Sevk yaptırmayan hastalar ödeyecek

Sosyal Güvenlik Reformu’nun en önemli ayaklarından biri olan Genel Sağlık Sigortası Yasa Tasarısı’yla (GSS) tedavi hizmetlerinde sevk zinciri kurulacak.

Tasarının yasalaşmasıyla hastalar önce aile hekimine ya da sağlık ocağına gidecek. Sevk yaptırmadan hastanelere başvuranlar, masrafların yüzde 70’ini kendi cebinden karşılayacak. Ayrıca hastalar tüm sağlık hizmetleri için belirli oranlarda katkı payı ödeyecek. Öte yandan Emekli Sandığı ve Bağ-Kur üyelerine tanınan bedava tüp bebek imkanı da kaldırılacak. GSS ile tüm hastaların öncelikle birinci basamak sağlık kuruluşlarına (aile hekimi, sağlık ocağı) yönlendirilmesi amaçlanıyor. En basit rahatsızlıklarda bile doğrudan hastaneye giden vatandaşları sağlık ocaklarına alıştırmak için ceza da dahil olmak üzere çeşitli önlemler öngörülüyor. Ancak yıllardır ihmal edilen ve yeterli yatırım yapılmayan birinci basamak sağlık kuruluşlarının oluşacak yoğunluğu kaldıramayacağı iddia ediliyor. Şu anda hastaların yaklaşık yarısı ilk olarak sağlık ocaklarına, diğer yarısı da hastanelere başvuruyor. Genel Sağlık Sigortası'yla birlikte bu oranın acil haller dışında yüzde 90'ı geçmesi bekleniyor. Sağlık Bakanlığı'nın ülke genelinde toplam 813 hastanesi bulunuyor. 6 bin 200 civarında da sağlık ocağı faaliyet gösteriyor. Ancak sağlık ocaklarının halen yüzde 10'unda hiç doktor yok. Ebe, hemşire, sağlık memuru gibi alanlarda da ciddi boşluklar söz konusu. Sağlık ocaklarında yaklaşık 60 bine yakın sağlık personeli görev yaparken, hastanelerde 200 binin üzerinde kişi çalışıyor. Sağlık ocaklarının büyük bölümünde laboratuvar olmadığı için basit tahliller bile yapılamıyor. Sağlık Bakanlığı yetkilileri yeni sistemle birlikte birinci basamak sağlık kuruluşlarının teknik anlamda güçlendirileceğini, personelin de sağlık ocağı ve aile hekimliği ofislerine kaydırılabileceğini ifade ediyor. Öte yandan Sağlık Bakanlığı özellikle İstanbul, Ankara gibi büyük şehirlerde sağlık ocağı sayısının artırılması, her hekime bir muayene odası yapılması ve tüm sağlık ocaklarına laboratuvar kurulması için bir süredir çalışma yürütüyor. Bakanlık bürokratları, çalışmalarla birinci basamak kuruluşların, oluşacak yükü zorlanmadan kaldırabilecek hale geleceğini vurguluyor. Öte yandan GSS, her türlü muayene, ayaktan ve yatarak sağlanan tedavi edici tüm sağlık hizmetleri, ilaçlar ile ortez ve protez gibi iyileştirici tıbbî araç-gereç için hastadan katılım payı alınmasını öngörüyor. Buna göre muayene için vatandaşlar 2 YTL katkı payı verecek. Bu rakam her yıl yeniden belirlenecek. Sağlık hizmetleri için fiyatın yüzde 1'i, ilaçlar ve tıbbî araç-gereç için de yüzde 20'sine kadar katkı payı tahsil edilecek. Primi devlet tarafından ödenen yoksullar katkı payının yarısını ödeyecek. İş kazası ve meslek hastalıkları, sağlık raporlu kronik hastalıkların ilaçları ve kontrol muayeneleri için katılım payı alınmayacak. GSS ve aile hekimliği Türkiye şartlarına uygun değil Türk Tabipleri Birliği (TTB), GSS ve aile hekimliği modellerinin Türkiye'nin şartlarına uygun olmadığını, bu sebeple sağlık hizmetine ulaşımın daha da zorlaşacağını öne sürüyor. TTB Pratisyen Hekimler Kolu Başkanı Kurtuluş Arıkök, hastalıkların yüzde 80'den fazlasının sağlık ocaklarında çözülebileceğini belirtiyor. Hastaların birinci basamak kuruluşlara yönlendirilmesiyle hastane kuyruklarının ortadan kaldırılabileceğini dile getiren Arıkök, ancak bunun için aile hekimliğine ihtiyaç olmadığını söylüyor. TTB Merkez Konsey Üyesi Haluk Başçıl ise sistemin, sağlık hizmetlerini, özel sigorta mantığına dayandıracağını iddia ediyor. Maliyetin primlerin dışında katkı payı yoluyla halkın sırtına yükleneceğini öne süren Başçıl, "Her hizmet için katkı payı alınacak. Sistemi döndürebilmek için ‘vatandaştan ne kadar koparırsak kârdır’ mantığı hakim." diye konuşuyor. Fakir vatandaşın sigortasını Maliye karşılayacak Genel Sağlık Sigortası'yla SSK, Emekli Sandığı, Bağ-Kur üyeleriyle yeşil kartlı vatandaşlar sağlık sigortası bakımından tek bir mevzuata tabi olacak. Böylece nüfusun tamamı zorunlu sağlık sigortası kapsamına alınacak. Ayrıca 18 yaşına kadar olan tüm çocuklar, ailesinin durumuna bakılmaksızın sağlık sigortalı sayılacak. Herhangi bir sosyal güvencesi olmayanlardan 'asgari yaşam düzeyinin' üzerinde (asgari ücretin üçte biri) maddi gücü bulunanlar, 'Sosyal Güvenlik Kurumu'na prim ödeyecek. Ödeme gücü olmayan vatandaşların primlerini Maliye Bakanlığı karşılayacak. Yeşil kartlı tüm vatandaşlar Genel Sağlık Sigortası'na dahil edilecek. Sistem, iş kazası ve meslek hastalıkları hariç olmak üzere tıbbî gereklilik dışındaki estetik ameliyatlarını, alternatif tıp uygulamalarını ve yardımcı üreme tekniklerine ilişkin tanı ve tedavi işlemlerini kapsamıyor. Buna göre devlet tüpbebek masraflarını GSS uygulanmaya başladıktan sonra karşılamayacak. Böylece Emekli Sandığı ve Bağ-Kur üyelerine henüz iki buçuk ay önce tanınan bedava tüpbebek imkanı kısa bir süre içinde geri alınacak. Yeni yapı, büyük oranda aile hekimliği sisteminin üzerine inşa edilecek. Bunun için öncelikle aile hekimliğinin Türkiye genelinde hayata geçirilmesi gerekiyor. TBMM'ye gönderilen tasarının bu ay içinde yasalaşması beklenirken, Sağlık Bakanlığı mayıs ayı içinde aile hekimliğinde ilk pilot uygulamayı Düzce'de başlatacak. Yıl sonuna kadar 3 il daha eklenecek. Bakanlık 2007 sonunda aile hekimliği modelini Türkiye genelinde hayata geçirmeyi hedefliyor. Necip Çakır/Zaman