TRT için Enerji Bakanı önerisi

Enerji Bakanı Hilmi Güler, elektrik faturalarından her yıl TRT’ye aktarılan yaklaşık 250 milyon YTL’lik payın kaldırılması gerektiğini düşünüyor.

Zaman’a konuşan Güler, “Para aktarımı Tedaş yerine RTÜK’ten yapılabilir.” diyor. Bakana göre, bu sayede hem elektrik ucuzlayacak, hem de özelleştirilmesi beklenen Tedaş’ın eli güçlenecek.

Hükümet, personel sayısı 10 bini bulan TRT’nin vatandaşın tükettiği elektrikten aldığı katkı payını yüzde 3,5’tan yüzde 2’ye düşürdü. Ancak Acil Eylem Planı’nda olmasına ve Enerji Bakanı Hilmi Güler’in ısrarla ifade etmesine rağmen, bu pay tamamen ortadan kaldırılamadı. Devlet televizyonu TRT’nin giderlerinin karşılanması için formül arayışları sürerken Güler’den yeni bir öneri geldi. Para aktarımının Tedaş yerine Radyo ve Televizyon Üst Kurulu’ndan yapılmasını isteyen Güler, “Amacımız TRT’yi parasız bırakmak değil. Ama finansmanın vatandaşın tükettiği elektrik üzerinden yapılması da doğru değil.” diyor.

TRT’ye elektrik tüketiminden giden para en çok Tedaş’ın özelleştirilmesinde sıkıntı meydana getiriyor. Çünkü 2001’de çıkan Elektrik Piyasası Kanunu’na göre, devletin elektrik üretimi ve dağıtımından çekilmesi gerekiyor. Kamu şirketi Tedaş’ın da bu yıl içinde bölümler halinde ihaleye çıkartılması bekleniyor. Bakanlığın yanı sıra Enerji Piyasası Üst Kurulu ve uzmanlar özelleştirmelerden önce elektrik fiyatları içindeki TRT payı gibi ‘haricî’ maliyet kalemlerinin mutlaka kaldırılması gerektiğini ifade ediyor. Aylık ortalama 50 yeni liralık elektrik tüketen bir vatandaş, TRT’ye 1 yeni lira ödüyor. Resmî verilere göre Türkiye’de 27 milyon elektrik abonesi var. Tedaş, TRT’ye yıllık 250 milyon yeni lira aktarıyor.

Kaçak elektrik kullanımı ve elektrik özelleştirmeleri başta olmak üzere enerji gündemini Zaman’a değerlendiren Bakan Güler, enerji hizmetlerinin özel sektör eliyle yürütülmesini arzu ettiklerini vurguluyor. Burada temel konunun rekabeti sağlamak olduğunu belirtirken, sözü TRT’ye elektrik faturalarından aktarılan paraya getiriyor.

İktidar olduktan sonra Uluslararası Para Fonu’na verilen gelir taahhüdü yüzünden konulan 150 kilovatsaatin üzerindeki tüketimin yüzde 50 zamlı tarife uygulamasını kaldırdıklarını hatırlatan Bakan Güler, “TRT’ye de başka bir kaynaktan pay ayrılabilir diye düşünüyoruz. Mesela RTÜK’ten pay ayrılabilir. Neden olmasın.” diyor. Elektrikte TRT payı kesintisi 1983’te uygulanmaya başladı. Elektrik faturalarından aktarılan pay devlet televizyonunun gelirlerinin yüzde 70’e yakınını oluşturuyor. Tahakkukların yüzde 32’sini sanayi, kalan yüzde 68’ini de mesken aboneleri karşılıyor. Elektrikte kayıp ve kaçakla mücadeleyi de artırdıklarını dile getiren Enerji Bakanı, yasadışı kullanımdaki düşüşün faturalara indirim olarak yansıtılacağını belirtiyor. Güler’in verdiği bilgiye göre son üç yılda kayıtdışı elektrik kullanımı ile mücadele meyvesini, kayıp-kaçak oranında yüzde 25’ten yüzde 18’e iniş olarak gösterdi. Bu 7 puanlık düşüş sayesinde 1 milyar yeni lira gelir elde edildi. 3 yıldır bu sayede elektriğe zam yapmadıklarını belirten Enerji Bakanı, bu tutumlarını devam ettireceklerini söylüyor. Bakanlık, elektrik özelleştirmelerinin başlamasına kadar 2 puanlık daha düşüş hedefliyor. Yapılan tahminlere göre kaçak elektriğin devlete maliyeti yıllık 4 milyar doları buluyor. TEDAŞ, kaçak elektrikle mücadele çerçevesinde 27 milyon aboneden 17 milyonunu taradı. Şimdiye kadar 803 bin kaçak kullanım tespit edildi. Kaçak elektrik kullanımının ‘fazla’ olduğu şehirlerde diğerlerine göre 8 kat fazla arıza meydana geldiğini vurgulayan Güler, bu çerçevede altyapı çalışmalarına da ağırlık verdiklerini kaydediyor.

Bakanlık olarak enerji hizmetlerinin özel sektör eliyle yürütülmesini arzu ettiklerini dile getiren Bakan Hilmi Güler, “Elektrik dağıtım ve üretimini özel sektörün yapmasını strateji belgemize koyduk. Çalışmalarımızı sürdürüyoruz. Burada temel konu serbest piyasa koşullarında rekabet. Bunu önemsiyoruz. Rekabet, fiyat ve hizmette iyileşmeyi, kaliteyi de beraberinde getirir.” tespitinde bulunuyor. Elektrik Enerjisi Strateji Belgesi çerçevesinde TEDAŞ 21 ay önce Özelleştirme İdaresi Başkanlığı’na devredildi. Ancak mevzuattaki bazı boşluklar yüzünden özelleştirmeler şimdiye kadar gerçekleştirilemedi. Gerekli bazı kanunî düzenlemelerin Meclis’te beklediğini anlatan Enerji Bakanı, tasarıların önümüzdeki günlerde yasalaşmasını beklediklerini, Özelleştirme İdaresi Başkanlığı’nın da yasa çıktıktan bir ay sonra ihaleler için çalışmaya başlayacağı bilgisini veriyor.

1,8 milyon aileye bedava kömür

Enerji Bakanı Hilmi Güler, ülkenin yeraltı zenginliklerinden vatandaşın da faydalanması için çalıştıklarını ifade ederek, bu çerçevede 3 yılda 3 milyon ton bedava kömür dağıttıklarını açıkladı. Sadece bu yıl 1 milyon 800 bin aileye kömür yardımı yaptıklarını ifade eden Güler, bunları kamuoyu önünde yapmaktan kaçındıklarını kaydetti. “Bu yüzden fazla bilinmiyor.” diyen Güler, dağıtım işlerinin illerde valilik, ilçelerde de kaymakamlıklar kanalıyla yürütüldüğünü belirtti. Bu konuda yapılan ‘partizanlık’ suçlamalarının aksine ihtiyaç sahibi aileleri Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Fonu’nun tespit ettiğini vurgulayan Güler, bunun bütçede herhangi bir gelir kaybına da yol açmadığını ifade etti.

Uzanlar, Çukurova ve Kepez için 700 dava açtı

Başta vergi olmak üzere devlete karşı yükümlülüklerini yerine getirmedikleri gerekçesiyle el konulan ÇEAŞ ve Kepez için Uzanlar’ın açtığı dava sayısı 700’ü buldu. Güler, imtiyaz sözleşmesi ile grubun işletmesine izin verilen 11 baraj ile 43 trafo merkezini geri aldıklarını belirtti. Enerji Bakanı, Uzanlar’ın konuyu karmaşık ve içinden çıkılmaz bir hale getirmek için açtığı ve yargı süreci hâlâ devam eden 700 dava olduğunu anlattı. Gelen tehditlere rağmen olayın üzerine ‘cesurca’ gittiklerini ifade eden Bakan Güler, sunulan hizmetlerin aksatılmadan devam ettiğini söyledi. Hisseleri Borsa’da işlem gören şirketlerin, yatırımcıları ilgilendiren durumuyla Sermaye Piyasası Kurulu’nun ilgilendiğine dikkat çeken Güler, “SPK bazı çalışmalar yürütüyor. Bizi direkt ilgilendiren bir konu değil. Biz burada direkt işletici konumundayız.” dedi.

Kaçakla mücadeleden 1 milyar YTL geldi

Elektrik kaçağı ile mücadeleyi artırdıklarını dile getiren Enerji Bakanı, yasadışı kullanımdaki düşüşün faturalara indirim olarak yansıtılacağını belirtiyor. Son üç yılda kaçak elektrik oranını yüzde 25’ten yüzde 18’e indirdiklerine dikkat çeken Güler, 1 milyar yeni lira tasarruf sağlandığını, bu sayede elektriğe zam yapmadıklarını vurguluyor. Devlete yıllık 4 milyar dolarlık bir maliyete yol açan kaçak konusunda Tedaş 27 milyon aboneden 17 milyonunu taradı, 803 bin kaçak kullanım tespit etti.

ZAMAN