Sosyal Güvenlik neler getiriyor?

Sosyal Güvenlik Reformu Tasarısı ile Türkiye'de sosyal güvenlik sistemi köklü bir değişime uğrayacak.

AK Parti Hükümeti tarafından hazırlanan ve uzun bir süre üzerinde çalışıldıktan sonra Meclis'te onaylanması beklenen Sosyal Güvenlik Reformu Tasarısı ile Türkiye'de sosyal güvenlik sistemi köklü bir değişime uğrayacak. Reform ile SSK, BAĞ-KUR ve Emekli Sandığı tek çatı altında toplanıyor, emeklilik yaşı 2075 yılına kadar kademeli olarak 68'e çıkarılıyor, nüfusun tamamı 'zorunlu' sigortalı kapsamına alınıyor. Maddi durumu iyi olmayanların primlerini ise devlet ödeyecek. Sosyal Güvenlik Reformu, Genel Sağlık Sigortası Kanunu, Emeklilik Sigortaları Kanunu ve Sosyal Güvenlik Kurumu Kanunu ve Primsiz Ödemeler Kanunu olmak üzere 4 kanundan oluşuyor.

Sosyal Güvenlik Kurumu Kanunu CHP ile AK Parti arasında yaşanan tartışmalara rağmen geçtiğimiz hafta TBMM'de kabul edildi, geriye kalan 3 kanun tasarısı ise onaylanmayı bekliyor. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'nca hazırlanan Sosyal Güvenlik Kurumu Kanunu ile SSK, Emekli Sandığı ve BAĞ-KUR'un tek çatı altında toplanması hükme bağlandı. Böylece işçi, memur ve bağımsız çalışan ayrımı ortadan kalkmış olacak ve 'tek tip' sigorta ve emeklilik sistemine geçilecek. Bu üç kurum, 'Sosyal Güvenlik Kurumu' adı altında birleşecek, böylece farklı kurumlarca sunulan kamu sigortacılığında standart birliği sağlanacak. Devlet memuru, işçi ve bağımsız çalışan ayrımı ortadan kalkacak. Emeklilik mevzuatı bakımından tüm çalışanlar eşit haklara sahip olacak. Kanun gereğince emeklilik yaşı 2075 yılına kadar kademeli olarak 68'e çıkarılacak. Reformla nüfusun tamamı sağlık sigortası güvencesine alınacak. Maddi gücü yerinde olmayanların sağlık primini devlet ödeyecek.

HERKES 'ZORUNLU' SİGORTALI OLACAK
Reformda, emeklilik yaşlarının kademeli olarak artırılması da öngörülüyor. 2036 yılından itibaren erkeklerin 63, kadınların 61 yaşında emekli olması planlanıyor. Emeklilik yaşı, ortalama yaşam beklentisinin artması nedeniyle 2075 yılına kadar kademeli olarak yükseltiliyor. Taslağa göre 2075 yılından sonra kadınlar ve erkekler 68 yaşında emekli olacak. Emeklilik için en az 9 bin gün prim ödeme şartı aranacak. Ancak düzenlemeden yasanın çıktığı tarihten önce sigortalı olarak işe başlayanlar etkilenmeyecek.

Yeni düzenlemeyle brüt ücret üzerinden çalışan yüzde 9, işveren de yüzde 11 olmak üzere toplam yüzde 20 emeklilik primi alınacak. Reform tasarısıyla sosyal güvenlik açıklarının azaltılması amaçlanıyor. SSK, BAĞ-KUR ve Emekli Sandığı, son 10 yılda, 2003 yılı borçlanma faizi hesaplarına göre toplam 345 katrilyon lira açık verdi. Bu yıl Hazine, sosyal güvenlik kuruluşlarına yaklaşık 18 katrilyon liralık kaynak transferi gerçekleştirdi. Gelecek yıl bu rakamın 22.5 katrilyon liraya çıkacağı tahmin ediliyor. Sosyal güvenlik açıkları gayri safi milli hasılanın yüzde 4.5'ine ulaştı. Bu açığın reformla birlikte kademeli olarak 2045'ten sonra sıfır düzeyine indirilmesi hedefleniyor.

Sosyal Güvenlik Reformu, sağlık alanında da önemli değişiklikler getirecek. Genel Sağlık Sigortası sistemiyle nüfusun tamamı zorunlu sağlık sigortası kapsamına alınacak. Halen Emekli Sandığı, BAĞ-KUR ve SSK'lı olarak çalışanlar sağlık hizmetlerini eskisi gibi almaya devam edecek. Herhangi bir sosyal güvencesi olmayanlardan 'asgari yaşam düzeyinin' üzerinde maddi gücü bulunanlar, Sosyal Güvenlik Kurumu'na prim ödeyerek 'sağlık sigortalı' olacak. Ödeme gücü olmayan vatandaşların primlerini ise Maliye Bakanlığı karşılayacak. Yeni sistemle yürürlükte olan Yeşil Kart uygulaması da ortadan kaldırılacak. Yeşil Kart'lı tüm vatandaşlar Genel Sağlık Sigortası'na dahil edilecek. Sistem, Sağlık Bakanlığı'yla eşgüdüm içinde yürütülecek. Kanun taslağına göre vatandaşlar, sağlık yardımından yararlanabilmek için öncelikle aile hekimlerine başvuracak. Genel Sağlık Sigortası, koruyucu sağlık hizmetlerini, hastalık nedeniyle ayaktan veya yatarak tedaviyi, tüm tahlil ve tetkikleri, gebelik ve doğum, ağız-diş sağlığı ve acil yardım hizmetleriyle tıbbi araç gereçleri kapsayacak.

HASTALAR, KATILIM PAYI ÖDEYECEK
Yeni sisteme göre hastalar, yararlanacakları tüm sağlık hizmetleri ve alacakları ilaçlarla tıbbi cihazlar için yüzde 1 ile yüzde 50 arasında katılım payı ödeyecek. Ancak primleri devlet tarafından ödenen yoksul vatandaşlar, iş kazası ve meslek hastalığı geçirenlerle kronik hastalığı olanlar muayenelerin katılım payından muaf tutulacak. Hekimin uyarılarına uymadığı için tedaviyi uzatan ve zorlaştıran hastalardan, oluşacak ek masrafın yüzde 50'si tahsil edilecek.

Genel Sağlık Sigortası'nda sağlık primi oranı yüzde 12.5 olarak belirlendi. Bunun yüzde 5'ini çalışan, yüzde 7.5'ini de işveren ödeyecek. Ücretsiz izne ayrılanlar bu süre içinde sağlık primlerinin tamamını kendisi ödeyecek. Maddi gücü olduğu halde çalışmayan vatandaşlardan belirlenecek bir rakam üzerinden ayda yüzde 12.5 prim tahsil edilecek. Devlet, yoksulların primini asgari ücret üzerinden Sosyal Güvenlik Kurumu'na ödeyecek. Tüm emeklilerden sağlık primi alınmayacak. Türkiye'de 23 milyon SSK'lı, 9 milyon 150 bin BAĞ-KUR'lu, 10 milyon 100 bin Emekli Sandığı mensubu, 13 milyon Yeşil Kart'lı ve 14.4 milyon da sigortasız vatandaş bulunuyor. Yasalaşmayı bekleyen tasarılar şunları getiriyor:

- Emeklilik yaşı 2036'dan itibaren kademeli olarak artacak, 2048 yılında kadın ve erkek için 65 olacak.
- Halen 7 bin olan prim gün sayısı kademeli olarak her sene 100'er 100'er arttırılacak. 2050'de 9 bin gün olacak.
- Sigorta sicil numaraları yerine artık T.C. kimlik numaraları kullanılacak.
- Doğum yapan sigortalı kadın veya eşi doğum yapan erkek sigortalıya doğumdan sonraki 6 ay boyunca emzirme yardımı verilecek.
- Aylık bağlama oranı 2015 yılı sonuna kadar yüzde 2.5, 2016 yılından sonra da yüzde 2 olacak.
- Estetik ameliyatlar ve estetik amaçlı ortodontik diş tedavileri, alternatif tıp uygulamaları dışındaki saae, sosyal güvenlik kuruluşlarına yaklaşık 18 katrilyon lirağlık hizmetleri genel sağlık sigortası kapsamında karşılanacak.
- Çocuğu olmayan 23-39 yaş arası kadınların 2 kez tüp bebek tedavi masrafı kurumca karşılanacak.
- Ayaktan tedavide hekim, protez, araç gereç ve ilaç bedellerinde hasta, katılım payı ödeyecek.
- Devlet emeklilik sistemine yüzde 5, genel sağlık sigortasına da yüzde 3 oranında katkıda bulunacak.