Türkmenistanda büyük kapışma!

Tek adam olan Türkmenbaşı'nın ölümünün ardından Türkmenistan'da ne olacak? İşte ülkeyi bekleyen büyük kapışma...

Türkmenbaşı'nın ölümü ile eski Sovyet coğrafyasındaki Rusya'nın son kalesi Türkmenistan'da önemli Soğuk Savaş dönemi açılıyor. Bu savaşta ABD, 'bölgesel gücünü ve ekonomisini', Rusya 'eski ilişkilerini' ve 'Türkmen ekonomisinin atardamarı Gazprom tekeli'ni kullanacak. Türkiye'ye ise uzaktan bu savaşı izlemek düşecek.

Türkmenbaşı, bağımsızlık sonrası enerji kaynaklarının değerlendirilmesinde Türkiye üzerinden ABD'ye yanaşmayı tercih etti. Ülkenin ABD'ye en yakın dönemleri de Süleyman Demirel'in Türkiye'de Cumhurbaşkanı olduğu dönemdi.

Rusya'yı gözden çıkarmıştı
Demirel, ilişkileri canlı tutmak için sık sık ziyaret ettiği Aşkabat'ta 20 kadeh konyak sortisini bile göze almıştı (29 Mart 2000 gecesi). Bu dönemde Trans-Hazar boru hattı ve Türkiye'ye gaz satışı en somut projelerle ele alındı.
Türkmenbaşı, o dönem Rusya'yı kaybetmeyi o kadar çok göze almıştı ki 6 Ekim 1999'da Aşkabat'ı ziyaret eden dönemin Enerji Bakanı Cumhur Ersümer'e medyanın önünde, "Siz ve Mesut Yılmaz bizim gazı istemiyorsunuz. Bir daha Rusya'ya gitme, Türkiye'ye 70 dolara gaz satıyoruz. Rusya Türkmen doğalgazını Türkiye'ye 114 dolara satıyor" diye sitem etmişti.

Demirel'in ardından gelen hükümetler, bölgenin 'dengesiz' çocuğu Türkmenbaşı'nın gönlünü alamadı ve ABD'nin bütün girişimlerine karşın Türkmenbaşı 2000'li yıllarda Rusya tekeline teslim oldu.

Türkmen gazını Rusya ve İran bize pazarlıyor
Türkmenistan halihazırda Gazprom'a yılda 70 milyar metreküp doğalgaz satıyor. İran'ın Türkiye'ye sattığı doğalgazı Türkmenistan'dan aldığı da biliniyor.

Türkmenistan'da siyasi karışıklık yaşanması ve vananın kapanması halinde Rusya, Ukrayna ve İran doğrudan olmak üzere, Türkiye'nin de aralarında bulunduğu çok sayıda Avrupa ülkesi etkilenecek.

Türkmenbaşı'nın yerine kim geçecek?
Türkmenbaşı, her konuda olduğu gibi doğalgazda da tek muhataptı. Bakanları canlı yayında kabineden kovardı. Dolayısıyla etrafındaki ilk halka da dahil ülkede önemli siyasi çalkantılar yaşanabilir.

ABD ve Rusya bu noktada yeni iktidarı şekillendirmek için yoğun çaba harcayacak. ABD'nin bu savaşta en önemli kozu, uluslararası gücü ve parasal katkıları olacak. Rusya ise 'eski ilişkilerini' ve ülke ekonomisini önemli ölçüde bağlamış olan Gazprom'u kullanacak.

Türkiye oyunun dışında
AK Parti hükümeti, Türkmenistan'daki büyük oyunun ancak, 'cenaze namazı' aşamasına yetişebildi. Bu yüzden gelecekte yaşanan oyunun dışında kalacak.

Ancak, ABD kazanırsa ya da kazanmak için ihtiyaç duyarsa Türkiye Türkmenistan'da boy gösterebilecek. Yakında, Türmenistan sivil toplum örgütlerinin ve Rus/ABD ajanlarının faaliyetlerine 'açık' hale gelecektir.

(Haber:Deniz Zeyrek-Radikal)