Siber süper güç

Neredeyse son 50 yıl boyunca ABD, İnternetin büyümesine kılavuzluk etti. Kökeninden küçük bir Pentagon programı olan, dünya nüfusunun yarısından fazlasını ve milyarlarca aygıtı birbirine bağlayan İnternet, uzun zamandır bir Amerikan projesi. Oysa bugün, ABD siber dünyada liderliği Çin'e bıraktı. Çin Devlet Başkanı Xi Jinping, Çin’i “siber süper güce” çevirme planlarını açıkladı. Zaten, Çin’de daha fazla sayıda insan İnternet’e başka herhangi bir ülkeden daha fazla erişim sağlıyor. Ancak dediğim gibi Xi’nin daha büyük planları var. Çin, yerel yönetmelikler, teknolojik yenilikler ve dış politika yoluyla, “ele geçirilemez” bir siber güvenlik sistemi inşa etmeyi, İnternet yönetimine daha fazla kulak kabartmayı, dünya standartlarında şirketleri teşvik etmeyi ve dünyaya ileri teknolojilerde öncülük etmeyi hedefliyor. Çin’in siber süper güç olarak yükselişe devam etmesi ne kadar sürer bilinmez. Yapay zeka, kuantum hesaplama, robotik ve diğer iddialı teknolojilerde inovasyon konusunda devlet öncülüğünde de çaba sarf edilecek. Fakat Çinli teknoloji şirketleri küreselleşirken ekonomik ve politik baskılarla karşı karşıya da kalacaklardır. Çin vatandaşları, hükümetlerinden gizlilik beklentisi çok düşük görünmekle birlikte, özel şirketlerden daha fazlasını talep edebilirler. Amerika Birleşik Devletleri kendi dijital diplomasisini yeniden güçlendirebilir ve ABD ekonomisi, modern dünyanın teknolojisinin dinamizmini yeniden keşfedebilir. Ancak Çin’in büyüklüğü ve teknolojik gelişmişliği göz önüne alındığında, Pekin’in başarılı olma şansı var.

Çin, siber alanı kendine göre yeniden şekillendiriyor. Bu durumda, İnternet daha az küresel ve daha az açık olacaktır. Bunun büyük bir kısmı, Çin yapımı donanım üzerinden Çin uygulamaları yürütecek. Ve
Pekin bir zamanlar Washington'a akan ekonomik, diplomatik, ulusal güvenlik ve istihbarat avantajlarından faydalanacak.

Xi’nin vizyonu.
2012'de iktidara geldiği andan itibaren, Xi, İnternet'in Çin vizyonunda oynadığı rolün ne kadar büyük olduğunu açıkça ortaya koydu. Xi, İnternet güvenliği ve bilgilendirme konusunda önde gelen bir merkezi lider gruba başkanlık edeceğini ve en baştan politikaya süreceğini açıkladı. Çin'in Siber Yönetimi olan yeni bir ajans kurdu ve çevrimiçi içeriği kontrol etme, siber güvenliği sağlama ve dijital ekonomiyi geliştirme sorumluluğunu üstlendi. Siber güç dört Çin ulusal önceliğinin kesiştiği noktada oturuyor. İlk olarak, Çinli liderler uyumlu bir
İnternet sağlamak istiyor. Bu, kamuoyunu yönlendiren, iyi yönetişimi destekleyen ve ekonomik büyümeyi teşvik eden, ancak politik seferberliği teşvik etmek ve rejime zarar verebilecek bilgi akışını
önlemek için sıkı bir şekilde kontrol edilen anlamına gelir.

İkincisi, Çin, dijital ve iletişim ekipmanlarının yabancı tedarikçilerine olan bağımlılığını azaltmak istiyor. Sonunda yapay zeka, kuantum hesaplama ve robotik gibi ileri teknolojilerde dünyaya öncülük etmeyi
umuyor. Xi'nin Mayıs ayında uyardığı gibi, “İnovasyon ve gelişme girişimleri güvenli bir şekilde kendi elimizde tutulmalı”.

Üçüncüsü, Çinli politika yapıcılar, dünya çapındaki meslektaşları gibi, kritik hizmetleri bozabilecek, ekonomik büyümeye zarar verebilecek ve hatta fiziksel yıkıma neden olabilecek devlet ve özel ağlarda
siber saldırı riskinden giderek daha fazla uzaklaşıyorlar. Buna göre, Halk Kurtuluş Ordusu, siber güçlerinin gelişimini hızlandırmayı ve Çin’in ağ savunmasını güçlendirmeyi planladığını açıkladı. Siber güvenliğe
odaklanma, Çin'in tekno-milliyetçiliği ile örtüşüyor. Çinli politika yapıcılar, ulusal güvenliğini sağlamak için Çin'in ABD teknoloji şirketlerine bağımlılığını azaltmaları gerektiğine inanıyor. Ajans, ABD istihbarat

servislerinin ABD şirketleri tarafından tutulan ve iletilen milyonlarca insanın verilerine eriştiğini ortaya koydu. Son olarak Çin, ABD’nin küresel ve açık bir İnternet desteğine doğrudan muhalefet etmek için İnternet yönetiminin örgütleyici bir ilkesi olarak “siber egemenliği” teşvik etti. Xi'nin sözleriyle siber egemenlik, “bireysel ülkelerin kendi siber gelişim yollarını, siber düzenleme modelini ve İnternet kamu politikalarını
bağımsız olarak seçme ve uluslararası siber yönetimine eşit bir temelde katılma hakkını” ifade etmekte.

Ayrıca, ABD'nin ve müttefikleri tarafından savunulan özel sektör liderliğindeki İnternet yönetim modelini zayıflatmak istiyor... Pekin’in Batı teknoloji şirketleri ve sivil toplum örgütlerinin baskın gördüğü bir
model. Çinli politika belirleyiciler, eğer BM İnternet yönetiminde daha büyük bir rol oynarsa, bilgi teknolojisinin düzenlenmesi ve siber alan için küresel kuralların tanımlanmasında daha fazla söz sahibi
olacaklarına inanıyorlar.

Devam..
Xi dönemi, Batı’nın İnternet’in liberalleşme potansiyeli konusundaki saf iyimserliğine bir son verdiği için hatırlanacak. Son beş yılda, Pekin web siteleri ve sosyal medya üzerindeki kontrolleri önemli ölçüde
sıkılaştırdı. Örneğin, Mart 2017’de, hükümet, Çin’in dijital devlerinin ikinci en büyüğü olan Tencent’e ve diğer Çin teknoloji şirketlerine, tarih, uluslararası ilişkiler ve ordu hakkında tartışmalar içeren web
sitelerini kapatmalarını söyledi. Birkaç ay sonra, Tencent, arama şirketi Baidu ve mikroblog sitesi Weibo, 19. Parti Kongresi'ne katılmak üzere yasaklı içeriğe ev sahipliği yapmaktan cezalandırıldı. Yetkililer,
telekomünikasyon şirketlerine, Çinli işletmeler, girişimciler ve akademisyenler tarafından devlet sansürlerini engellemek için yaygın olarak kullanılan sanal özel ağları (VPN'leri) engelleme emri verdi.
Batılı şirketler bile buna uyuyor. Apple, VPN’leri App Store’un Çince sürümünden çıkardı. Pekin ayrıca çevrimiçi gizliliği sınırlayan ve çevrimiçi forum düzenleyicilerini üyelerinin katkılarından kişisel olarak
sorumlu yapan yeni düzenlemeler yaptığını açıkladı.

Çin sansürleri artık sosyal medyadaki konuşmaları kontrol etmekte yetenekli. Yetkililer, yüz ve ses tanıma yazılımı ve yapay zeka ile desteklenen çok çeşitli kamera ve sensörlere dayanan sofistike bir gözetim sistemi başlattılar. Araç, buradaki Müslüman Uygur nüfusunu takip etmek amacıyla, en yaygın olarak, Sincan Eyaletinde konuşlandırıldı, ancak hükümet, ülke çapında ölçeklendirmek için çalışıyor. Çin, sansür ve gözetleme uygulamasına ek olarak, devlet ve özel sistemlerdeki siber güvenliği artırmak ve verileri korumak için birbirine kenetlenmiş bir yasalar, düzenlemeler ve standartlar çerçevesi
oluşturmuştur. Hükümet, önemli İnternet altyapısını korumak için tedbirler aldı, ağ ürünleri ve hizmetleri için güvenlik incelemelerini zorunlu kıldı ve hükümetin erişmesi için birkaç engelle karşılaşacakları
Çin'deki verileri depolaması için şirketlere ihtiyaç duydu. Pekin ayrıca, devlet kurumlarının siber güvenlik olaylarına nasıl yanıt vereceği, hükümetin özel sektöre yönelik yazılım açıklarını nasıl ve ne zaman
açıkladığı ve bakanlıklar ve özel şirketlerin tehditler hakkında nasıl bilgi paylaştığı ile ilgili yeni düzenlemeler getirmiştir.

Farklı kurumlar ve yerel yönetimler bu politikaları farklı şekillerde yorumlayabilir ve uygulayabilir, ancak en azından, yönetmelikler, yerli ve yabancı teknoloji şirketleri için Çin'de iş yapmanın maliyetini ve
karmaşıklığını artıracaktır. Temmuz 2017'de yayınlanan taslak düzenlemeler, özellikle iletişim, finans ve enerji ağları gibi geleneksel kategorileri değil aynı zamanda haber medyası, sağlık şirketleri ve bulut
bilişim sağlayıcıları gibi geleneksel kategorileri kapsayacak şekilde “kritik bilgi altyapısını” tanımlayan özellikleriyle genişledi. Baidu, Tencent ve Weibo, yeni siber güvenlik yasalarını ihlal ettiği için zaten para
cezasına çarptırıldı. Yabancı şirketler, ekipmanların denetlenmesi ve Çin'deki verilerin depolanması için gereksinimlerin geniş bir şekilde yorumlanmasının maliyetleri artıracağı ve Çin hükümetinin fikri
mülkiyetlerini çalmasına izin verebileceğinden endişe ediyor.
Çin yapımı. Çinli politika yapıcılar gerçekten güvenli olmak için Çin'in teknolojik anlamda kendi kendine yeterlilik
kazanması gerektiğine inanıyor. Bilim ve teknolojiye verilen desteğin 2016 yılında başlayan ülkenin en son beş yıllık planında ön ve merkez olduğunu düşünüyorum. Çin'in araştırma ve geliştirmeye yaptığı
yatırım, 1999'dan bu yana yılda ortalama yüzde 20 büyüdü. Şu anda yaklaşık 233 milyar dolar ya da toplam dünya Ar-Ge harcamasının yüzde 20'sini oluşturuyor. Çin'deki bilim ve mühendislik dereceleri ile dünyanın herhangi bir yerinden daha fazla öğrenci mezun oldu ve 2018'de Çin, toplam bilimsel yayın sayısı açısından ABD'yi geçmiş durumda. Batılı bilim adamları uzun süredir Çin araştırmalarını görmezden geldiler, ancak şu anda gittikçe artan sayıda Çinli yayına atıfta bulunuyorlar.

Üç teknoloji, Çin’in siber alanın geleceğini şekillendirme kabiliyeti için önemli olacak. Yarı iletkenler, kuantum hesaplama ve yapay zeka. Pekin, yıllardır yarı iletkenler üreten yerli bir endüstriyi, yani neredeyse her teknolojik cihazda bulunan entegre devreleri (veya mikroçipleri) inşa etmeye çalıştı ve başarısız oldu. 2016'da McKinsey'e göre, tüketiminin yüzde 90'ından fazlasını oluşturan Çin, 228 milyar dolar değerinde entegre devre ithal etti. ABD tedarikçilerine güvenme riski, bu Nisan ayında, Trump yönetimi dünyanın dördüncü büyük telekomünikasyon ekipmanı üreticisi olan ZTE'yi onayladığında ülkeye geri getirildi. ZTE, kablosuz istasyonlarını çalıştırmak için mikroçipler de dahil olmak üzere ABD yapımı bileşenlere güveniyor. Yaptırımlar şirketi tedariklerinden kestiği zaman, büyük operasyonlara son verdi. Haziran ayında, Trump yaptırımlar konusundaki gidişatını tersine çevirdi, ancak hamle Çin'in yabancı tedarikçilere bağımlılığı konusundaki endişelerini gidermek için çok az şey yaptı. Yaptırımların açıklanmasından kısa bir süre sonra Xi, çekirdek teknolojiler konusunda atılımlar yapmak için ülkenin
önde gelen bilim adamlarının bir araya gelmesini istedi.

Çin, 2015 yılında, Çinli firmaların 2025 yılına kadar Çin sanayisinin kullandığı mikroçiplerin yüzde 70'ini üretmelerini sağlamak için kılavuzlar yayınladı. O zamandan beri, hükümet faaliyetlerini Çin'e taşıyan yerli ve yabancı şirketleri sübvanse etti ve yerli tüketicileri alımlarını teşvik etti. Hükümet, Çin’in gelişmiş mikroişlemciler tasarlama ve üretme yeteneğini geliştirmek için önümüzdeki on yılda 150 milyar dolarlık bir taahhütte bulundu. Çin ayrıca yurtdışında teknolojiler edindi. Bir araştırma firması olan Rhodium Group'a göre, 2013'ten 2016'ya kadar, Çinli şirketler ABD'li yarı iletken şirketlere toplamda 37 milyar dolardan fazla 27 teklifte bulundu. Bu rakamlar, 2000'den 2013'e kadar 214 milyon dolar değerindeki altı anlaşma ile gerçekleşti. Kafes Yarıiletkenine 1,3 milyar dolarlık bir teklif ve Fairchild Semiconductor'a 2,4 milyar dolarlık bir teklif dahil olmak üzere yüksek profilli tekliflerin çoğu, ABD hükümeti tarafından ulusal güvenlik gerekçesiyle engellendi.
Sıradan bilgisayarların yapamayacağı bazı problemleri çözmek için, aynı anda birkaç hesaplama yapmak için, esasen kuantum bitleri yeteneklerini kullanan kuantum mekaniğinin yasalarını kullanan kuantum
hesaplama var. Bu alandaki gelişmeler, Çin istihbarat servislerinin yüksek güvenlikli şifreli iletişim kanalları oluşturmalarına ve çoğu geleneksel şifrelemeyi kırmalarına olanak sağlayabilir. Yüksek hızlı
kuantum bilgisayarların, üretimi yeniden yapılandırma, veri analitiği ve ilaç geliştirme sürecinin önemli ekonomik faydaları olabilir. 2016 yılında Çin, kuantum şifreleme ile güvence altına alınan kanalları
kullanarak iletişim kurabilen ve dünyanın en uzun kuantum iletişim kablosunu oluşturdu ve Pekin ile Şanghay'ı birbirine bağlayan dünyanın ilk uydusunu yapıp, çalıştırdı. Çin'in kuantum hesaplamaya ne
kadar harcadığı belli değil, ancak miktarlar kesinlikle önemli.

Yarı iletken araştırma ve kuantum hesaplama konusundaki yatırımlarından çok, Çin'in yapay zeka konusundaki iddialı planları Batı'da fazla rahatsızlığa neden oldu. Geçen yıl yapılan yapay bir istihbarat zirvesinde, Google'ın eski başkanı Eric Schmidt, Çinliler “2020'de bizi yakalayacak, 2025 itibariyle bizden daha iyi olacaklar, 2030'a kadar Yapay Zeka endüstrilerine hükmediyor olacaklar. Ayrıca ”Çin, özerk drone kümeleri, siber saldırılara karşı kendini savunabilecek yazılımlar ve sosyal medyayı siyasi hareketleri öngören programlar dahil olmak üzere askeri kullanımlar için yapay istihbarattan yararlanmak için yarışıyor” diye ekledi...

2017 yılında Çin hükümeti, 2030 yılına kadar kendisini “dünyanın birincil yapay zeka (AI) inovasyon merkezine” dönüştürmek için yol haritasını çizdi. Hükümet, e-ticaret devi Alibaba, Baidu, Tencent ve ses
tanıma yazılım şirketi iFLYTEK'i yapay zeka’da ulusal şampiyonlar olarak seçti... Akıllı ses yardımcıları ve akıllı şehirleri, yani insanların nasıl yaşadıklarına dair veri toplamak için çok çeşitli sensörler kullanan,
kentsel alanları yöneten ve ardından şehirlerin çevresel etkilerini azaltmak, ekonomik kalkınmayı teşvik etmek ve insanların yaşam kalitesini iyileştirmek ve bu şirketleri hastalıkları teşhis edebilen, hasta olarak teşhis edebilen ilk sistemler olarak belirledi. Çin ayrıca, özellikle beşinci nesil mobil ağ teknolojisinde veya mobil kullanıcılara çok daha hızlı İnternet sağlayacak ve İnternet bağlantılı cihazlar için yeni kullanımlar sağlayacak olan 5G gibi bir sonraki yenilik dalgası için uluslararası standartlar belirlemeye çalışıyor. ABD’nin küresel İnternet’in ortasındaki konumu önemli ekonomik, askeri ve istihbarat avantajları getirdi. ABD şirketleri, dünyanın verilerini taşıyan yönlendiricileri ve sunucuları, insanların iletişim kurmak için kullandığı telefonları ve kişisel bilgisayarları ve Internet'e bir geçit işlevi gören yazılımı geliştirdi. Benzer
şekilde, Çin Komünist Partisi de teknoloji şirketlerini bir ekonomik dinamizm ve yumuşak güç kaynağı olarak görüyor. Ve böylece Çin teknoloji devleri üzerindeki politik kontrolünü arttırıyor. Bu şirketler
dünyanın dijital altyapısını daha fazla tedarik etmeye başladıkça, Çin’in casus hizmetleri onlardan veri toplamak için cazip hale gelecektir.
Sonuçta, Washington ne yaparsa yapsın, siber dünyanın geleceği çok daha az Amerikalı ve çok daha fazla Çinli olacak.