Suriyeli Alevilerın mini portresi

Ortadoğu'nun kaynayan ülkesi Suriye'de Aleviler, azınlık olmalarına karşın rejimin iplerini ellerinde bulunduruyor.

Bazı Müslümanlar tarafından sapkın bir mezhep olarak değerlendirilen Doğu Akdenizli azınlık topluluğu Aleviler, karşılaştıkları zulme ve Haçlı Seferleri'ne rağmen ayakta kalmayı başardı ve Suriye'de yönetimi ele geçirdi.

Noel'in kutlanması ve Zerdüşti yeni yılın kutlanmasını da içerdiği söylenen Alevi adetleri hala birçok Müslüman tarafından çok az bilinirliğe sahip.

Üç milyona yakın nüfuslarıyla Suriye nüfusunun yüzde 12'sini oluşturan Aleviler, Sünniler'in çoğunlukta olduğu ülke yönetimini sıkı bir şekilde kontrol ediyor.

Hafız Esad darbesinin etkisi

Devlet Başkanı Beşar Esad'ın babası Hafız Esad'ın 1970'de gerçelekştirdiği darbeden sonra Aleviler, Suriye'de önemli ana devlet kurumlarında ve güvenlik aygıtındaki güçlerini sağlamlaştırdılar.

Ülkedeki diğer azınlılara haklar ve koruma vaadinde bulunan Hafız'ın Alevi kimliği, bu azınlıkların ona bağlılığına yardımcı oldu.

Aleviler Ortadoğu'daki diğer Müslümanlar için çok liberal hatta laik olarak görülüyor.

Suriye'de kadınlar baş örtüsü takmaya teşvik edilmiyor ve çoğu da oruç tutmamayı ve namaz kılmamayı tercih ediyor.

Aleviliğin kökenindeki Nusayrilik dokuzuncu ve onuncu yüzyıllarda ortaya çıktı.

Alevi sözcüğü Ali'nin yolunu izleyen anlamına geliyor.

Ali, Hz. Muhammed'in kuzeni ve damadıydı.

Şii Müslümanlar da İmam Ali'yi kutsal sayıyor ve Aleviler gibi onun Hz. Muhammed'in gerçek varisi olduğuna inanıyor.

Sünniler'in Alevi algısı

Aleviler Ali'yi bir Tanrı veya Allah'ın insan formundaki hali olarak görüyorlar.

Bu durum onların geleneksel Sünni Müslümanlar tarafından küçümsenmelerini kışkırtıyor.

Ali'nin Alevi kavramını sapkın ve temel İslam inancına meydan okuyan bir kavram olarak değerlendiriyorlar.

Ama bazı İslam alimleri bunun yanlış yorumlama olduğunu ve Aleviler'in aslında Ali'ye bir Tanrı olarak değil bir öz veya form olarak inandıklarını tartışıyor.

İslam'ın temel prensiplerine ek olarak Aleviler'in iki ilkesi daha bulunuyor.

Bunlar, Ehlibeyt'e bağlılık anlamına gelen valiya ve mücadele.

Gizli ibadet

Geleneksel olarak Aleviler gizli bir şekilde ibadet ediyor.

Bu durum, Şiiler'de zulüm görülmesini engellemek amacıyla inançların gizlenmesi anlayışına dayanan takiyye geleneğiyle uyum içinde.

Suriye'de Alevi nüfusu daha çok ülkenin Akdeniz kıyısında, liman kentleri Latakia ve Tartus'da, kuzeyde Türkiye sınırında yoğunlaşmış durumda.

Aleviler Kuzey'de Türkiye'nin sınır kenti Hatay'da ve Güney'de Lübnan'ın Suriye sınırında da yaşıyorlar.

Son haftalarda Lübnan'ın kuzeyinde Alevi azınlıkla onları çevreleyen çoğunluktaki Sünniler arasında gerilim artmış durumda.

Suriye'de Esad rejimine sert bir şekilde başkaldıranlar Sünniler'den oluşuyor.

Suriye rejimi Lübnan'daki Sünni İslamcı grupları hükümeti devrimek isteyen savaşcı grupları desteklemek ve Şam'daki bombalı araçlarla yapılan saldırıları düzenlemekle suçluyor.