirilmiş küçük beden elbise gibi gelecektir. Bunun yerine bilimsel temellere dayalı Mesleki Olgunluk Ölçeği, Kendini Değerlendirme Envanteri, Meslekî Eğilim Testi gibi testleri uygulayarak sağlıklı ve gerçekçi meslek tercihine gidebilir." Son kararı genç vermeli Bağış, tercih aşamasında özellikle ailelere büyük görev düştüğünü ifade ederek şunları ekliyor: "Aile ve diğer bireyler, kendi özlemleriyle çocuklarının sınırları arasında gerçekçi bir denge kurmalıdırlar. Gencin istekleri ve yetenekleri doğrultusunda seçim yapmasına izin vermeliler. Meslek seçimi konusunda yol gösterilebilir ama son kararı gencin vermesi gerekir." TERCİHTEN ÖNCE ŞU SORULARI KENDİNİZE SORUN Uzmanlar, şu sorulara da verilecek cevapların meslek seçimine ışık tutabileceğini belirtiyor: l Ailenizin sizden beklentileri ve ekonomik gücü nasıldır? Uzun süreli eğitim isteyen bir mesleğe yönelebilir misiniz? l Güzel sanatların herhangi bir koluna karşı özel yeteneğiniz var mı? l Büyük bir şirkette mi çalışmak istersiniz, serbest çalışmayı mı tercih edersiniz? l Büyük bir şehirde mi, küçük bir şehir de mi çalışmak istersiniz? l Çok para kazanmak istiyor musunuz? l Neleri yapmaktan ve neleri yapmamaktan hoşlanıyorsunuz? l Serbest zamanlarınızda nelerle uğraşıyorsunuz? l Emin bir iş mi istiyorsunuz, yoksa risk almaya hazır mısınız? l İnsanlarla iyi geçinebiliyor musunuz? BUNLARA DİKKAT EDİN Rehberlik uzmanları, öğrencilerin tercihlerini yaparken dikkat edecekleri noktaları şöyle sıralıyor: Yükseköğretim programının puanı, puan türü, yüzdelik dilimi, kontenjanı, ortaöğretim başarı puanları, alan-kol bölümleri ile varsa özel şartlarına dikkat etmeliler. Ayrıca ortak alanlara da dikkat ederek tercih şanslarını artırabilirler. Tercihlerini sıralarken en çok istedikleri yükseköğretim programına öncelik verebilirler. Ancak bunu yaparken istedikleri programı düşük puanlı tercihlerinden sonra yazmamalıdırlar. Bu durum, tercihlerinin "ölü" yani geçersiz olmasına sebep olur. İlgi ve yeteneklerine uygunsa, puanlarından daha düşük öğretim programlarına da yer verebilirler. Kazandıklarında gitmeyecekleri bir programa tercihlerinde yer vermemeliler. Bunun yerine, tercih yapmayarak bir yıl daha hazırlanmayı düşünebilirler. SIRALAMA ÇOK ÖNEMLİ Rehber ve Psikolojik Danışman Hikmet Ak öğrenciye "Ne olmak istiyorsun?" diye sorduklarında "Mühendis" dediklerini ama bu cevabın "Ne mühendisi, hangi üniversite, hangi şehir" şeklinde araştırılmadan verildiğini dile getiriyor. Rehberlik Uzmanı Yücel Yücel de her yıl pek çok adayın meslek seçiminde bilinçli davranmadığı ve tutarlı tercih yapmadığı için ya açıkta kaldığını ya da istemediği yüksek öğretim programına yerleştiğini dile getiriyor. Yücel, "ÖSS sonuçları açıklandıktan sonra "Keşke bir alt sıradaki tercihimi bir üst sıraya yazsaymışım" veya "Şu bölümü tercihlerim arasına yazsaymışım, kazanıyormuşum" gibi pişmanlıklar duyulmaması için "tercih yaparken öncelik sevilen mesleklere vermeli" uyarısında bulunuyor. GELECEĞİN MESLEKLERİ Enformasyon Mühendisliği Ergonomi Mühendisliği Otomasyon Mühendisliği Tasarım Mühendisliği Genetik Mühendisliği Tıp Mühendisliği Network Mühendisliği Mekatronik Mühendisliği Uluslararası İlişkiler Kamu Yönetimi Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Uluslararası Hukuk Psikoloji Halkla İlişkiler ve Tanıtım Turizm İşletmeciliği ve Otelcilik Rehberlik ve Psikolojik Danışma Mütercim -Tercümanlık YENİŞAFAK