Serbest muhasebecilik kalkıyor

Yeni Ticaret Kanunu ve Basel-2 kriterlerinin uygulamaya girmesiyle birlikte, işlevlerini yitirecek olan serbest muhasebecilerin durumu yeniden düzenleniyor.

Serbest Muhasebecilik, Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Tasarısıyla, yeni Ticaret Kanunu ve Basel-2 kriterlerinin uygulamaya girmesiyle birlikte, işlevlerini yitirecek olan serbest muhasebecilerin durumu yeniden düzenleniyor.

Kanunun adı, “Serbest muhasebecilik” ibaresi kaldırılarak “Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanunu” olarak değiştiriliyor.

Meslek mensubu olma şartı, TCK ile uyumlu hale getiriliyor. Buna göre, meslek mensubu olmak için kasten işlenen bir suçtan dolayı bir yıl veya daha fazla süreyle hapis cezasına ya da affa uğramış olsa bile devletin güvenliğine, anayasal düzene, milli savunmaya ve devlet sırlarına karşı suçlar ile casusluk, zimmet, irtikap, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik güveni kötüye kullanma, hileli iflas, ihaleye fesat karıştırma, suçtan kaynaklanan mal varlığı değerlerini aklama veya kaçakçılık suçlarından mahkum olmama şartı aranacak.

İki yıllık meslek yüksekokulu veya lise mezunu oldukları için mali müşavirlik hakkı bulunmayan serbest muhasebeciler, sınavda başarılı olma koşuluyla mali müşavir olabilecek.

Staj süresi 2 yıldan 3 yıla çıkarılırken, staj ve staj süresinden sayılan hizmetler yeniden düzenleniyor. Serbest muhasebeci mali müşavirlik stajı, bağımsız çalışan serbest muhasebeci mali müşavir veya yeminli mali müşavir yanında veya şirketlerinde yapılacak. Staja başlayabilmek için staja giriş sınavını kazanmak ve Birlik tarafından kurulan temel eğitim ve staj merkezi eğitim programını tamamlayıp başarılı olmak şartı aranacak. Merkezin kurs ve seminerlerinde geçen ve 6 ayı aşmayan süreler, staj süresinden sayılacak.

Vergi inceleme yetkisi almış ve mesleki yeterlilik sınavında başarılı olduktan sonra yeminli mali müşavirlik sınavını kazananlarda, serbest muhasebeci mali müşavirlik sınavını kazanma şartı aranmayacak.

Kanunları uyarınca vergi inceleme yetkisini almış ve mesleki yeterlilik sınavını vermiş olanlar, yeterlilik sınavını kazandıkları tarihten itibaren açılacak yeminli mali müşavirlik genel hükümlere göre katılabilecek. Ancak bunların yeminli mali müşavir ruhsatını alabilmeleri için düzenlemede belirtilen süreyi tamamlamaları gerekecek.

SINAVI BİRLİK YAPACAK

Yeminli mali müşavirlik sınavı, Birlik tarafından yazılı olarak yapılacak. Maliye Bakanlığı, sınavın adil, tarafsız ve mevzuatına uygun şekilde yapılması için gerekli önlemleri almaya yetkili olacak. 7 kişiden oluşacak sınav komisyonu başkanı ve üyeleri; 2'si Maliye Bakanlığı vergi denetim elemanları arasından, 2'si YÖK tarafından önerilecek 4 aday arasından, 3'ü ise TÜRMOB tarafından önerilecek 6 aday arasından Maliye Bakanı tarafından seçilecek.

Meslek mensuplarından kamu kurum ve kuruluşlarında çalışanlar ile mesleği fiilen icra etmeyenler, odaya giriş ücreti ve yıllık üye aidatlarını yüzde 50 indirimli olarak ödeyecek.

Oda yönetim kurulu üyeleri, kayıtlı olduğu meslek odasında en az 3 yıl kıdemli olup serbest veya bir işyerine bağlı çalışanlar arasından seçilecek. Üye sayısı 100'den az olan odalarda 3 yıllık süre şartı aranmayacak. Odalarda üst üste 2 dönem Yönetim Kurulu başkanlığı yapmış olanlar, aradan iki seçim dönemi geçmedikçe yönetim kurulu üyeliğine aday olamayacak. Seçilme yeterliğini kaybeden Yönetim Kurulu üyelerinin görevi kendiliğinden sona erecek.
Her oda, üye sayısına bağlı olmaksızın seçeceği 3 temsilciye ilave olarak, üyelerinin 75'te biri oranında temsilci ve aynı sayıya kadar yedek temsilci seçecek.

Birlik Yönetim Kurulu, kayıtlı olduğu meslek odasında en az 3 yıl süreyle çalışan Birlik Genel Kurulu üyeleri arasından, 3 yıl için seçilen 9 asıl, 9 yedek üyeden oluşacak.

Yönetim Kurulu üyelerinden en az 5'i, yeminli mali müşavir olacak. Üst üste 2 dönem Birlik Yönetim Kurulu başkanlığı yapmış olanlar, aradan iki seçim dönemi geçmedikçe yönetim kurulu üyeliğine seçilemeyecek.

NİSPİ TEMSİLDEN VAZGEÇİLDİ

Tasarının, seçimlerin nispi temsil sistemiyle yapılmasını öngören maddesi, uzun süre tartışıldı. Muhalefet milletvekillerinin itirazı üzerine, her gruptan bir milletvekilinin yer aldığı çalışma grubu oluşturularak, bu maddeye son şekli verildi.

Yapılan değişiklikle, seçimler tek ve ortak liste yöntemine göre yapılacak. Hakim, oda ve birlik organlarına aday olmak isteyenlere seçimlerden en az 18 saat öncesine kadar adaylık başvurusu için süre verecek. Bu süre içerisinde yazılı olarak başvuranlar, kura çekmek suretiyle hakim tarafından sıralanarak aday listeleri oluşturulacak. Seçime katılacak listede adı yazılı olmayan meslek mensubu oy kullanamayacak. Üyeler, oda veya birlik yönetim, denetleme ve disiplin kurullarından sadece birinde görev alabilecek.

Odalar, her yıl sonu mevcut üyelerine ilişkin bilgileri, Maliye Bakanlığınca talep edilecek bilgileri ocak ayı sonuna kadar bildirmekle yükümlü olacak. Odalar ve birlik, her yılın faaliyet raporlarını ve mali tablolarını internet sitelerinde de yayınlayacak.

BAŞKA SIFAT KULLANILAMAYACAK

Meslek mensupları, iş elde etmek için reklam faaliyetinde bulunamayacak. Tabela veya basılı kağıtlarında ruhsatname ile belirlenen mesleki unvanları dışında başka sıfat kullanamayacaklar.

Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte Türkiye genelinde mali denetim yapan kamu bankalarının müfettişleri ile kanunları uyarınca vergi inceleme yetkisi almış olanlardan, bu yetkilerini aldıkları tarihten itibaren kamu kurum ve kuruluşlarında 8 yıllık hizmet süresini dolduranlar ile en az 8 yıl öğretim üyesi, öğretim görevlisi ve profesör olarak çalışanlar için serbest muhasebeci mali müşavirlik sınav şartı aranmayacak.

Kanundan önce serbest muhasebeci unvanı alanlar, kanunun yürürlük tarihinden itibaren 3 yıl içinde açılacak serbest muhasebeci mali müşavirlik sınavlarına 5 defa; serbest muhasebecilik stajına devam edenlerden başarılı olanlar ise bu tarihten itibaren 3 yıl içinde açılacak serbest muhasebeci mali müşavirlik sınavlarına girmeye hak kazanacak. Bu sınavlarda başarılı olanlar, serbest muhasebeci mali müşavirlik unvanına sahip olacak.

Sınavlarda başarılı olamayanlar veya sınava katılmayanlar ise sadece serbest muhasebeci unvanı ile çalışabilecek, ancak serbest muhasebeci mali müşavir unvanını kullanamayacak. Bu kişiler, muhasebe sistemi kurmayacak, geliştiremeyecek, işletemeyecek. İnceleme, tahlil, denetim yapamayacak, Mali tablo ve beyannamelerle ilgili konularda yazılı görüş veremeyecek, tahkim, bilirkişilik ve benzeri işleri yapamayacak.

Düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihten sonra yapılacak ilk seçimde, her oda, üye sayısına bağlı olmaksızın seçeceği 3 temsilciye ilave olarak üyelerinin 60'ta biri oranında birlik genel kurulu temsilcisi ve aynı sayıda yedek temsilci seçecek.

Öte yandan, AK Parti Balıkesir Milletvekili Ali Osman Sali, Başbakanlık müfettişlerinin sınavsız olarak mali müşavir olma hakkı tanınmasını öngören bir önerge verdi. Maliye Bakanlığı Müsteşarı Hasan Basri Aktan'ın katılmadığı önergenin oylamasında eşit oy çıktı. Komisyon Başkanı Sait Açba'nın da ret oyu kullanmasıyla önerge kabul edilmedi.