Tırnak batması nasıl önlenir?

Tırnak batması pek çok insanda görülen, kişinin yürümesini, iş görmesini engelleyecek derecede rahatsızlık ve ağrı verebilen bir patolojidir. Peki nasıl oluşur?

Tırnak batması tüm ayak parmaklarında olabilmekle beraber genellikle baş parmakta oluşur. Tırnak büyürken bir veya iki taraftan derinin içine doğru batma eğilimi gösterir,bu esnada oluşan enflamasyon sonucu tırnak kenarındaki doku da tırnağın üzerine doğru ilerler.

Tırnaklar normalde tırnak kökünde,deri altında bulunan germinal matriks denen kısımda oluşturulur,tırnak yatağı dediğimiz parmağın üst kısmında ileriye doğru büyürler. Uzamış tırnaklar mümkün olduğunca düz olarak kesilmelidirler.

Bazen tırnak uç kısımları yan taraflardan deriye batar ve bir yabancı cisim gibi reaksiyon başlatırlar, bazen ise tırnak yalnızca köşelerde değil, tümüyle tırnak yatağına batık hale gelebilir. Her iki durumda da ilk bulgular ağrı ve şişmedir. Batma bölgesinde kanama olabilir veya enfeksiyon gelişip iltahap gelebilir. Tedavi edilmediğinde ise iltahabın kemiğe ilerlemesi (osteomyelit) ve sistemik enfeksiyonlar oluşabilir. Ayakkabı giymek ve yürümek çok zor olabilir.

Tırnak Batmasının Sebepleri

Tırnak batması birçok sebepten oluşabilir, en sık neden yanlış tırnak kesimidir, tırnağı çok derin kesmek, tırnak uçlarını içeriye doğru çok kıvrık kesmek en sık yapılan yanlışlardır; bu durumda yeniden büyüyen tırnak batarak büyüyecektir. Diğer tırnak batma sebepleri ise :

-tırnağın dış kısım yerine direkt içeriye büyümesi

-çok dar veya sivri burunlu ayakkabı giymek

-tırnağın kalınlaşması

-parmağa veya direkt olarak tırnağa oluşan travmalar (çarpma,üzerine ağırlık düşmesi gibi)

-mantar enfeksiyonları

-şişmanlık

-aşırı ayak terlemesi

-bazı doğumsal anomaliler

-hipertiroidizm,şeker hastalığı,akromegali,romatoid artrit,gut gibi bazı başka hastalıklar

-yatalak hastalarda yorgan,battaniye gibi örtülerin çok sıkı sarılması gibi sebeplerdir.

Sayılan bu sebeplerden pek çoğundan sakınılarak tırnak batmasının önüne geçilebilir.

Tırnak Batmasının Semptomları

En sık görülen semptomlar aşırı ağrı,enfeksiyon,şişme,kızarıklık,bazen iltahap gelmesidir. Tanı normalde sadece muayene ile konur.Bazı özel durumlarda iltahabın kemiğe kadar ilerlediğinden şüphe ediliyorsa rontgen filmi gerekebilir. Aşırı iltahap varlığında uygun antibiotik seçimi için yara kültürü almak gerekebilir.

Tırnak Batmasını Tedavisi

Kanama, iltahap olan, şişme yapmış bir tırnak batmasının mutlaka bir doktora gösterilmesi gerekir. Tırnak batması olan kişiler çoğunlukla doktora gitmekte gecikir ve daha ilerlemiş, ağrılı bir halde doktora başvururlar. Tırnak batması ilk oluştuğunda bunu kendi kendine tedavi etmeye çalışma sonucu giderek artan ağrı yanında, tırnak çekimini gerektirecek düzeyde batmanın ilerlemesi ve enfeksiyon oluşması, özellikle dolaşım bozukluğu, damar sertliği ve şeker hastalığı olanlarda enfeksiyon ilerleyerek kemik iltahabı, gangren, parmağın ve hatta ayağın kesilmesine yol açabilecek komplikasyonlar oluşabilir.

Cerrahi müdahale gerektirmeyen tırnak batması tedavisinde:

-Tırnağın sıcak tuzlu su banyosutyla yumuşatılması

-Ufak bir gazlı bez parçasının antibiyotikli kremle birlikte batık kısmın altına yerleştirilmesi

-Ayakkabı giymekten kaçınılarak, sandalet veya açık terlikle tırnak üzerine olan baskının azaltılması

-Fazla enfeksiyon varsa antibiyotik kullanılması

-Ayak temizlik ve bakımı gibi yöntemler uygulanır.

Doktor hastaya steril bir gazlı bez parçasına antibiyotik kremle birlikte yerleştirmeyi ve bunun ne sıklıkla değiştirilmesi gerektiğini hastaya öğretecektir. Erken başvuran vakalarda cerrahi dışı tedavi yeterli olmaktadır. Tırnakların düz olarak kesilmesi, köşelerinin içe kıvrık olmaması önemlidir. Tırnak batması tedavisindeki ana ilke tırnağın bir kez batmadan parmak boyunu geçecek şekilde uzamasının sağlanmasıdır,bunun için tırnak kenarıyla parmak arasındaki doğal oluğun oluşturulması ve tırnağın düzgün büyümesi için "yol verilmesi" önemlidir.

Tırnak Batmasının Cerrahi Tedavisi

Aşırı tırnak batması, doku ilerlemesi ve enfeksyion varlığında tedavi için cerrahi müdahale gerekecektir. Cerrahi tedavi yöntemi tırnak batması derece ve şekline göre kişiden kişiye değişiklik gösterir. Tırnak batmasında batan tarafta parsiyel çekim, yani tırnağın bir kısmının çekilmesi veya tüm tırnağın çekilmesi gerekebilir. Tırnağın çekilmesi yanında ilerlemiş dokunun da alınması, tırnak yatağının revizyonu çok önemlidir. Çok dönük tırnaklarda tırnağın yapıldığı germinal matriksin kenar kısımları bazı ilaçlarla, koterle veya lazerle tahrip edilerek o kısımlardan tırnağın yeniden büyümesi engellenebilir. Çok ileri vakalarda tüm germinal matriks tahrip edilerek tırnak tümüyle iptal edilebilir.(Tırnak ablasyonu)

Tırnak çekilmesi lokal anesteziyle acısız ve ağrısız olarak yapılan bir işlemdir. Hastalar işlem sonucu yürüyerek evlerine gidebilirler. Tırnak çekiminden çok daha önemli olan nokta yeni büyüyen tırnağın bakımı ve normal büyümesinin sağlanmasıdır. Bu nedenle yeniden normal tırnak oluşana kadar doktor takibi önemlidir. Eğer tırnak batması yanında mantar hastalığı da varsa bu da mutlaka tedavi edilmelidir. Yanlış ayakkabı seçimi varsa bu da doktor tavsiyesine göre düzeltilmelidir.

Tırnak Batmasından Nasıl Korunabiliriz?

Tırnak batmasından korunmanın ilk yolu doğru tırnak kesimi yapmaktır. Ayak tırnakları düz olarak kesilmelidir, köşelerde çok hafif kıvrım yapılmalıdır. Tırnak köşelerini deriye çok yakın kesmekten kaçınmalıdır. Doğru ayakkabı giymek te çok önemlidir. Çok dar veya geniş ayakkabılar, her ikisi de tırnak batmasına yol açabilir. Taban düşüklüğü varsa tabanlık kullanarak ayak dinamiğinin düzeltilmesi gereklidir.

Tırnakta mantar, kalınlaşma, deformasyon saptanırsa hemen doktora başvurulmalıdır. Aşırı ayak terlemesi tedavi edilmelidir.

Tüm bu tedbirlere rağmen tırnak batması olursa fazla vakit geçirip olay ilerlemeden doktora başvurmak, erken tanı ve tedaviyle cerrahi müdahale yapılmaksızın batmanın düzeltilmesini sağlayabileceği için çok önemlidir.

Yazı: drbulent.koc@mynet.com  
Kaynak: www.mynet.com.tr