Suudi Kralı Selman'ın dedesi İstanbul'da idam edilmişti!

Suudi Arabistan Kralı Selman'ın büyük dedesi Abdullah bin Suud'un bundan 196 yıl önce Padişah İkinci Mahmud'un huzurunda Beyazid Meydanında başı kesilerek idam edildiğini biliyor muydunuz?

Suudi Arabistan'ın 7'inci Kralı Selman bin Abdülaziz el-Suud, İslam İşbirliği Zirvesi'ne katılmak için İstanbul'a geldi. Kral Selman'a Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından devlet nişanı verildi.

Suudi Arabistan da Türkiye'nin bölgedeki müttefiki konumunda. İki ülkenin ilişkileri çok yakın ve gerek Suriye'de gerekse de Yemen'de aynı safta oldukları yönündeki açıklamalar bizzat liderlerin ağzından kamuoyuna defalarca yansıdı. Krala yönelik sıcak karşılama ve devlet nişanıyla ödüllendirilmesi de iki ülkenin arasındaki bu ilişkiyi perçinlemek ve ilan etmek niteliği de taşıyor.

KRAL SELMAN'IN DEDESİ İSTANBUL'DA İDAM EDİLMİŞTİ

Ortadoğu'da yıllardır yaşanan bütün bu karmaşa ve Suudi Kralı'nın Türkiye'de böyle sıcak karşılanması 196 yıl önce İkinci Mahmud'un Osmanlı'nın tahtında bulunduğu ve Arap Yarımadasının Vahhabiliği benimseyen Suud Kabilesi tarafından yakılıp yıkılmasını ve Kral Selman'ın büyük dedesi Abdullah bin Suud’un İstanbul'a getirilerek idam edilmesini akıllara getirdi.

ZİNCİRLE PAYİTAHTTA GEZDİRİLDİ

Cnntürk'ün haberine göre, aradan geçen yaklaşık 200 yıllık sürede Ortadoğu'daki karmaşalar son bulmasa da artık isyancı bir Suud kabilesi ile Osmanlı Sarayı değil, Cumhuriyet Türkiyesi ve iyi ilişkilere sahip olduğu Suudi Arabistan Krallığı var. Peki bu ilişkiler nereden buraya geldi? İşte 196 yıl önce boynunda zincirle başkent ya da payitahtta gezdirilen ve ardından idam edilerek başı Topkapı Sarayı'nın surlarında sergilenen Abdullah bin Suud’un hikayesi:

DİNİ ÖĞRETİLER SİYASALLAŞTI

Arap Yarımadası 18. yüzyılda Vahhabiliğin etkisine girdi. Vahhabilik, 1703'te Necd bölgesindeki Uyeyne köyünde doğan Abdulvahhab'ın, Selefi akımının kurucusu kabul edilen İbni Teymiyye'nin görüşlerinden etkilenen dini doktrinine dayanıyor. Hazreti Muhammed'in dönemindeki hayat tarzına dönülmesini savunan Vahhabilik, gittikçe yaygınlaştı. Her türlü yeniliğe ve mezarlara karşı olan Vahhabiler, bulundukları yerlerde mezar ve türbeleri yıkmaya başlayınca bu öğretilerin yayıcısı Abdulvahhab da çeşitli sürgünlere tabi tutuldu. Ancak Suud Kabilesinin lideri Muhammed bin Suud'dan himaye gördü. 1744'te Der'iye sözleşmesi ile mutabakat altına alınan bu gelişmeyle birlikte bu dini öğreti de siyasallaşarak, bölgesinde yayılmaya çalışan ve bir İslam devleti kurmaya çalışan Suud Kabilesinin meşrulaştırıcı ideolojisi haline geldi.

SUUD KABİLESİ MEKKE VE MEDİNEYİ YAĞMALADI

Suud kabilesi 1790'larda Arabistan Yarımadasında Necd bölgesine sahip olur. Suudların bu yayılmasına, Rus ve İran savaşları ile uğraşan Osmanlı pek bir karşılık vermez. Bundan yararlanarak faaliyetlerini genişleten Vahhabiler, Basra Körfezi çevresinde hakimiyetlerini genişletir, Necef'i ele geçirir, 1802'de Kerbela törenlerine katılan Şiileri kılıçtan geçirir ve Hz. Hüseyin'in türbesini yağmalarlar. Ardından da Taif, Mekke ve Medine'yi ele geçirirler. Mekke Şerifi Galip kısa bir süre sonra Mekke’yi geri alınca Suud şeyhi Abdülaziz Necd'e geri döner. Burada da Kerbela'nın intikamını almak isteyen bir Şii tarafından öldürülür. Yerine geçen oğlu Abdülaziz 1805'te yeniden Hicaz'a girer, Medine'yi ele geçirir ve Vahhabiliği kabul etmeyenleri ölümle tehdit eder, şehirdeki türbe ve mazarları yakar. Vahhabiler, Hz. Muhammed'in türbesini de yağmalar. Bir yıl sonra da Mekke'yi ele geçirirler ve Mekke Emiri Şeyh Galip yönetimlerini tanır.

OSMANLI MEKKE VE MEDİNEYİ VEHABBİLERDEN KURTARDI

Kutsal topraklarda terörün hakim olması Hac yolunun uzun zaman kapalı kalması üzerine Osmanlı daha fazla Vehhabi tehdidini gözardı edemeyince hükümdar İkinci Mahmud, Mısır Valisi Kavalalı Mehmet Ali Paşa'ya durumu havale eder. Paşa oğlu Tosun emrindeki bir orduyla 1812-1813 yılları arasında Mekke, Medine ve Taif’i Vehhâbilerden kurtardı. Bu sırada Suud bin Abdülaziz 1814’de ölmüş yerine de oğlu Abdullah geçmiştir.

YAKALANARAK İSTANBUL'A GETİRİLDİ

Diğer taraftan Mısır ordusunun başına da Tosun Paşa’nın ölümü nedeniyle kardeşi İbrahim Paşa geçmiştir. İbrahim Paşa, Vahhabilerin başkenti Der’iye’yi kuşatır ve Nisan 1818’de ele geçirir. Abdullah bin Suud yakalanır. Önce Mısır’a oradan da gönderildiği 1820 yılının Şubat ayının ikinci haftasında İstanbul’da idam edilir.

SULTAN MAHMUD'UN HUZURUNDA İDAM EDİLDİ

Abdullah bin Suud'un kafası, Bayezid Meydanı’nda Sultan Mahmud’un huzurunda Bostancıbaşı Halil Ağa’nın kılıcıyla kesilir. İdam başkentte sevinçle karşılanır. Suud'un başı Topkapı Sarayı'nın surlarında sergilenir. Abdullah bin Suud'un beraberinde yakalanan Vahhabi alimlerinden bir kısmı da idam edilir ve bunlar arasında Abdulvahhab’ın torunu Der’iye kadısı Süleyman bin Abdullah da vardır.

TARİH-İ CEVDET'TE ABDULLAH BİN SUUD

Cevdet Paşa Tarihinde, Abdullah bin Suud’un Arabistan’da yakalanıp İstanbul’a getirilişi ayrıntılarıyla anlatılıyor. Buna göre, Abdullah bin Suud’u taşıyan gemi Haliç’te özel bir iskeleye yanaşmış, gemiden zincire vurulmuş olarak indirilen Abdullah hapishaneye kapatılmış ve cezası üç gün devam eden bir sorgudan sonra verilmiştir. Tarih-i Cevdet'te yer alan Abdullah bin Suud'un İstanbul'a getirilişi ve idamı, Selda Güner'in "Vehhabi Suudiler" adlı kitabında aktardığına göre şöyle anlatılıyor:

"Mısır’dan İstanbul’a gönderilen Abdullah bin Suud ile adamlarını taşıyan gemi Haliç’e girdi ve Eyüpsultan civarındaki Defterdar İskelesi’ne yanaştı.

Abdullah ile adamlarının boyunlarına çifte zincir vurulmuştu. Divanyolu’ndan geçirilip Babıáli’ye getirildiler ve Sadrazamın huzuruna çıkartıldılar. Sadrazam, Abdullah’ı Mısır’dan getiren kapı kethüdasına, tatar ağasına, geminin kaptanına ve diğer görevlilere samur kürkler hediye etti ve her birine ömür boyu gelir bağladı. Abdullah’la adamları, Bostancıbaşı’nın hapishanesine gönderilip Mekke’yle Medine’den çaldıkları malların ortaya çıkartılması için üç gün boyunca sorguya çekildiler.

Hünkar, o gün yapılan cirit ve mızrak oyunlarını seyretmek için eski saraya gitmişti. Abdullah’ı adamlarıyla beraber eski saraya götürüp huzura çıkardılar. Hünkar mahkumları bir müddet seyrettikten sonra idamlarını emretti.

Sorguları sırasında Mekke ile Medine’den ve Hazreti Hüseyin’in Kerbelá’daki türbesinden çaldıkları bazı mallar hakkında Mısır Valisi Mehmed Ali Paşa tarafından hapsedilen öteki adamlarının bilgi sahibi oldukları öğrenilmişti. Bu konuda Mısır’a gereken yazılar yazıldı. Kahvecibaşı da, Mehmed Ali Paşa ile oğlu İbrahim Paşa’ya kılıç, kalkan ve fermanlar götürmek üzere Mısır’a yollandı."