Saraçoğlu: İngilizlerden geri alınan ata tohumları paha biçilmez
CUMHURBAŞKANI Başdanışmanı ve Ata Tohumu Projesi Koordinatörü Prof. Dr. İbrahim Saraçoğlu, İngilizlerden geri alınan tarihi ata tohumu koleksiyonu için, "Bize önce vermek istemediler. 'Bakın, yasaya karşı geliyorsunuz, bu doğru bir şey değil' dedik ve en nihayet bunları aldık. Bugün Türkiye Cumhuriyeti devletinin koruması altındadır. 'Türkler el koydu' diye bir şey yok. Zaten bu Türkiye Cumhuriyeti devletinin malıdır, yüce Türk Milletine ait. Bunlar paha biçilmez tohumlar" dedi.
Anadolu'dan toplanan ata tohumlarından oluşan ve Ankara'daki İngiliz Arkeoloji Araştırma Enstitüsü'nde tutulan koleksiyon Türkiye’ye geri kazandırıldı. İngiliz The Times gazetesine de haber olan ata tohumlarının İngilizler tarafından herhangi bir yasal izin alınmadan toplandığı, tohumlara da Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın el koyduğu ortaya çıkmıştı. İzinsiz toplanan bu ata tohumları koleksiyonuna, 3 Eylül 2019 tarihli Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 'Yerel Çeşitlerin Kayıt Altına Alınması, Üretilmesi ve Pazarlanmasına Dair Yönetmelik' gereği el konulmuştu. 2 yıl önce hayatını kaybeden arkeobotanikçi Gordan Hillman'ın mirası olduğu belirtilen koleksiyon, Anadolu'daki binlerce yıllık arkeolojik alanlardan toplanan tohum ve botanik örnekler ile modern tohumlardan oluşuyordu.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın eşi Emine Erdoğan’ın himayesindeki 'Ata Tohumu Projesi'nin koordinatörü Cumhurbaşkanı Başdanışmanı Prof. Dr. İbrahim Saraçoğlu, yıllar sonra Türkiye’nin hakimiyetine geçen ata tohumu koleksiyonu ile ilgili DHA’ya açıklamalarda bulundu. Ata tohumlarının Türkiye’ye geri kazandırılmasını sağlayan yönetmeliğin hazırlanmasında 1,5 yıl büyük emek verdiklerini söyleyen Saraçoğlu, koleksiyonunun Ankara’da olduğunu öğrenince harekete geçip tohumları geri aldıklarını belirtti. Tohumların alındığı tarihi ‘Türkiye’nin tohumda bağımsızlığını kazandığı gün’ olarak niteleyen Saraçoğlu, "İngilizler ‘Biz 72 yıldır bunları topluyoruz Anadolu’dan, Anadolu’da bulunma sebebimiz, kendi arşivimizi kurduk’ diyor. Halbuki bunları gelişigüzel toplayamazsınız. Yani bugün siz Avusturya’da, İsviçre’de, Almanya’da bitkileri toplarken yetkili misiniz değil misiniz, izniniz var mı? Bunun bilinmesi lazım, her önüne gelen bitkiyi toplayamaz. Fakat enteresan olan şu; izinleri yok" dedi.
3 Eylül 2019 tarihli yönetmeliği hatırlatan Saraçoğlu, "'Anadolu topraklarından aldığınız her türlü bitki malzemesi, bu milletin malıdır, kamu malıdır' der yönetmelikte. Bu tohumların biz orada olduğunu öğrendik ve bunları istedik. Bize önce vermek istemediler, 'nasıl olur' dediler. 'Bakın, yasaya karşı geliyorsunuz, bu doğru bir şey değil' dedik ve en nihayet bunları aldık. Yani bugün Türkiye Cumhuriyeti devletinin koruması altındadır. Kültür ve Turizm Bakanlığı burada harekete geçtiyse bunun bir sebebi var, öyle 'Türkler el koydu' diye bir şey yok. Zaten bu Türkiye Cumhuriyeti devletinin malıdır, yüce Türk Milletine ait. Siz o tohumu araştırmak istiyorsanız önce bizden izin alacaksınız, bizim haberimiz olacak" diye konuştu.
Saraçoğlu, görüşmeler sırasında İngilizlerin tohumların bir kısmının kendilerinde kalması için ısrar ettiklerini dile getirerek, "Biz 'hayır' dedik, tabii götüreceğiz hakkımız çünkü bizim. Ben tabii hattın öbür ucundayım, işte 'üçte birini paylaşalım' falan. Benim verdiğim cevap da 'biz Anadolu'yu böldürmeyiz.' Yani Anadolu bir bütündür, nereden toplanmışsa" ifadelerini kullandı.