İran'da Türkler, bir gazete haberine öfkelendi. Ölen ve yaralıların olduğu belirtiliyor.
Abone olİran"da son iki gündür Türkler"in yoğun olduğu bütün bölgelerde, kitleler sokaklarda. Tebriz, Urumiye, Zencan, Meraga, Erdebil, Halhal, Bicar, Koçan, Şiraz, İsfahan, Mahabad, Tahran ve hatta dinî merkez Kum"da patlak veren olaylar, devletin resmi haber ajansı İRNA"ya bağlı İRAN adlı gazetenin haftalık çocuk ekinde, Türkler"e hakaret içeren bir yazı ve karikatür yayınlaması ile başladı.
Karikatür 19 Mayıs tarihinde yayınlandı. Karikatürde bir çocuk, bir hamam böceği ile konuşmakta. Hamam böceği olarak gösterilen Türk, "Ne?" diye soruyor. Karikatürün altında ise "Ne yapalım ki biz de bu aşağılık hamam böceklerine dönüşmeyelim. Onların kuralsız, gramersiz ilkel bir dilleri var. Kendileri bile kendi dillerini anlamadıkları için başka dillerde konuşuyorlar. Bunların en çok barındıkları yerler tuvaletlerdir. Bunlar .ok ile beslenirler. Bunları mahvetmet için yeter ki bir kaç gün tuvaletlere gitmeyelim. Açlıktan gebersinler. Bunun yerine bahçelerdeki çiçekleri gübreleyin. Daha yararlı olur" yazısı yer alıyor.
Tepki hareketleri, çoğu üniversiteli olmak üzere gençler tarafından başlatıldı. Türk asıllı öğrenciler bir çok bildiriler yayınladılar. Bildirilerde Türklüğün İran Devleti"ne bugüne kadar olan katkıları vurgulanarak "Biz tarih boyunca muhafaza ettiğimiz devlet"in dönüp de Türkler"e saldırmasına müsaade etmeyiz. İçteki ve dıştaki Pan İran yanlıları ve Fars şovenleri unutmasınlar: Şah"ı kovabildiğimiz gibi, bize karşı duran diğer güçlere de cevap verebiliriz!" deniyor.
Gazete kapatıldı, tepkiler sürüyor
Değişik bildirilerde İran devlet kademelerinde, İran Ordusu"nda ve İran Futbol Takımı"nda yer alan Türkler"e artık uyanarak kendi haklarını savunmaları ve bunu gerçekleştiremedikleri takdirde, bu kurumlardan ayrılmaları yönünde çağrıda bulunuldu. Çoğunluğu Türkler"den oluşan İran Futbol Milli Takımı"nın Pers Yıldızları sloganının da kaldırılması istendi.
Tepkilerin yoğunlaşması üzerine söz konusu gazete, İran Türkleri"nden iki defa özür diledi. Ve sonunda kapatıldı. Yöneticileri tutuklandı. Ne var ki Türk grupların sözcüleri, bu hakaretin özür ile geciştirilemeyecek kadar önem taşıdığı ve uzun yıllardır devam eden sistematik aşağılama ve baskıların bir uzantısı olduğunu belirterek başta cumhurbaşkanlığı ve kültür bakanlığı olmak üzere devlet kurumlarının da özür dilemesi gerektiğini belirttiler.
Türkler"in protesto gösterilerine İran"da yaşamakta olan diğer etnik gruplardan da destek gelmeye başladı. Söz gelimi İran"daki Arap kökenlilerin oluşturduğu ARAP HALKI"NIN DEMOKRATİK CEPHESİ örgütünün sözcüsü Refik Ebu Şerif, yayınladığı bildiride "Biz son olayları kınayarak Arap Ulusu"nun Türkler"i desteklediğini açıklıyoruz" dedi.
Bankalar ateşe verildi
Protesto eylemleri, İran Parlamentosu"nda da yankı buldu. Türk kökenli milletvekillerinden Rıza Rahmanî, Ekber Elemî ve İşret Şaik Meclis"te birer konuşma yaparak gazetenin yayınını protesto ettiler. Konu ile ilgili olarak Cumhurbaşkanlığı, Kültür Bakanlığı ve İslámî İrşad Bakanlığı"nın sorumluluk taşıdıkları ve olayın inceleme altına alınması gerektiğine işaret ettiler.
Rahmanî şunları söyledi: "Böyle bir yazı ve karikatürün basılması bilinçli bir amaca yöneliktir. Gazete bunu kendi başına yapamaz. Olaya açıklık getirilmediği takdirde, durum kontroldan çıkabilir."
Son olarak dün öğle saatlerinde Tebriz"de 8 banka binası ve çok sayıda benzin istasyonu ateşe verildi. Tebriz ve Urumiye"de İRAN gazetesinin büroları yakıldı. Emniyet Kuvvetleri, halkın üzerine ateş açtı. Yaralılar ve kesin olmayan haberlere göre ölenler de var.
Gösterilerde kullanılan sloganlardan bazıları şunlar: "Haray haray men Türkem" (Yeter, yeter ben Türk"üm)... "Türk"ün dili ölen değil, Fars diline çönen değil" (Türk"ün dili ölmez, Fars diline dönüşmez)... "Ya Azadlık ya ölüm... Kızıldan (altın) olsa da kafesim, azadlığa var hevesim.... Ölüm olsun aparthayda (ırkçılığa)..." "Türk Dili azad olmalı."
Bugün haberi vermekle yetiniyorum. Yarın yeni gelişmelerin ışığında olayı yorumlarız.
Halit Kakınç
Star
