Uluslararası gerilime yol açan kamulaştırma

Arjantin'in bir İspanyol firmasına ait petrol şirketi YPF'yi kamulaştıracağını açıklaması üzerine İspanya ile ilişkiler geriliyor.

Arjantin hükümetinin, YPF petrol şirketini kamulaştıracağını açıklaması üzerine İspanya ile ilişkiler geriliyor.

YPF'nin hisse çoğunluğu, İspanyol petrol şirketi Repsol'un elinde bulunuyor.

Arjantin büyükelçisini görüşmeye çağıran İspanya hükümeti, Arjantin'in tutumuna karşı "net ve güçlü" bir tepki vereceğini açıkladı.

Kamulaştırma açıklaması üzerine Repsol'un hisseleri Salı sabahı Madrid borsasında yüzde 8 oranında düşüş gösterdi.

Repsol yetkilileri, YPF'deki hisseleri için tazminat talep ederek, gerekirse uluslararası arabulucu kurumlara başvuracaklarını bildirdi.

Repsol yöneticisi Antonio Brufau, "bu eylemler cezasız kalmayacaktır" diyerek tepkisini ifade etti.

AFP haber ajansına göre, Repsol en az 10 milyar dolar tazminat talebinde bulunacak.

İspanya Başbakanı Mariano Rajoy'un Meksika ve Kolombiya ziyaretinde bu konuda destek istemesi bekleniyor.

BBC Madrid muhabiri Tom Burridge, Arjantin ile İspanya arasında önemli ölçüde ticaret gerçekleştiğini, fakat bu gelişme nedeniyle ekonomik ilişkilerin de bozulabileceğini belirtiyor.

YPF kamulaştırılacak

Arjantin hükümeti, İspanyol firması Repsol'e ait petrol şirketi YPF'yi kamulaştıracağını açıkladı.

Cumhurbaşkanı Cristina Fernandez, hükümete YPF'nin %51 hissesini satın alma izni veren bir yasa tasarısını Senato'ya sunacağını söylüyor.

Devlet televizyonunda açıklanan bu kararı, bakanlar kurulu ve eyalet valileri memnuniyetle karşıladı.

Kamulaştırılan şirketin %51'i devlete, %49'u petrol üreten bölgelere verilecek.

İspanya Dışişleri Bakanı Jose Manuel Garcia Margallo bu adımın "iki ülke arasındaki dostluk havasını bozduğunu" söyledi.

Hükümetin kriz toplantısından sonra konuşan Bakan Margallo "açık ve güçlü adımlar" atacaklarını söyledi, ancak ayrıntıya girmedi.

Repsol şirketinden yapılan açıklamadaysa karar "bariz yasadışı ve ciddi şekilde ayrımcı" diye nitelendi.

Repsol, YPF'te %57,4 hisseye sahip.

'Hayati kaynak'

Cumhurbaşkanı Fernandez kararı duyururken enerjinin "hayati bir kaynak" olduğunu söyledi.

Buenos Aires hükümeti, YPF'yi petrol sahalarının verimini artırmak için yeterince yatırım yapmamakla suçluyor ve bu yüzden petrol ithalatına bağımlılıklarının sürdüğünü söylüyordu.

Şirketse bu suçlamaları reddediyor. Ancak son zamanlarda aralarında Arjantin'in en büyük petrol sahalarının da bulunduğu bazı kuyulardaki işletme lisansı iptal edilmişti.

İspanya ise YPF'nin kamulaştırılmasının, Arjantin'in uluslararası imajını zedeleyeceğini söylemişti.

İspanya'da iktidardaki Halk Partisi dün ulusal çıkarların korunacağını bildirdi.

Avrupa Komisyonu da bu konuda İspanya'yı desteklediğini ortaya koydu.

Haberin duyulması ardından YPF'nin New York borsasındaki hisseleri %18 düştü.

1993 yılında özelleştirilen YPF, geçen Kasım'da 1 milyar varil şist yağı bulduğunu ilan etmişti. Şist yağı, bir tür ham petrol.

Arjantin dünyanın en büyük şist yağı, doğalgaz ve hidrokarbon rezevlerine sahip ülkelerden biri.

Bunların çoğu yerin epey altında; Amerikan Enerji Enformasyon Dairesi'ne göre çıkarılabilir rezervler açısından Çin ve ABD'nin ardından Arjantin üçüncü sırada geliyor.

Ne ilk, ne son

Ekonomi muhabirlerimizden Robert Plummer, YPF'nin Cumhurbaşkanı Fernandez'in kamulaştırdığı ilk büyük şirket olmadığını, sonuncusu da olmayacağını söylüyor.

Fernandez'in merhum kocası ve selefi Nestor Kirchner'in ekonomide milliyetçilik düsturunu sürdürdüğünü belirten muhabirimiz, örneğin ülkenin en büyük havayolu şirketi Aerolineas Argentinas'ın yeniden kamulaştırıldığını hatırlatıyor.

Bu havayolu gibi YPF de 1980'lerde, Cumhurbaşkanı Carlos Menem'in serbest piyasa reformları sırasında özelleştirilmişti.

Ancak 2001-2002'deki ekonomik krizden beri bu şirketler yeniden devlet kontrolüne alınmaya başladı.