Soma faciasının bilirkişi raporunda 20 kusur!

CHP Manisa Milletvekili Sakine Öz, Soma Eynez Madeni ile ilgili bilirkişi heyetinin 126 sayfalık raporunda 20 asli kusur belirlediğini söyledi.

Masaya yatırdıkları raporlarla ilgili titiz bir çalışma yaptığını belirten Öz, “Park Holding firmasının ‘Bu sahada yangın tehlikesi nedeniyle üretim yapılması zorlaşmaktadır. Yüksek su geliri, maliyetleri artırmaktadır’ gerekçesiyle işletmeyi devretmesinin yanı sıra, 2011 tarihli Devlet Denetleme Kurulu’nun madenlerle ilgili genel teftiş ve uyarı raporlarının dikkate alınmadığının ortaya çıktığını ifade etti.

Öz, bilirkişi raporda ‘asli kusur’ olarak değerlendirdiği bölümleri ve kusurlardan mesul kişileri şöyle sıralıyor:

RAPORA GÖRE ASLİ KUSURLAR
GAZ ÖLÇÜMÜNDE: İşveren, işveren vekilleri (genel müdür, işletme müdürü, işletme müdür yrd.), ocak daimi nezaretçisi, teknik nezaretçi, iş güvenliğinden sorumlu vardiya amirleri, iş güvenliği uzmanları, ocak havalandırma mühendisi, sensör kayıtlarından sorumlu teknik personel, iş güvenliği raporları ve hak ediş dosyalarını denetleme, TKİ-Eli kontrol baş mühendisi, TKİ-Eli Soma kömürleri AŞ, Eynez kontrol mühendisleri.

HAVALANDIRMADA: Üretim ve çalışma şartlarını her yıl denetleyen, bu havalandırma düzeneği ile üretime devam izni veren kurum olarak; Maden İşleri Genel Müdürlüğü, 2010’dan 13 Mayıs 2014’e kadar Soma AŞ’nin işletme projelerine onay veren MİGEM Kontrol ve Denetim elemanları. Son 2 yıl içindeki İş Müfettişleri (soruşturma izni verilmemişti); ocak havalandırma planını hazırlayan, onaylayan ve kontrol eden işletmeci ve ruhsat sahibi olarak; işveren, işveren vekilleri, Soma AŞ kontrol mühendisleri.

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ YÖNÜNDEN: Havalandırma projesinin uygulanması ve hava ölçümlerini denetlemede asli kusuru olan son 2 yılın Bakanlık iş müfettişleri, ocak havalandırma planını hazırlayan, onaylayan işveren, işveren vekilleri, TKİ-Eli kontrol baş mühendisi, TKİ-Eli Soma A.Ş Kontrol mühendisleri asli kusurlu.

TEKNİK NEZARETÇİ- İŞ GÜVENLİĞİ UZMANLARI: Ocakta farklı gaz ve hava seviyeleri olup, ayrı ayrı ölçülmesi gerekmektedir. Bunlar kayıt altına alınmamış, 9 adet sensör bozuk çıkmış, hangi birimde, galeride aksi giden bir sıcaklık olduğu zamanında görülerek önlem alınmamıştır. Teknik nezaretçi, İş güvenliği uzmanları, gaz ölçüm ve hava ölçüm mühendisleri, iş güvenliği vardiya amirleri, TKİ-ELİ Kontrol baş mühendisleri, TKİ-ELİ SOMA AŞ kontrol mühendisleri

YANGINA DAYANIKSIZ BANTLAR: Alev sızdırmaz ekipman azdır, PVC borular ve yangına dayanıksız bantlar madene hakimdir. Yangına meyilli bu madende yangın riskine karşı altyapıyı kurmayan; İşveren ve işveren vekili asli kusurlu. Denetleme yetkisi varken işi durdurmayan, yaptırım uygulamayan 2010’dan beri iş müfettişleri asli sorumludur. Uyarıları yapmayan teknik nezaretçi, iş güvenliği uzmanı tali kusurludur.

KARA TUMBA YÖNTEMİNDEN: Tek bacadan üretim yapılan Soma Eynez’de kara tumba yöntemi işçi güvenliği açısından oldukça riskli olmasına karşın, kömür çıkarma hırsı nedeniyle uygulanmış, bu yöntem iş planlarında da açıkça tespit edilmiştir. İşveren, İşveren vekilleri, 2010’dan beri Soma’yı denetleyen iş müfettişleri, TKİ yönetim kurulu başkanı, işletme dairesi başkanı, teknik nezaretçi asli kusurlu.

3,566 MİLYON TON ÜRETİMDEN: 2013 yılı için sözleşme gereği üretim 1,5 milyon ton iken, gerçekleşen üretim 3,566 milyon ton olmuş; üretim zorlamasına karşın işçilere gereken çalışma koşulu sağlanmadı. Üretim zorlamasından dolayı, işveren, işveren vekili, TKİ yönetim kurulu başkanı, işletme dairesi başkanı.

HAVA AKIMININ TERSİNE ÇEVRİLMEMESİNDEN: Hava akımının tersine çevrilmemesi sonucu, kurtarma çalışmaları aksamış, ocak girişindeki ana havalandırma fanında ise bu havayı tersine çevirecek sistemin olmadığı tespit edilmiştir. Mühendis ve işçi beyanlarında görüldüğü üzere, hava akışını terse çevirme kararı sonunda, ocağa gelen hava azalmıştır. Bu teknik sorumluluğu yerine getirmeyen işveren ve işveren vekili asli kusurludur.

MİGEM: Gaz kesiciler ve işletme elektrik sistemi, madenin çalışmasına uygun değildir. Bunun projesini denetlemesi gereken MİGEM’in projeyi hiç görmediği ortaya çıkmıştır. Elektrik şeması, onaysız kurulmuştur. Dolayısıyla, 2010’dan beri MİGEM denetmen ve kontrolörlerinin, işveren ve işveren vekilinin asli kusur vardır.

HABERLEŞME ARAÇLARININ ÇALIŞMAMASI: Kaza anında en kritik araç olan mevcut Haberleşme cihazları bu madene uygun değildir, elektrik panolarında kablo eklerinin standart dışı bakır teller ve plastik bantlarla sarılmasıyla yapıldığı ortadadır. Kaza anında haberleşme araçları çalışmamış, merkezi alarm sistemi ise madende yoktur. Bunun sonucunda tahliye gecikmiş, yığılma artmış, yönlendirme olamamıştır. İşveren ve işveren vekilleri asli kusurlu; 2010’dan beri denetleyen MİGEM ve Çalışma İş Teftiş asli kusurludur.

BU TARZ KÖMÜR ÇIKARMA YÖNETİMİNDEN: Buradaki üretim yöntemi göçük içinde yeni yangınların çıkmasına elverişli olup, terk edilen üretim sahasında yeni yangınlara davetiye çıkarmaktadır. Bu tarz kömür çıkarma yöntemine onay veren İşveren, işveren yetkilisi, TKİ İşl. Daire Bşk, 2010’dan beri denetleyen MİGEM asli kusurlu.

KAĞIT ÜZERİNDEKİ EĞİTİMDEN: İşe başlamadan önceki 32 saatlik mesleki eğitim ve yıllık tekrar gerektiren 16 saatlik iş sağlığı güvenliği eğitimi tam yaptırılmamış, eğitimlerin gerçekte değil kağıt üstünde gösterildiği, eğitimde olması gereken işçinin o saatte madene indirildiği, gerçekte yapılmayan eğitimlerin belge formlarına usulsüzce yazıldığı, tekrarların ise yaptırılmadığı ortadadır. İşveren ve işveren vekilleri asli kusurludur.

İŞ GÜVENLİĞİ UZMANLARINA ALAKASIZ İŞLERDEN: İşveren 3 iş güvenliği uzmanı çalıştırmalıdır bu madende. Ancak bu iş, yeterli donanımı olmayan uzmanlara yaptırılmak istenmiş, bu uzmanlara işleriyle alakasız görevler verilerek madende çalıştırılmışlardır. İşveren ve işveren vekilleri asli sorumludur.

MADENDE ALTERNATİF ÇIKIŞ YOLU OLMAMASINDAN: Tahliye amaçlı çıkış planlaması madende yoktur. Kısa ve alternatif ve çıkış yolları açılmamış, tehlike uyarı sistemi, yönlendirme levhaları kurulmamıştır. Mevzuatı dikkate almayan; İşveren ve vekilleri; iş teftiş müfettişleri ve MİGEM denetim elemanları asli kusurlu.