Suriye'de seçim: Savaşın ortasındaki sandık

İç savaş dördüncü yılına girerken, Suriyeliler sandık başına gidiyor. Peki seçim nelere gebe? Savaşın sonucunu ne kadar belirleyecek? Jeremy Bowen'in analizi.

Esad rejimi yeni bir özgüven duygusu içerisinde. Seçimler onlar olmadan yapılmayacak.

Şam'ın merkezi savaş başladığından bu yana iç savaşın hüküm sürdüğü bir ülkenin başkenti görünümünden biraz çıkmış durumda.

Pazarlar insanlarla dolu ve dondurma dükkanları yazın gelmesi ile beraber dolup taşıyor.

Devlet Başkanı Beşar Esad'ın portrelerine Şam'da sık rastlanıyor.

Ancak seçim demek binlerce başka resmin, posterin, afişin, flamanın şehri süslemesi demek.

Pazarlardaki tezgahlar Esad'la ilgili hediyelik eşyalar satıyor, devlet başkanının ve ailesinin resimleri kolye olarak bir yanda dururken, hemen yanında Esad ve onun en önemli müttefiki olan Lübnan'ın Şii örgütü Hizbullah'ın lideri Hasan Nasrallah'ın beraber yer aldığı bilezikler var.

Sarı plastikten yapılma Hizbullah bilekliklerinden ya da Beşar el Esad, kardeşleri ve müteffiklerinin yer aldığı buzdolabı magnetlerinden de satın alabilirsiniz.

Şam'ın merkezi savaşta çok da fazla yara almadı. Ancak dış bölgeleri yerle bir oldu.

Bazı bölgeler hükümet güçleri tarafından geri alınmış durumda. Diğerleri halen muhaliflerin elinde.

Şam'ın kuzeydoğusundaki otobanlardan birinde yer alan hükümet güçlerine ait son kontrol noktasındaki bir asker kolundaki derin yarayı gösteriyor. Muhaliflerin attığı bir havan topunun sebep olduğunu söylüyor.

Suriye Ordusu'nun ilçelerin tamamını enkaza dönüştüren ağır topçu bataryaları ateşe devam ediyor.

Askerlerin konumlandığı yerin altından muhaliflerin elinde olan bölgeyi görebiliyorum.

Beton apartman blokları yamulmuş yumurta kutularına dönene kadar patlayıcılarla delik deşik ediliyor.

Dokuz ay önce, ABD Esad rejimine saldırmanın kıyısından döndüğünde, Suriye ordusunun silahları kesintisiz ateşleniyor, şehrin etrafını gürültüye boğuyordu. Ancak muhalifler çok kararlı idi.

Onlara göre savaşın yönü değişmekte idi, muhtemelen kesin bir şekilde kendi lehlerinde değişeceğini düşünüyorlardı.

O dönem Şam'da rejim mensupları ile konuştuğumda ABD'nin planları ile ilgili rahatsızlıklarını gizlemiyorlardı.

Esad rejiminin şu andaki özgüveni ilk göz kırpanın Amerikalılar olmasıyla başlıyor.

Suriye'nin geçtiğimiz Eylül ayında kimyasal silahlarından kurtulacağına dair anlaşmaya imza atması ABD Başkanı Barack Obama'ya bombalarını ve füzelerini Suriye üzerinde kullanmaktan vazgeçme şansı verdi.

Burada Şam'da Beşar el Esad'ın rejimin güçlerine zarar verecek bir Amerikan saldırısından kaçınmak için ödediği küçük bir bedel; silahlı muhalifler, özellikle de Batı'nın müttefiki olan Özgür Suriye Ordusu bayrağı altında savaşanlar için müthiş bir motivasyon oldu.

Bölgedeki Batılı bir diplomat eğer zafer kurtulmakla aynı şey ise, Esad çoktan kazandı demişti.

Fakat zafer aynı zamanda düşmanı yok etmek de demek ve bu henüz gerçekleşmedi.

Eğer gerçekleşirse, iptal edilen ABD saldırısı rejim için kesin bir dönüm noktası olmuş olacak.

Birdenbire Suriye rejimi ABD'den kurtulmuş oldu.

Özgür Suriye Ordusu muhalifleri arasındaki umut balonları söndü.

Şam'daki başkanlık sarayının manzarası artık daha aydınlık.

Sarayın manzarası, farklı muhalif gruplar arasındaki çatışmalarla, savaş içinde başka bir savaşın başlaması ile daha da aydınlık hale geldi.

Özellikle de rejim karşıtı savaşta baskın olan cihatçılar arasında kanlı ayrılıklar baş gösterince.

Bu çatışmalar Başkan Obama saldırıdan vazgeçmeden önce de görülüyordu, ancak saldırının iptal olması ile kanlı çatışmalar biraraya geldiğinde bundan fayda sağlayan Esad oldu.

Başkan Obama'nın hava kuvvetlerini öne sürüp sonra geri çekmesi bazı bölgelerde Lübnan Hizbullahı için de Esad lehine savaşa katılmasını kolaylaştırdı.

Hizbullah'ın militanları yetenekli, iyi silahlanmış ve 2006 yılında Lübnan savaşında İsrail'le savaştı.

Hizbullah milislerinin varlığı rejimin yeni güvenlik anlayışının hayati bir parçası.

Cephede İran ve Hizbullah tarafından güçlendirilmiş ve diplomatik olarak Rusya ile desteklenen rejim, kesin olmasa da önemli zaferler elde etti.

Ve seçimler için doğru zaman olduğuna karar verecek kadar da ilerleme kaydetti.

Geçen Eylül ayındaki krizden önce seçim konuşuluyordu.

Fakat Esad'ın öncelikle bazı iyi haberler duyması gerekiyordu.

Seçimle ilgili başlıca iki fikir var.

Biri Başkan Esad'ın sorunun bir parçası olduğunu ve Suriye koşullarında yapılacak bir seçimin göstermelik bir seçim olacağını düşünenlerin fikri.

Esad'ın destekçileri arasındaki karşı argüman ise seçimin mükemmel olmadığı ama bir başlangıç olduğu yönünde.

Esad'ın kazanacağını herkesin bildiğini söyleyen bir yetkili, yine de seçimlerin önemli olduğunu çünkü 1950'lerden beri ilk kez Suriyeliler'in sandıkta seçenekleri olduğunu söylüyor.

Savaşın dördüncü yılının başındayken, 2012 senesinde muhaliflerin bastırdığı ve Esad'ın Akdeniz'de bir Rus gemisiyle kaçmakta olduğuna dair haberlerin çıkmaya başladığını hatırlamak güç.

Başkan Esad'ın seçimler için çekilen yeni portreleri daha yaşlı, birazcık daha kilo almış, daha rahatlamış ve kendini biraz daha güvende hisseden bir lideri yansıtıyor.

Diğer resmi portreleri ise iktidarı babası Hafız el Esad'dan 2000 yılında devraldığından beri çok da fazla değişmedi.

Yeni fotoğraflar ise Beşar'ın nihayet babasının gölgesinden çıkarak kendisini bulduğu izlenimini yaratmak için hesaplanarak çekildiği hissini uyandırıyor.