Türk Lirası Euro'yu örnek alacak

Yeni Türk Lirası'na geçişte uygulanacak çift etiket modelinde AB ülkelerindeki uygulama esas alınacak.

Hürriyetten Çiğdem Toker'in haberine göre liradan altı sıfır atılmasına ilişkin yasal düzenleme hazırlıkları hızlandı. Merkez Bankası, 1 Ocak 2005'den itibaren ‘Yeni Türk Lirası’na geçilmesini öngören yasa tasarısı taslağını hazırlayarak, görüş için ekonomik birimlere gönderdi. Yedi maddeden oluşan taslak; Maliye Bakanlığı ile Hazine Müsteşarlığı'nın teknik görüşlerine açıldı. Taslak metin üzerinde 10 gündür çalışan Maliye ile Hazine'nin teknik değerlendirmesinin bitmek üzere olduğu öğrenildi. Altı sıfır atmaya ilişkin görüşler, kısa süre sonra birleştirilerek Hükümete sunulma aşamasına gelecek. Bu aşamada Merkez Bankası, Başbakan Tayyip Erdoğan'a YTL konusunda özel brifing verecek. Taslağa göre, altı sıfırı atılmış para biriminin adı ‘Yeni Türk Lirası’ (YTL) olacak. Liradan altı adet sıfır atılacak; ‘tedavüldeki 1 milyon lira 1 lira olarak’ geçerli olacak. İKİ PARA BİR YIL TEDAVÜLDE: YTL ile mevcut Türk Lirası, ‘bir yıl boyunca’ birlikte tedavülde olacak. Bu süre içinde, vatandaşların YTL'ye uyum sürecini kolaylaştırmak amacıyla, piyasadaki bütün ürünlerin fiyatları ‘YTL’ ve ‘TL’ olmak üzere iki etiketli gösterilecek. ÇİFT ETİKETTE EURO MODELİ: YTL'ye geçiş sürecindeki ‘çift etiket’ modelinde, AB ülkelerinin euro'ya geçerken uyguladığı ve parasından sıfır atan diğer ülkelerin deneyimleri esas alındı. Taslakta, paranın adının YTL yerine, tekrar TL olarak belirlenmesinin zamanlaması konusunda Bakanlar Kurulu yetkili kılındı. KATRİLYONLU TEK ÜLKE TÜRKİYE: Taslak gerekçesinde, liradan sıfır atmak için ihtiyaç duyulan ekonomik ortamın elverişli olmaya başladığı belirtilerek, başta enflasyon olmak üzere, ekonomik göstergelerdeki iyileşmeden sözedildi. Gerekçede ayrıca, Türkiye dışında dünyanın hiçbir yerinde bol sıfırlı bu kadar büyük kupürler kullanan ülkenin bulunmadığı vurgulandı. Sıfır sayısındaki fazlalık nedeniyle, kamu hesaplarında ciddi sıkıntılar yaşandığı, zaman zaman hatalar yapıldığı ve bilgisayar programlarının zorlandığı da taslak gerekçesinde dile getirildi. DİSKETLER HEMEN DOLUYOR: Üst düzey bir yetkili, devlet hesaplarının onbeş haneli katrilyon liralarla yapılmasından bu yana, bilgisayar ortamında kullanılan disketlerin çok çabuk dolduğunu ve ihtiyaç nedeniyle sık sık yeni toplu disket almak zorunda kaldıklarına dikkat çekti. ENFLASYONİST ETKİ BEKLENİYOR: Para biriminden sıfır atan ülkelerde ve Euro'ya geçen AB ülkelerinde, bu değişimin enflasyonist bir baskı yarattığı hatırlatılarak, Türkiye'de benzer tehlikenin bulunduğu belirtiliyor. Euro'ya geçişte bir yıl boyunca çift etiket uygulayan AB ülkelerinin vatandaşları, fiyatlar genel düzeyinin artmasından yakınmıştı. Esnafın, küsurları yukarıya doğru yuvarlamasından kaynaklanan bu artış nedeniyle, pek çok AB ülkesinde Euro'dan sonra ‘gizli enflasyon’ yaşandığı kaydediliyor. Merkez Bankası'nın sıfır atma haritası 1 Ocak 2005'den itibaren Yeni Türk Lirası'na geçilecek. 1 milyon lira 1 lira olacak. YTL ile TL bir yıl boyunca birlikte tedavülde olacak. Ürün fiyatları bir yıl boyunca çift etiketle gösterilecek. Çift etiket uygulamasında Euro modeli esas alındı. YTL'yi TL olarak adlandırmada Bakanlar Kurulu yetkili olacak. Yeni Türk Lirası için klişeler bile hazır ALTI sıfırı atılmış yeni banknotların klişeleri de alternatifli olarak hazırlandı. Yeni banknotların boyut ve desenlerinin henüz kesinleşmediği Merkez Bankası'nda tartışma aşamasında olduğu öğrenildi. Son yıllarda bazı Balkan ülkelerinin yeni para birimlerini Euro'ya benzer tasarımda çıkardığını hatırlatan kaynaklar, AB üyeliği arifesinde parasından sıfır atacak olan Türkiye'nin de yeni banknotlarının Euro banknotu boyutlarında olabileceğine dikkat çekti. Liradan altı sıfır atılınca, kuruşlu hayat geri gelecek. 500 bin ve 250 bin liralık banknotlar tedavülden kalkarak, madeni para olacak. Yasa 2003’te çıkabilir ALTI sıfırı atılmış Yeni Türk Lirası'nın (YTL) hazırlıklarının en az 15 ay öncesinden başlaması gerektiğini hatırlatan kaynaklar, sözkonusu yasanın 2003 yılı bitmeden TBMM'den geçirilmesinin hedeflendiğini açıkladı. Ancak bunun için 2004 yılına ilişkin yüzde 12'lik enflasyon hedefinin tutması gerekiyor. Sıfırlar, bu hedef tutarsa atılacak. Kıyaslama sorunu çıkacak LİRADAN altı sıfır atılması, yoğun ve kapsamlı çalışmalar gerektiriyor. Ortaya çıkacak en büyük sorun geçmiş yıllarla yapılacak ‘veri ve büyüklük karşılaştırması’ olacak. Devlet İstatistik Enstitüsü gibi teknik kurumlar, yeni istatistik serileri üretecek. özel sektör şirketlerini de yakından ilgilendiriyor. YTL'ye 1 Ocak 2005'de geçilmesi durumunda, şirketlerin 31 Aralık 2004 bilançolarını ‘çift kayıtlı’ olarak düzenlemesi gerekiyor.