Ukrayna geçici hükümetinin ülkenin doğusundaki kamu binalarını işgal eden Rusya yanlılarına verdiği süre doldu ve askeri operasyon başlatıldı. Peki bundan sonra kriz nasıl şekillenebilir? BBC diplomasi muhabiri Jonathan Marcus uzmanlara sordu.
Abone olUkrayna geçici hükümetinin ülkenin doğusundaki kamu binalarını işgal eden Rusya yanlılarına verdiği süre doldu ve başlatıldı. Peki bundan sonra kriz nasıl şekillenebilir?
Ukrayna’nın başlattığı “terörle mücadele” operasyonu, Rusya’ya istediği kozu eline verebilir ve Moskova’nın sınırda bekleyen birlikleri batıya doğru harekete geçirmesine yol açabilir.
Aynı zamanda yaşananlar tamamıyla bir siyasi tiyatrodan ibaret de olabilir. Rusya tansiyonu gözle görülür biçimde artırarak hem Ukrayna’daki geçici hükümetin gözünü korkutmaya hem de bu hafta toplanması beklenen dörtlü zirvede elini güçlendirmeye çalışıyor olabilir.
NATO kaynakları ve Batılı liderler Rusya’nın Ukrayna’nın doğusunda gizli askeri operasyonlar yürüttüğünden zaten şüpheleniyorlar.
Rus askerleri devrede mi?
Sosyal medya aracılığıyla ulaşan görüntülerde de, Ukrayna’daki bina işgallerinin ilk aşamasında üniformalı ve tek tip silahlar kullanan kişiler görüyorduk.
Rus askeri yapısını uzun süredir takip eden Jamestown Foundation Profesörü ve Avrasya Bölgesi Uzmanı Roger McDermott, “İyi örgütlendiği görünen ‘militanlar’ Rus özel harekat birliklerinin ya da daha net tanımıyla Spetsnaz olarak da bilinen askeri istihbarat birliklerinin tüm özelliklerine sahip” diyor.
Şu an yaşananların Kırım’daki olayların kısmi bir tekrarı olduğunu düşünen McDermott, “Ancak Kırım’da Rus güçleri direniş olmayan bir operasyon yürütmiş ve geçici hükümetin zaaflarından yararlanmıştı” diyor.
“Doğu Ukrayna’da durum farklı” yorumunu ekleyen McDermott, Ukrayna’nın askeri yanıt vermesi durumunda Rusya’nın daha resmi güçlerini devreye sokmasının gerekebileceği görüşünde
Bu resmi güçlere, hava ve kara kuvvetlerinin de dahil olması ihtimaller arasında görülüyor.
Rus askeri yapısı konusunda deneyimli bir diğer analist ise, Çatışma Çalışmaları Araştırma Merkezi’nden Keir Giles.
Son günlerde artan tansiyonu “Moral bozucu, ancak şaşırtıcı değil” sözleriyle yorumlayan Giles, Rusya’nın Ukrayna’ya açık müdahalesinin ihtimaller dahilinde olduğunu düşünüyor.
“Bu tür bir hamle Rusya’nın uzun süredir dile getirdiği, ülke dışındaki Rusların haklarının korunması taahhüdünü destekleyecektir” diyen Giles, aynı zamanda Rusya’nın sınırlarına yakın bölgelerde güvenliği sağlama arayışında olacağını düşünüyor.
'Stratejik şok'
Her iki analist de, krizin yeni ve belki de daha kritik bir safhaya girdiği görüşünde.
McDermott’a Rusya’nın tüm yaşananlarda net bir hedefinin olup olmadığını ve Moskova’nın aslında büyük bir kumar oynayıp oynamadığını sordum.
McDermott’a göre en büyük risk, Ukrayna silahlı kuvvetlerinin Rusya’nın beklediğinden daha çetin bir direniş göstermesi. “Eğer direniş güçlü olursa tüm süreç daha da bulanık hale gelebilir”.
Ancak Kiev’in direnci çabuk kırılırsa, Rusya eline çok güçlü bir koz geçirebilir: Bu durumda Batı ya Ukrayna’nın parçalanmasını kabullenmek zorunda kalır ya da anayasası değiştirilmiş zayıf bir Ukrayna devleti Rusya’nın taleplerinin yerine gelmesini sağlar.
McDermott, Rusya’nın hedeflerinin net olduğu görüşünde: Rusya Ukrayna’nın federe yapıya bürünmesini ve hiçbir zaman NATO’ya üye olmayacağı yönünde yasal garanti verilmesini istiyor. McDermott’a göre, “Kremlin Ukrayna’da riskli bir oyun oynuyor ve kazanabileceğini düşünüyor.”
Rusya’nın pozisyonuna karşılık, NATO ve Batı’nın elindeki seçenekler ise çok daha sınırlı gözüküyor. McDermott, Batı’nın bir “stratejik şok” yaşadığı görüşünde ve son günlerde yaşananlar Batı’nın Rusya istihbaratının ne kadar zayıf olduğunun açık bir göstergesi.
ÖNCEKİ HABERLER
