Unakıtan'ın bütçe açığı tahmini

TBMM Genel Kurulu'nda, 2005 Mali Yılı Bütçe Yasa tasarıları ile 2003 Mali Yılı Kesinhesap Yasa tasarılarının görüşmelerine başlandı.

Maliye Bakanı Kemal Unakıtan, 2004 yılı sonu itibariyle konsolide bütçe harcamalarının 139.1 katrilyon lira, konsolide bütçe gelirlerinin 108.9 katrilyon lira, bütçe açığının 30.4 katrilyon lira, faiz dışı fazlanın 26.3 katrilyon lira olarak gerçekleşeceğinin tahmin edildiğini bildirdi. Maliye Bakanı Unakıtan, konuşmasına 2005 Yılı Bütçesi'nin AK Parti hükümetlerinin üçüncü bütçesi, 2003 Kesin hesabının da görüşülecek olan ilk kesin hesabı olduğunu belirtti. Unakıtan, hükümet programında, ''Ekonomik istikrarın sağlandığı, rekabetçi bir piyasa yapısının oluşturulduğu, sürdürülebilir bir kalkınma ortamının yakalandığı ve bunun nimetlerinin adil bir şekilde dağıtıldığı, yoksulluğun giderildiği, özgür ve müreffeh insanların barış içinde yaşadığı, çağdaş dünya ile entegre olmuş demokratik bir Türkiye'yi gerçekleştirmeyi amaçladıklarını'' anımsattı. 2005 Bütçesi'nin bu yoldaki üçüncü adım olduğunu kaydeden Unakıtan, bütçelerin hazırlandıkları dönemdeki ekonomik ve sosyal şartların dünyanın ve ülkenin içinde bulunduğu konjonktürün ve geleceğe ilişkin beklentilerin de izlerini taşıdıklarını ifade etti. Bu çerçevede, dünyadaki gelişmeler hakkında bilgi veren Unakıtan, 2004 yılının önemli gelişmelerden ilkinin, özellikle petrol başta olmak üzere enerji fiyatlarında meydana gelen artış olduğunu bildirdi. İkincisinin de ABD ekonomisinin rekor düzeye ulaşan ve kısa vadede bir iyileşme beklenmeyen bütçe ve cari açıkları ile bunun bir sonucu olarak doların değerindeki düşüşler olduğunu belirten Unakıtan, bu kapsamda dolar ile euro arasındaki mücadelenin de önemine dikkati çekti. Unakıtan, dolardaki değer kaybının birçok ülkenin ekonomisini yakından ilgilendirdiğini vurguladı. Bu yıl dünya ekonomisinin, ilk çeyrekte beklentilerin üzerinde büyüdüğünü, ancak ikinci ve üçüncü çeyrekte yavaşladığını bildiren Unakıtan, hükümet olarak dünyadaki bütün gelişmeleri, bunların ekonomiye olası etkilerini yakından izlediklerini ifade etti. TÜRKİYE'DEKİ GELİŞMELER Unakıtan, Avrupa Birliği'ne üyelik maratonunda önemli bir merhalenin aşıldığını ifade ettiği konuşmasında, ''Çok çalışmamız gereken bir dönem başlamıştır'' dedi. Öncelikle çağdaş uygarlık hedefini işaret eden Atatürk'ü saygı ve rahmetle anmak istediğini bildiren Unakıtan, ayrıca, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'a ''Türkiye'nin 45 yıllık rüyasını gerçekleştirme konusunda gecesini gündüzüne katarak örnek bir liderlik ve devlet adamlığı sergilediği'' için teşekkür etti. Türkiye'nin istikrara ve güven ortamına kavuştuğunu ifade eden Bakan Unakıtan, ''Kararlılıkla uyguladığımız politikalar ve aldığımız önlemler sonucunda makro ekonomik göstergelerde yakın zamanlara kadar ulaşılamaz kabul edilen başarılar elde edilmiştir'' diye konuştu. BÜYÜME Unakıtan, Türkiye ekonomisinin 2004 yılında hedeflenen yüzde 5 oranının oldukça üzerinde bir büyüme gerçekleştireceğini; 2002 yılında 2 bin 619 dolar düzeyinde olan kişi başına milli gelirin ise 2004 yılında 4 bin doların üzerine çıkacağını söyledi. Bu başarının başta siyasi istikrar ortamının sağlanması olmak üzere ekonomide fiyat, döviz kuru ve faize ilişkin belirsizliklerin önemli ölçüde giderilmesi ve güven ortamının sağlanması ile mümkün olduğunu ifade eden Unakıtan, ''Amacımız, bu güven ve istikrar ortamının devamlı olmasını sağlamaktır'' dedi. Unakıtan, büyüme konusunda sağlanan başarının tesadüfi değil, hükümet olarak uygulanan politikaların bir sonucu olduğunu kaydetti. Büyümede özel sektörün öncü rol oynamasının dikkat çekici olduğunu bildiren Unakıtan, şunları söyledi: 'Bu da tesadüfi değildir. Zira hükümet olarak temel politika tercihimiz, devletin faaliyet alanlarını asli hizmet alanlarıyla sınırlayarak, ekonomik büyümeyi özel sektörün öncülüğünde gerçekleştirmektir. Bu politikamızın en somut yansıması, özel kesim sabit sermaye yatırımlarında kendini göstermektedir. 2003 yılında özel kesim sabit sermaye yatırımları sabit fiyatlarla yüzde 21.2 artmıştır. 2004 yılındaki artışın yüzde 40 civarında olmasını bekliyoruz. 2005 yılı için öngördüğümüz reel artış ise yüzde 8'dir.'' İŞSİZLİK Unakıtan, işsizlik oranları hakkında bilgi verirken de oranların 2004 yılının ilk çeyreğinde yüzde 12.4, ikinci çeyreğinde yüzde 9.3 ve üçüncü çeyreğinde yüzde 9.5 olduğunu belirtti. 2004 yılının ikinci ve üçüncü çeyreklerinde istihdam edilenlerin sayısında, geçen yılın aynı dönemlerine oranla sırasıyla 492 bin ve 463 bin artış gerçekleştiğini bildiren Unakıtan, 2005 yılında konsolide bütçeye dahil kuruluşlarda 48 bin kişinin işe alınacağını, önümüzdeki üç yıllık dönemde de 1 milyon 650 bin kişiye iş kapısı açılacağını söyledi. ''HEDEF YÜZDE 4 ENFLASYON...'' Özel kesim sabit sermaye yatırımlarındaki artış eğiliminin gelecek üç yıllık dönemde de süreceğini ifade eden Unakıtan, ''Bu, istihdamda artış ve daha fazla vatandaşımızın aş ve iş imkanına kavuşacağı anlamına gelmektedir'' dedi. Bakan Unakıtan, enflasyon oranlarına da değindiği konuşmasında, gelinen tek haneli enflasyon rakamlarını da yeterli görmediklerini belirtti. Hedeflerinin enflasyonu AB ülkelerindeki gibi düşük seviyelere indirmek ve enflasyonlu günlerin bir daha gelmemek üzere geçmişte kalmasını sağlamak olduğunu bildiren Unakıtan, 2007 yılı sonunda enflasyonun yüzde 4'e inmesinin öngörüldüğünü ifade etti. Maliye Bakanı Unakıtan, cari dengedeki açığın finansmanında herhangi bir sorunun yaşanmayacağını, cari açık konusunda yakın geçmişte yaşanılan sıkıntılardan kaynaklandığı anlaşılan endişeleri yersiz bulduklarını söyledi. Unakıtan, ekonomik ve siyasi istikrarla sağlanan güven ortamının bir sonucu olan yabancı doğrudan yatırım girişi trendinin AB ile tam üyelik görüşleşmelerine başlanmasının kesinleşmesiyle hızlanarak devamını beklediklerini bildirdi. Uluslararası kuruluşların yaptıkları analizlerin de bu beklentileri desteklediğini ifade eden Unakıtan, ''Yabancı sermaye girişindeki canlanma, yeni yatırımları, yeni üretimleri, dolayısıyla yeni istihdam imkanlarını beraberinde getirecektir'' diye konuştu. İÇ BORÇ STOKU İç borç stokunun 2003 yılı sonunda 194.4 katrilyon lira, 2004 yılı Ekim ayı itibariyle ise 225.6 katrilyon lira olduğunu belirten Unakıtan, önümüzdeki dönemde borç faiz oranları ve vade yapısı konusundaki iyileşme seyrinin süreceğini ifade etti. Unakıtan, faiz oranlarında düşüşe paralel olarak bütçe üzerindeki faiz yükünün de aşağıya çekildiğini kaydetti. 2001 yılında toplanan vergilerin tamamının faiz ödemelerini karşılamaya yetmediğine dikkati çeken Unakıtan, 2004 yılı sonunda ise toplanan 100 lira verginin 57 lirasının, 2005 yılında ise 47 lirasının faiz ödemelerine gideceğini belirtti. 'Geldiğimiz noktayı kesinlikle yeterli görmüyoruz'' diyen Unakıtan, bu oranı daha aşağılara çekmenin temel öncelikleri arasında olduğunu söyledi. Kamu net borç stokunun 2004 yılında yüzde 68 dolayında gerçekleşmesini beklediklerini de bildiren Unakıtan, kamu borç stokunu 2007 yılında, yüzde 60 olan Maastricht kriteri düzeyine indirmeyi hedeflediklerini ifade etti. Unakıtan, kamu kesimi borçlanma gereğinin de sürekli azaldığını kaydederek, 2004 yılı sonunda bunun yüzde 5.9'a düşeceğini, 2005 hedefinin ise yüzde 3.6 olduğunu bildirdi. Kamu borç stokunun bazı AB üyesi ülkelerde de yüksek düzeyini koruduğunu belirten Unakıtan, kamu borç stokunun gayrisafi yurtiçi hasılaya oranının İtalya, Belçika ve Yunanistan'da yüzde 100'ün üzerinde seyrettiğini ifade etti. KESİNHESAP YASASI Unakıtan, 2003 Kesinhesap Yasası hakkında bilgi verirken de uygulamalar sonucunda 2003 bütçesinde bütçe giderlerinin başlangıçtaki 145.9 katrilyon lira yerine 5.5 katrilyon azalışla 140.5 katrilyon lira düzeyinde gerçekleştiğini bildirdi. Yıllardır bütçe giderlerinde gerçekleşmelerin hep tahminlerin üzerinde olduğunu belirten Unakıtan, ''İlk defa bizim 2003 bütçesinde gider gerçekleşmeleri başlangıçtaki tahminin altında gerçekleşmiştir'' dedi. 2003 sonunda bütçe uygulamaları açısından uzun yıllardır özlenen bir başarının ortaya konulduğunu ifade eden Unakıtan, şunları söyledi: ''Bu başarı aynı zamanda kaynak baskısına, ulusal ve uluslararası piyasalardaki belirsizlere, dış gerginliklere rağmen sağlanmıştır. Hedeflerden taviz verilmemesi ve gerekli tedbirlerin uygulanmasında kararlı davranılması suretiyle ulusal ve uluslararası piyasalardaki tereddütler giderilmiştir. Bütçe uygulamaları açısından zorlu bir yıl olan 2003'deki bu başarıda şüphesiz kilit unsur, ilk yılımız, ilk bütçemizde ortaya koyduğumuz ve tavizsiz bir şekilde uyguladığımız mali disiplin anlayışı olmuştur.'' 2004 BÜTÇE UYGULAMA SONUÇLARI Konuşmasında, 2004 yılı Ocak-Kasım dönemi bütçe uygulama sonuçları hakkında da bilgi veren Unakıtan, ''Bütçe uygulama sonuçları, bütçe hedeflerine uygun olarak gerçekleşmiştir'' dedi. Bu dönemde konsolide bütçe giderlerinin 123.1 katrilyon lira, konsolide bütçe gelirlerinin ise 98.7 katrilyon lira olduğunu bildiren Unakıtan, aynı dönemde 9.5 katrilyon lira tutarında ret ve iade yapıldığını söyledi. Unakıtan'ın verdiği bilgiye göre, bütçe giderleri içinde personel giderleri 26.8 katrilyon lira, sosyal güvenlik kurumlarına devlet primi ödemeleri 3.5 katrilyon lira, mal ve hizmet alımları 8 katrilyon lira, faiz giderleri 52.3 katrilyon lira, cari transferler 25.7 katrilyon lira, sermaye giderleri 5 katrilyon ve borç verme 1.5 katrilyon lira, sermaye transferleri ise 271 trilyon lira olarak gerçekleşti. Alt düzey harcama kalemlerinden sağlık harcamaları 2 katrilyon lira, sosyal güvenlik kurumlarına yapılan transferler 18.1 katrilyon lira, KİT'lere yapılan sermaye niteliğindeki transferler 800 trilyon lira, tarımsal destekleme ödemeleri 3 katrilyon lira, tarımsal destekleme ödemeleri 3 katrilyon lira, iç borç faiz ödemeleri 46.4 katrilyon lira, dış borç ve diğer faiz ödemeleri ise 5.9 katrilyon lira oldu. Bütçe gelirleri içinde vergi gelirleri 81 katrilyon lira, vergi dışı gelirler 15.1 katrilyon lira, sermaye gelirleri 100 trilyon lira, alınan bağış ve yardımlar 800 trilyon lira, katma bütçe özgelirleri de 1.7 katrilyon lira olarak gerçekleşti. Unakıtan, buna göre Ocak-Kasım döneminde bütçe açığının 24.4 katrilyon lira, faiz dışı fazlanın ise 27.9 katrilyon lira olduğunu bildirerek, ''Böylece 2004 yılı için belirlediğimiz bütçe hedeflerine ulaşmada herhangi bir sıkıntı ile karşılaşmayacağımız anlaşılmıştır'' dedi. Bakan Unakıtan, 2004 yılı sonu itibariyle konsolide bütçe harcamalarının 139.1 katrilyon lira, konsolide bütçe gelirlerinin 108.9 katrilyon lira, bütçe açığının 30.4 katrilyon lira, faiz dışı fazlanın 26.3 katrilyon lira olarak gerçekleşeceğinin tahmin edildiğini söyledi. 2004 başlangıç ödenekleri ile karşılaştırıldığında bütçe harcamalarının 10.9 katrilyon lira daha az, bütçe gelirlerinin ise 4.5 katrilyon lira daha fazla gerçekleşeceğini bildiren Unakıtan, gelir artışının 1.4 katrilyon lirasının özel gelirlerden kaynaklandığını söyledi. Unakıtan, faiz giderlerinin bütçe ödeneklerine göre yüzde 14.1 oranında bir azalma ile 56.7 katrilyon lira olarak gerçekleşmesinin beklendiğini, bu azalmanın sağlanan siyasi ve ekonomik istikrar ortamının ve mali disiplinin bir sonucu olduğunu bildirdi.