Türkiye çöplüğe döndü Avrupa'dan çöp ithal ediyoruz doğa için durum vahim

İngiltere Türkiye'ye plastik atıklarını göndermesinin yanı sıra koronavirüs test kitlerini de gönderdiği ortaya çıktı. Greenpeace Akdeniz Biyoçeşitlilik Proje Sorumlusu Ataş, “Türkiye’nin insanı ve doğası böyle bir zehre maruz kalmayı asla hak etmiyor” dedi.

Türkiye'nin sağlığa zararlı çöp ithalatının önüne geçilemiyor. Greenpeace'in araştırması, İngiltere'den plastik torbalardan Kovid kitlerine kadar her kalemin atık olarak gönderildiğini ortaya koydu. İngiliz parlamentosu çalışma başlatırken Greenpeace Akdeniz Biyoçeşitlilik Proje Sorumlusu Nihan Temiz, vahim tabloyu Karar gazetesine anlattı: Zehirli kimyasalların bulunduğu çöpler hammadde ticareti adı altında getiriliyor. Algı oyunu oynanıyor. Sıfır atık ithalatı eylem planı ortaya konulmalı.

İngiltere Parlamentosu, Türkiye’ye gönderilen ve içinde Kovid-19 test kitleri bile çıkan plastik atıkları gündemine aldı. Parlamentodaki sunumunda İngiltere’nin başka ülkeleri çöp sömürgesi haline getirmemesi talebini ilettiklerini söyleyen Greenpeace Akdeniz Biyoçeşitlilik Proje Sorumlusu Ataş, “Türkiye’nin insanı ve doğası böyle bir zehre maruz kalmayı asla hak etmiyor” dedi.

Türkiye'nin plastik atık düzenlemeleri
Aralık 2019: Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından atık ithal eden firmaların ithalat kotası yüzde 80’den yüzde 50’ye düşürüldü. Mayıs 2020: Türkiye, 2019’da Avrupa’nın plastik atığını almada birinci oldu. Son 15 yılda ithalatta 173 kat artış yaşandı. Ocak 2021: Çevre ve Şehircilik Bakanlığı karışık kodlu atık ithalatına yasak getirdi. Bakanlık, sıfır atık ithalat hedefini açıkladı. Nisan 2021: Türkiye, 2020’de Avrupa’nın plastik atık ithal etmede birinci oldu. Son 16 yılda 241 kat artış yaşandı. Mayıs 2021: Polietilen ürün grubuna ait ithalat yasaklandı. Bu yasakla sırf İngiltere’den ithal edilen atıkların yüzde 70’i artık ülkeye giremeyecek. Temmuz 2021: Polietilen yasağı Ticaret Bakanlığı tarafından geri çekildi. Temmuz 2021: Atığın ağırlıkça maksimum yüzde 1 kontamine (kirli) olma şartı var. Gönderilen atık yüzde 99 geri dönüşebilir olmak durumunda.

Çevre örgütü Greenpeace’in Adana’nın Seyhan ilçesine bağlı Kuyumcular ve Yenidam mahallesinde, Yüreğir ilçesinin İncirlik mahallesinde ve Çukurova’nın Karahan ilçesindeki iki atık bölgesindeki çöpleri incelediği araştırmanın sonuçları yeni bir tartışmanın kapısını araladı. Avrupa’nın çöplüğüne dönen Türkiye’de plastik atıkların geri dönüştürülmeden yakıldığı ve yüksek derecede zehirli kimyasal oluşturduğu ortaya çıktı. 2020 yılında İngiltere’deki plastik atıkların yaklaşık yüzde 40’ının Türkiye’ye ihraç edildiği ve yasa dışı yollarla yakıldığı öğrenildi. Greenpeace’in ortaya koyduğu raporlar sonrası İngiltere’de Çevre Bakanlığı’nın uygulamalarını incelemek üzere Avam Kamarası tarafından görevlendirilen Çevre ve Gıda Komitesi (EFRA) plastik atık yönetimi sorununun çözümü için bir panel düzenledi. Panelde İngiltere’nin Türkiye’ye ihraç ettiği atıkların Türkiye’ye etkisini Greenpeace Akdeniz Biyoçeşitlilik Proje Sorumlusu Nihan Temiz Ataş aktardı.  Ataş, “Dünyanın en çok plastiğini üreten ülkeler, bu krizle kendileri başa çıkmıyor, sorumluluktan kaçarak Türkiye gibi ülkelerin insanına ve doğasına kalıcı hasar veriyor” dedi.

Ataş, gelen atık döngüsünün Türkiye’yi çıkmaza soktuğunu söyleyerek, “Çünkü zaten kendi atığımızı yönetip, toplayıp dönüştüremiyoruz. Atıklarımızın çoğu depolanıyor ya da yakılıyor. Bunun üzerine nasıl işlendiğinden şeffafça asla emin olamadığımız yabancı atıklar havamıza, suyumuza ve toprağımıza zarar veriyor. Türkiye’nin insanı ve doğası böyle bir zehre maruz kalmayı asla hak etmiyor” diye konuştu.

Türkiye’nin sıfır atık vizyonuna sahip olduğunu ancak hala büyük oranda ürettiği plastik atığı toplayıp geri dönüştüremeyen bir ülke olduğunu vurgulayan Ataş, “Sıfır atık ithalatı eylem planı ortaya konmadıkça, asla sıfır atık ülkesi olamayacağız; çevre, canlı ve insan sağlığı hep kaybeden olacak” ifadelerini kullandı.

Türkiye şu anda atık ticaretini “hammadde ticareti” adı altında yapıyor. Ataş, atıklara ait illegal görüntülerin ortaya çıkmasının ardından Türkiye’nin “çöp” yerine “hammadde” demeye başladığını belirterek, “Hammadde ticareti denen şey aslında nasıl işlendiğini bilmediğimiz atık/çöp ticareti. Kısaca algı oyunları” dedi.

Ataş, son olarak İngiltere Parlamentosu’nda Çevre Komisyonu’nun düzenlediği paneli şu sözlerle anlattı: Parlamento Çevre Komisyonu’nda Türkiye’nin atık ithalatı sürecindeki düzenlemeler masaya yatırıldı. Bu kirli ithalatın uzun vadede insan, çevre ve canlı sağlığına etkileri soruldu. Greenpeace olarak, sahadaki takibimiz ve mücadelemizden de bildiğimiz için atık ithalatının kesin bir yasak olmadıkça kağıt üzerinde sözde artırılmış düzenlemelerle çözülemeyeceğini dile getirdik. İngiltere’nin başka ülkeleri çöp sömürgesi haline getirmemesi konusunda talebimizi yineledik. Çözüme yönelik önerilerimiz, bir komisyon raporu haline getirilecek ve bakanlığa sunulacak.