Senet dönemi geri mi dönüyor?

Hükümetin elektronik, beyaz eşya, otomobil ve tatil harcamalarında kredi kartı taksit sayısını sınırlayan düzenlemesi senetli satış dönemine geri mi döneceğiz sorusunu akıllara getirdi.

Orta Vadeli Program (OVP) çerçevesinde cari açığı azaltmak için tüketimi kısma stratejisi çerçevesinde BDDK'nın kredi kartları ve tüketici kredisi kullanımına dönük yapacağı çalışması, birçok sektörde geniş yankı uyandırmaya devam ediyor. 

DARALMAYI AŞMANIN YOLU SENETLİ SATIŞ OLUR

Beyaz eşya şirketlerinin kredi kartı yerine senetli satışlara yönelerek daralmayı aşabileceği belirtilirken; mevcut durumda zaten taksitlendirme yapmayan gıda perakendesinde de bir etkilenme beklenmiyor. Taksit sayısı büyük oranda sınırlandırılacak tüketici elektroniğinde ise daraltıcı etkinin daha fazla olması bekleniyor. Otomobilde ise peşinatın yükseltilmesi şeklinde getirilen düzenleme ithal ağırlığı yüzde 80'i bulan pazarda etkili olacak.

Elektrikli ve elektronik eşya ile bilgisayar alımları, araç kiralama, telekomünikasyon ve kuyumculukla ilgili işlemlerde taksit sayısı 6 ay, beyaz eşya ve mobilya alımlarında taksit üst sınırı 12 ay olarak sınırlanacak. Gıda ve akaryakıt alımlarında taksitlendirme yapılmayacak.

TÜKETİCİ ELEKTRONİĞİNDE TALEP ETKİLENEBİLİR

Bununla birlikte, hali hazırda 24-36 aya varan taksitler yapabilen tüketici elektroniğinde taksit sayısının 6 aya indirilecek olmasının da, sektör lideri Teknosa başta olmak üzere pazar oyuncularını olumsuz etkilemesi öngörülüyor.

Teknosa'dan yapılan açıklamada, uygulamanın kısa vadede genel tüketici talebini olumsuz etkileyebileceği ifade edildi.

İş Yatırım'dan yapılan değerlendirmede, Teknosa'nın satışlarının yüzde 84'ünü kredi kartıyla gerçekleştirdiğine dikkat çekilerek, "Teknosa'nın yeni regülasyonlarla birlikte taksit sayısının azaltılmasından olumsuz etkileneceğini düşünüyoruz. Diğer yandan elektronik perakendecilerin negatif etkilendiği ortamda GSM operatörleri kontratlı cihaz satışlarını artırarak bu şirketleri olumlu etkileyebilir" denildi.

BEYAZ EŞYADA SENETLİ SATIŞLARDA ARTIŞ GÖRÜLEBİLİR

Beyaz eşyaya getirilen kredi kartına 12 taksit sınırlaması ise, makul bir süre olarak değerlendirilirken; uygulamanın iç talebe önemli bir etkisi öngörülmüyor. Bununla birlikte, talepte yaşanabilecek olası bir daralma tehdidini sektörün kredi kartı yerine senetli satışlara yönelerek aşabileceği ifade ediliyor.

Beyaz eşyada özellikle Anadolu'da "tüketici finansmanı" olarak nitelenen senetli satışların zaten çok yaygın olduğuna işaret eden Ak Yatırım Analisti Bertuğ Tüzün, "Pazar lideri konumundaki Arçelik'in iç satışlarının yaklaşık yarısı senetle, geri kalanı kredi kartıyla yapılıyor... 12 taksit sınırlandırması bizce bu makul ve pazarı çok fazla etkilemeyecektir. Ancak yine de talepte bir dengesizlik olursa, Arçelik satışların bir kısmını daha senetli satışlara yönlendirebilir" dedi ve ekledi:

"Şirketin 3,000 civarı bayisi var ve bunlar senetli satış yapıyor. Dolayısıyla şirketin tüketici finansmanı ağı kuvvetli. Eğer talep tarafında zayıflama olursa, senetli satışların şu anda yüzde 50 olan payı yukarı çıkabilir."

KAYIT DIŞILIĞA NEDEN OLABİLİR

Türkiye Mobilya Sanayicileri Derneği (MOSDER) Başkanı Ahmet Güleç, kredi kartında taksit sınırlamasının, senetli satışları arttıracağını, bunun da kayıt dışılığı getireceğini savunurken, Bursa Oto Galericiler Sitesi (Oto-Koop) Başkanı Rasim Hazar, vadenin kısaltılmasının, kredi kartlarıyla satışlarda bir gerileme olacağını söyledi.

SENETLİ SATIŞA GERİ DÖNÜLÜR

Hazar, kredi kartı limitleri ve taksitlerin sınırlandırılması nedeniyle ikinci el otomobillerde kartla satış döneminin kapanabileceğini söyledi. Hazar, tüketicilerin çok kısa vadelerde yüksek meblağlar ödemeye yanaşmayacağını, bu yüzden senetle satışın daha cazip hale geleceğini ifade ederek, 'Taksit sayısının azaltılması ile satışlarımızda bir gerileme olacak. Bu durumda tamamen senetle satışa dönebiliriz' dedi.

NOTERE 'SATILAMAZ' KAYDI

Senetle otomobil bedelinin bir kısmını peşin almak kaydıyla 18 aya varan vadelerle satış yapabildiklerini belirten Hazar, senetlerin tahsilinde sorun yaşamamak için noterde 'satılamaz kaydı' koydurduklarını ve bunu ruhsata işlettiklerini bildirdi. MOSDER Başkanı Ahmet Güleç ise kredi kartına sınır getirilmesinin satışları senede döndüreceğini, bunun kayıt dışılığı arttıracağını açıkladı. Güleç, konuyu Başbakan Yardımcısı Ali Babacan'a ileteceklerini bildirdi.