Türkiye af rekortmeni

Türkiye 80 yıllık cumhuriyet tarihi boyunca çeşitli adlar altında 100'ü aşkın af yasası çıkararak, kırılması zor bir rekora imza attı. İşte ATO'nun çarpıcı raporunun sonuçl

Ankara Ticaret Odası'nın (ATO) ''Aflar Tarihi'' konulu son raporunda, Cumhuriyet tarihi boyunca çıkarılan yasalar masaya yatırıldı. Rapora göre, Türkiye'de 80 yıllık cumhuriyet tarihi boyunca çeşitli adlar altında 100'ü aşkın af yasası çıkarılarak, kırılması zor bir rekora imza atıldı. Üstelik 100'ü aşkın affın içerisine madde aralarına gizlendi. Dar kapsamlı af niteliğindeki düzenlemeler ve yılda 400 bin adedi bulan zaman aşımları da girmedi. Raporda, 5 Aralık 1921 yılında ''Fransızlar tarafından işgal edilen topraklarda işlenen suçlara ilişkin af'' ile başlayan Aflar Tarihi'ne, Türkiye'de nokta koymanın oldukça zor olduğu ifade edilirken, ''çünkü sırada yeni aflar var'' denildi. GENEL AFFIN PERDESİ 1922'DE AÇILDI Türkiye'nin ilk genel af ile 7 ocak 1922'de tanıştığı bildirilen raporda, toplam dört sayfadan oluşan yasa ile cezalarının üçte ikisini tamamlayan mahkumların kalan cezalarının affedildiği kaydedilen raporda, şöyle denildi: ''Bunu 1923 ve 1924 afları izledi. 1933 yılında Cumhuriyetin 10. Yılı, 1960 yılında 27 Mayıs İhtilali ve 1974 yılında Cumhuriyetin 50.yılı nedeniyle yapılan dört başı mamur aflarla birlikte tam 10 genel af niteliğinde af ve 4 genel affa ek yasa çıkarıldı. 2000 ve 2002 yıllarında çıkarılan şartlı salıverme ve cezaların ertelenmesine dair yasalar da buna eklendiğinde neredeyse 6.5 yılda bir genel af çıkarılmış Türkiye'de.'' İstatistiklerin genel afla salıverilen suçluların yüzde 23'ünün tekrar suç işleyerek cezaevine döndüğünün ortaya koyduğunu belirtilen raporda, aflar cezaevlerini boşaltığını, ancak çok kısa sürede yeniden dolduğu bildirildi. Rapora göre, 22 Aralık 2000 tarihinde yürürlüğe giren Şartla Salıverme Yasası'ndan sonra 68 binden 45 bine düşen cezaevi nüfusu, 2002 verilerine göre yeniden 60 binin üzerine çıktı. ÖĞRENCİ AFFI BAĞIMLILIK YARATTI Rapora göre öğrenci affı, Türkiye' nin gündemine ilk kez 1983'de girdi. Bu tarihten sonra 1984, 1986, 1988, 1991, 1993, 1995, 1997 ve son olarak 2000 yılında öğrenci affına ilişkin yasal düzenlemeler yapıldı. İlk öğrenci affının yapıldığı 1983 yılından bu yana geçen 20 yıl içerisinde neredeyse her iki yılda bir öğrenci affının yapıldığı Türkiye, şimdi yeni bir öğrenci affına hazırlanıyor. İstatistiklerin, öğrenci aflarından da beklenen yararın sağlanamadığını gösterdiği belirtilen raporda, 1991 yılına kadar çeşitli nedenlerle okullarıyla ilişkisi kesilen 185 bin öğrenciden 64 bin 500'nün geri döndüğü ancak, bunların 40 bin 207'si yeniden üniversiten ayrılmak zorunda kaldığı ifade edildi. MALİ AFLAR BAŞI ÇEKTİ Bu arada 'Cumhuriyet tarihi boyunca ve özellikle 1950'li yıllardan bu yana ekonomisini bir türlü raya sokamayan Türkiye, ekonomik mağdur yaratmaktan da geri kalmıyor'' görüşüne yer verilen raporda, devamla şu görüşlere yer verildi: ''Birbiri ardına çıkan vergi yasaları, ekonomik darboğazlarda artırılan vergi oranları ve cezalar, mükellefi sığ sularda yakalayınca vergiler ödenmiyor, cezalar tahsil edilemiyor. Sonunda birbiri ardına af çıkarılmak zorunda kalınıyor. Türkiye, Cumhuriyet tarihi boyunca 37 mali af çıkardı. Buna rağmen vatandaşla devlet arasında 'kalıcı bir barış' sağlamadı. Sistem sürekli olarak mağdur üretti, mağdurlar da af istedi.'' Mali afların ya genel af yasaları içinde birkaç madde ile düzenlendiği ya da sadece vergi cezalarının affını kapsayan düzenlemeler içerdiği bildirilen raporda, zaman zaman da belirli vergi ve cezaların affını kapsayan düzenlemeleren yapıldığı belirtildi. MALİ AFLAR KAPSAMINDA İLK VERGİ AFFI Mali aflar kapsamında ilk vergi affının 17 Mayıs 1924 tarihini taşıdığı kaydedilen raporda şöyle denildi: ''1928 yılında çıkarılan yasadan sonra 1934 yılına kadar herhangi bir mali af getirilmemiş. Bu tarihte 40 sayılı Varlık Vergisinin Bakayasının Terkinine ve 2566 Sayılı Vergi Bakayasının Tasfiyesine dair iki yasa çıkılmış. En son 27 Şubat 2003 tarihinde yürürlüğe giren Vergi Barışı kanunu, af mıdır değil midir diye tartışıladursun, mükelleflere tanınan süre sonlandı bile. 3.6 katrilyon lira devletin kasasına girerken, kriz mağduru esnaf ve tüccar devletiyle bir kez daha barıştı.'' CUMHURBAŞKANI DA AFFETTİ Rapora göre, Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer de göreve geldiği günden bu yana sağlık nedeniyle af talebinde bulunan 247 hükümlünün 246'sını yetkisi dahilinde affetti. YENİ AFLAR YOLDA Yeni afların yolda olduğu da ifade edilen raporda, bunlar şöyle sıralandı: -Mal beyanı suçuna af: Adalet Bakanlığı, mal beyanında bulunmadıkları gerekçesiyle cezaevine girme riski bulunan yaklaşık 1,5 milyon kişiye ''af'' öngören bir taslak hazırladı. -Kaçak konuta af: Hükümet, gecekondu affı ve kaçak konutlar için iki ayrı yasa tasarısı hazırlıyor. -Telekomda özelleştirme öncesi af: Türk Telekom, özelleştirme öncesi, kamu kurum ve kuruluşları ile özel kişilerden olan 500 trilyon liralık telefon alacaklarına kısmi af getiriyor. -Kredi borcuna af: Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu'na (TMSF) ve fon bünyesinde bulunan Bayındırbank'a devredilmiş bankalara bireysel kredi, kredi kartı ve kredili mevduat hesap borcu bulunan müşterilerden olan alacakların tahsilatı hızlandırılıyor. 30 Haziran 2004 tarihine kadar Fon'a başvuran bireysel kredi borçluları ile kefillerine, faiz oranlarında indirim yapılacak. -Üniversite affı: Hükümet, üniversiteden atılan 60 bin öğrenciye af getirilmeye hazırlanıyor. Düzenleme lisans üstü eğitim gören master öğrencilerini ve öğretim üyelerini de kapsıyor. ATO BAŞKANI AYGÜN Rapora ilişkin değerlendirmelerde bulunan ATO Başkanı Aygün, 'bir defaya mahsus 100'ü aşkın af çıkarmanın, sadece bize özgü bir adalet kültürü olduğunu' kaydetti. Özellikle genel afların toplumda vicdanları rahatlatmadığını belirten Aygün, ''Aflar, sistemin açıklarını kapatan, ayıplarını örten, toplumun biriken gazını alan bir çaresizlik eseri olarak ortaya çıkıyor'' dedi. Affa hiç ihtiyaç duymamış ve bugün de ihtiyaç duymayan ülkeler olduğunu, buna örnek olarak İngiltere'nin gösterilebileceğini ifade eden Aygün, şunları söyledi: ''İngiltere'de genel af, 1715 ve 1745 yıllarında kullanılmış, Amerika'da Vietnam savaşı sonrasında af konusu farklı şekillerde halledilmişti. Ancak Avrupa'da af yaygın olarak kullanılabiliyor. Almanya 1949, 1954, 1968 ve 1970 yıllarında af ilan ederken, İtalya'da 1944 yılından bu yana elliye yakın af çıkarıldığını görebiliyoruz. Diğer yandan Fransa da, sıkça affa başvuran ülkelerin başında geliyor. Avusturya ise anma günlerinde af çıkarmak bir gelenek haline geldi. Hollanda'da 1941 yılında yürürlüğe giren af kanunuyla, bir kısım vergi suçları affedildi. Ama kuşkusuz Türkiye af çıkarma konusunda rekor üstüne rekor kırıyor. Madde arkasına gizlenmiş, kamüfle edilmiş, gizli afları listeye koyacak olursak hayatımız afla geçiyor diyebiliriz.'' ÇIKARILAN YASALAR Ankara Ticaret Odası'nın (ATO) ''Aflar Tarihi'' konulu raporuna göre, TBMM tarihinde af ve ceza indirimi konusunda çıkarılan yasalar şöyle: -19 Aralık 1921: Hıyaneti Vataniye Kanunu kapsamındaki bazı suçlar için öngörülen af. -7 Ocak 1922: TBMM tarihindeki ilk ''genel af'' yasası 7 Ocak 1922 tarihinde çıkarıldı. Toplam dört maddeden oluşan yasa ile cezalarının üçte ikisini tamamlayan mahkumların kalan cezaları affedildi, işgale uğrayan yerlerdeki kişiler hakkında açılan davalar ise ertelendi. -31 Mart 1923: Esirlerin affı. (Lozan Anlaşması gereğince Türkiye'nin elinde bulunan askeri ve sivil esirlere ilişkin af). -26 Aralık 1923: Cumhuriyetin kuruluşundan kısa bir süre sonra 26 Aralık 1923 tarihinde ikinci genel af yasası çıkarıldı. Sözkonusu düzenlemeyle 29 Ekim 1923 tarihine kadar işlenmiş suçlara verilen cezaların yarısı affa tabi tutuldu. Yasayla af kapsamına gireceklerin üç ay içinde teslim olmaları koşulu getirildi. -20 Mart 1924: Genel affa ek kanun. -16 Nisan 1924: Türkiye'den ayrılan topraklarda yaşayanlar için genel af. -11 Aralık 1924: Meni Müskirat Kanunu (Sarhoşluk veren şeylerin önlenmesi) kapsamında mahkum olanların affı. -23 Mayıs 1929: Kabahatlerin affı. (Kabahatlıların affı ve bazı cürümlerin takibat ve tecili hakkında kanun). -26 Ekim 1933 (10. Yıl affı): Cumhuriyetin kuruluşunun 10'uncu yıldönümü dolayısıyla 26 Ekim 1933 tarihinde yeni bir genel af yasası çıkarıldı. -8 Ocak 1936: ''Tunceli affı'' (Tunceli ilinde yaşayan ve nüfus kütüklerine kaydolmamış olanlar ile asker kaçakları hakkındaki af). -14 Ocak 1938: ''Tunceli affı'' konusundaki yasanın yenilenmesi. -29 Haziran 1938: İstiklal Mahkemeleri'nde mahkum olanlar hakkında çıkarılan af yasası. -19 Nisan 1940: Depremde yararı görülen mahkumların affı. -26 Aralık 1941: Depremde yararı görülen mahkumların affı. -2 Ağustos 1944: Mütteffik devletlerin tebaasında bulunan mahkumların affı. -14 Haziran 1946: Basın affı. -14 Temmuz 1950: Kısmi genel af. -11 Mart 1954: Orman suçlularının affı. -11 Şubat 1957: Ateşli silahlara ilişkin af. -23 Haziran 1958: Orman suçlularının affı. -28 Haziran 1960: 27 Mayısçıların affı. (Hürriyet mücadelesi uğrunda işlenen bazı suçların affına dair geçici kanun). -28 Haziran 1960: Ruhsatsız silah taşıyanlara ilişkin af. -10 Eylül 1960: Milli korunma suçları affı. -26 Ekim 1960 (27 Mayıs Affı): 27 Mayıs 1960 tarihinde Türk Silahlı Kuvvetleri tarafından yönetime el konulmasından sonra, 26 Ekim 1960 tarihinde genel af yasası çıkarıldı. -18 Kasım 1960: Genel affa ek kanun. -10 Mayıs 1962: 22-23 Şubatçıların affı. (asker kişiler tarafından 22-23 Şubat 1962 olayları dolayısıyla ve daha önce bu olaylara esas oluşturacak kovuşturmalara ilişkin af). -16 Ekim 1962: DP'lilerin affı. (Anayasayı ihlal suçundan Yüksek Adalet Divanınca mahkum edilenlerin cezalarının kısmen affı hakkındaki kanun). -23 Şubat 1963: Genel af. 5 yılı geçmeyen hapis cezaları için af getirildi. Değişik oranlarda ceza indirimi sağlandı ve bazı suç ve cezalar kapsam dışında tutuldu. -18 Temmuz 1963: Milli korunma affı. -8 Nisan 1965: DP'lilerin affına ilişkin kanuna ek. -3 Ağustos 1966: Genel af. -19 Temmuz 1967: Genel af Kanununa ek. -26 Aralık 1967: 20-21 Mayısçıların affı. -15 Mayıs 1969: Kısmi genel af. -26 Haziran 1973: Orman suçlarının affı. -15 Mayıs 1974: Genel af. -24 Şubat 1976: Şoför affı. (Cumhuriyetin 50. Yılı dolayısıyla çıkarılan aftan kısmen yararlanan sürücülerin mesleklerini icra etmelerine olanak sağlayan yasal düzenleme). -2 Ağustos 1977: Haşhaş ekicilerinin affı. -26 Ocak 1978: 1974'te çıkarılan genel af kanununa bir bent eklenmesine dair kanun. -25 Eylül 1980: Ateşli silahlar konusundaki af kanunu. -25 Aralık 1985: Memurların disiplin cezalarının affı. -25 Mart 1988: Ceza indirimi öngören kanun. -18 Haziran 1992: Memurların disiplin suçlarının affı. -12 Nisan 1991: Terörle mücadele Kanunu'nun geçici 4. Maddesi uyarınca öngörülen şarla salıverme. -6 Mayıs 1993: Öğrenci affı. -1 Haziran 1994: Türk parasının kıymetini koruma hakkında kanun kapsamındaki suçların affı. -7 Haziran 1995: Öğrenci affı. -28 Ağustos 1999: Basın yoluyla işlenen bazı suçların ertelenmesine dair kanun. (Anayasa Mahkemesi'nce kısmen iptal edildi). -28 Ağustos 1999: Cezaların infazı hakkındaki kanuna bir geçici madde eklenmesine dair kanun. (Cumhurbaşkanı veto etti). -28 Ağustos 1999: Cezaların infazı hakkındaki kanuna bir geçici madde eklenmesine dair kanun. (Cumhurbaşkanı veto etti). -22 Haziran 2000: Öğrenci affı. (Cezaların affı hakkındaki kanuna bir geçici madde eklenmesine ilişkin kanunun Cumhurbaşkanınca veto edilmesinden sonra öğrenci affı ayrı bir yasa olarak çıkarıldı). -21 Aralık 2000: 23 Nisan 1999 tarihine kadar işlenen suçlardan dolayı şartla salıverilmeye, dava ve cezaların ertelenmesine ilişkin yasa. -25 Nisan 2002: Şartla salıverilmeye ve dava ve cezaların ertelenmesine dair kanun'da değişiklik yapan yasa. AFLAR -17 Mayıs 1924: İlk vergi affı, 17 Mayıs 1924 tarihini taşıyor. -05 Ağustos 1928: Elviyeyi Selased vergilerinin sureti cibayetine dair yasa. -15 Mart 1934: 4530 sayılı varlık vergisinin bakayasının terkinine dair yasa. -04 Temmuz 1934: 2566 sayılı vergi bakayasının tasfiyesine dair yasa. -29 Haziran 1938:3568 sayılı arazi vergisinin mali yıl sonuna kadar olan bakiyesinin terkinine dair yasa. -13 Haziran 1946: Orman İşletmelerinin bazı vergilerden muaf tutulması hakkındaki yasa. -21 Ocak 1947: 5050 sayılı toprak mahsulleri vergisi artıklarının silinmesi hakkında yasa. -26 Ekim 1960 : 113 sayılı af yasası. -28 Aralık 1961: 281 sayılı vergi cezaları gecikme zamlarının Tecil ve Tasfiyesine dair yasa. -33 Şubat 1963: 218 sayılı bazı suç ve cezaların affı hakkında yasa. -13 Haziran 1963:252 sayılı spor kulüplerinin vergi borçlarının bir defaya mahsus olmak üzere affı hakkında yasa. -05 Eylül 1963: 325 sayılı yasa kamu iktisadi teşebbüslerinin 1960 ve daha önceki yıllarına ait bir kısım vergi borçlarının tasfiyesi hakkında yasa. -16 Temmuz 1965: 691 sayılı belediyelerin ve belediyelere bağlı müessese ve işletmelerin bir kısım borçlarının Hazine'ce terkin ve tahkimi hakkında yasa. -03 Ağustos 1966 :780 sayılı bazı suç ve cezaların affı hakkında yasa. -15 Mayıs 1974:1803 sayılı Cumhuriyetin 50. yılı nedeniyle bazı suç ve cezaların affı hakkında yasa. -20 Mart 1981: 2431 sayılı tahsilatın hızlandırılması ve beyan dışı kalmış servet unsurlarıyla vesikasız emtianın beyanına ilişkin yasa. -2 Mart 1982 : 2431 sayılı yasaya ek. -22 Şubat 1983: 2801 sayılı bazı kamu alacaklarının özel uzlaşma yolu ile tahsil hakkında yasa. -1985: Bazı vergi kanunlarında değişiklik yapılması hakkında kanunun geçici 4. Maddesi. -3505 sayılı yasa, (geçici birinci madde). -3689 sayılı yasa (geçici birinci madde). -3787 sayılı yasa. -400 sayılı tahsilat genel tebliğ (2). -4369 sayılı yasa. -414 sayılı tahsilat genel tebliğ (3). -4748 sayılı yasa ile emlak vergisi ile ilgili af düzenlemesi (emlak vergisi yasasının geçici madde:21). -1988: Bazı vergi kanunlarında değişiklik yapılması hakkında kanunun geçici 1. Maddesi. -1990: Bazı vergi kanunlarında değişiklik yapılması hakkında kanunun geçici 1. Maddesi. -1992: Bazı kamu alacaklarının tahsilatının hızlandırılması ve matrah artırımı hakkında kanun. -Sicil affı. -BAĞ-KUR SSK ödeme kolaylığı. -27 Şubat 2003 tarihinde ''Vergi Barışı'' kanunu yürülüğe girdi.