Türk basını bu gizli zirveyi atladı!

Türkiye Erdoğan'ın Sarkisyan ve Obama'yla görüşmesini saniye saniye izledi. Ama atladığı çok önemli bir zirve daha vardı.

Türkiye Erdoğan'ın Sarkisyan ve Obama'yla görüşmesini saniye saniye izledi. Canlı bağlantı ve yayınlarla görüşmelerin sonuçları takip edildi. Ama Türk gazetecilerin atladığı çok önemli bir zirve daha vardı. Onu da dış basından öğrendik...

İran’a yaptırımlar için BM Güvenlik Konseyi’nde yapılacak oylama öncesinde oy hakkına sahip Türkiye ve Brezilya zirveye damga vurdu. Obama bu iki ülkenin lideriyle gizli bir görüşme yaptı ama yine de ikna edemedi

ABD Başkanı Barack Obama’nın ev sahipliğini yaptığı ve 47 ülkenin katıldığı nükleer güvenlik zirvesinde, Brezilya Devlet Başkanı Lula da Silva, Başbakan Tayyip Erdoğan ve ABD lideri Obama arasında gizli tutulan bir görüşme yapıldığı ortaya çıktı. Brezilya Dışişleri’nin açıklamasıyla ortaya çıkan zirvenin Obama’nın talebiyle gerçekleştiği belirtildi. Buna göre Erdoğan’ın CNN muhabiri Christiane Amanpour’a verdiği röportajda İran’a yönelik yaptırım paketine destek vermeyeceklerini söylemesi ve ardından Brezilya lideri Da Silva’nın kendi ülkesinin basınına benzer bir açıklama yapmasının ardından Obama kurmaylarına İran’a yönelik oylamanın yapılacağı BM Güvenlik Konseyi’nde sandalye sahibi bu iki liderle bir araya gelmek istediğini iletti.

Türkiye ve Brezilya’nın olumlu yanıt vermesinin ardından 3’lü zirve ayarlandı. Ancak görüşmede Erdoğan ve Da Silva, İran’ın nükleer programı nedeniyle BM Güvenlik Konseyi’nde yapılacak oylamada “evet” oyu kullanmayacaklarını açık bir dille ABD Başkanı’na iletti. Obama’nın tüm çabalarına rağmen Erdoğan da Da Silva da bu kararlarından geri adım atmadı.

Brezilyalılar açıkladı

Daha önce planlanmamış olan görüşmenin ardından Brezilyalı diplomatik kaynaklar, haber ajanslarına 3’lü zirveyi sızdırdı. Brezilya Dışişleri Bakanlığı yaptığı açıklamada, “Lula ve Erdoğan’ın İran’a yeni yaptırımlar ilan edilmesini onaylamadıklarının Obama tarafından görüldüğü” belirtildi.

Erdoğan’a da bu durum soruldu ve Başbakan da doğruladı. İran’la ilgili olarak Brezilya’nın da Türkiye’nin yanında yer alacağına yönelik iddiaların olduğunun hatırlatılması üzerine Erdoğan, “Zaten Brezilya’nın açıklamalarını, bizim açıklamalarımızı takip ettiğinize göre, şu anda farklı düşünmüyor” karşılığını verdi.

Bu da uluslararası basın tarafından, “Obama, Güvenlik Konseyi’nde veto hakkına sahip Çin’i bile yaptırım konusunda ikna etti ama Türkiye ve Brezilya’yı razı edemedi” şeklinde yorumlandı.

2 SORUDA İRAN’A YAPTIRIMLAR

* ABD, İran’a yönelik ne tür yaptırımlar istiyor?

İran Merkez Bankası’nın işlemlerine kısıtlamalar, İran dışında faaliyet gösteren İran bankalarına yaptırımlar, İran’dan gelen kargoların sigorta şirketleri tarafından sigortalanmasının önlenmesi. İran nükleer programında yer alan isimlerin mal varlıklarının dondurulması ve seyahat yasağı getirilmesi. İran deniz taşımacılığı şirketlerine ambargolar getirilmesi. İran’a silah satışının tamamen durdurulması.

* Kim nasıl oy verecek?

BM Güvenlik Konseyi’nin 15 üyesi bulunuyor. Nükleer silah sahibi 5 ülkenin her kararı veto etme hakkı bulunuyor. ABD, Fransa, Rusya ve İngiltere İran’a yaptırımlara “evet” oyu kullanacak. Ancak veto sahibi bir diğer ülke Çin’in çekimser kalması bekleniyor.

İran’dan yardım alan Hizbullah’ın Lübnan hükümetinde yer alması nedeniyle bu ülkenin de “hayır” ya da çekimser oyu kullanmasına kesin gözüyle bakılıyor. Türkiye ve Brezilya da evet oyu vermeyecek diğer ülkeler. Yaptırımların 11-4 geçmesi bekleniyor. Ancak ABD Başkanı Obama, oybirliği ya da ezici çoğunlukla kabul edilmesi için bastırıyor.

İlhan Tanır / VATAN WASHINGTON