Sağlık Bakanlığı'na ilginç sorular

Sağlıklı beslenme konusunda bilgi edinmek isteyen vatandaşlar, Sağlık Bakanlığı'nı telefon yağmuruna tutuyor. İşte bakanlık yetkililerine tam mesai yaptıran sorular...

Bakanlığı arayanlar, sarımsağın faydalarından bitkisel çayların zayıflatıp zayıflatmadığına, yumurtanın kolesterolü yükseltip yükseltmediğinden mangalda et pişirmenin sakıncalarına kadar birbirinden ilginç sorular yöneltiyor. Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü Gıda Güvenliği Dairesi uzmanları, bakanlığa en fazla sorulan soruların yanıtlarının yer aldığı bir rapor hazırladı. Uzmanlar, ''Bitkisel çaylar zayıflatır mı?'' sorusuna, şu yanıtı verdiler: ''Bazı bitkiler bağırsakları çalıştırır, bazıları idrar söktürücü özellik gösterir. Ancak hiçbir bitki zayıflatmaz. Zayıflamak için uzman kişilerin hazırladığı beslenme programları uygulanmalıdır.'' Ilık su içmenin zayıflatıp zayıflatmadığı sorusuna karşılık raporda, ılık suyun midede doluluk hissi uyandırması ve bağırsak hareketlerini artırması gibi etkilerinden dolayı zayıflama üzerinde olumlu etkisinin bulunduğu belirtildi. Sokakta satılan sütün tercih edilmeme nedeniyle ilgili bir soruya karşılık da, süt ne kadar iyi koşullarda elde edilirse edilsin, içinde değişen miktarlarda mikroorganizmalar bulunduğu için sokakta satılan açık sütlerin satın alınmaması gereğine işaret edildi. ''YUMURTA KOLESTEROLÜ YÜKSELTİR Mİ?'' ''Yumurta kolesterolü yükseltir mi?'' sorusuna da, şu yanıt verildi: ''Yumurta sarısı yüksek kolesterol içermesine karşın doymamış yağ asitleri yüksek olduğundan ve lesitin içerdiğinden kolesterol yükseltici etkisi yağlı et ve süt ürünlerinden daha düşüktür. Bu nedenlerden dolayı, kolesterolü yüksek olan kişilerde tüketimi sınırlandırılmasına rağmen normal kişilerde özellikle de çocuklarda sık tüketilmesi gereken, besleyici değeri oldukça yüksek bir besindir.'' Kalp-damar hastalarının haftada 1-2 kez yumurta yiyebilecekleri, bu besinin sebzelerle ve tahıllarla birlikte yenmesi halinde kan kolesterolüne olumsuz etkisinin olmayacağı kaydedildi. ''YUMURTALARI YIKAYARAK SAKLAMAYIN'' Yumurtanın buzdolabına konulmadan önce yıkanmasının sakıncalı olup olmadığı sorusuna karşı hazırlanan yanıtta, yumurta kabuğu üzerinde ''por'' adı verilen gözle görülmeyen küçük delikler bulunduğu belirtildi. Taze ve yıkanmamış yumurtada bu deliklerin ince bir musin tabakası ile kaplı olduğu, yumurtanın yıkanması halinde bu tabakanın ortadan kalkacağı ve deliklerin açılacağı ve dışarıdan mikroorganizmaların kolayca deliklerden yumurtanın içine girebileceği bildirildi. Ancak kullanılmadan önce yumurtanın mutlaka yıkanması ve kurulanması gerektiği kaydedildi. Mangalda et pişirmenin sakıncaları ile ilgili bir soru üzerine de, yanan et, balık ve tavuktaki kolesterolün okside olduğu ve damarlara zarar verdiği bildirildi. Yanan ve dumana maruz kalan besinlerde (hamburger, döner, mangalda pişen etler, kavurmalar) ve yağlarda oluşan kimyasal maddelerin (nitrosaminler, heterosiklik aminler, polisiklik aromatik hidrokarbonlar, peroksitler) kanser oluşumunu desteklediği belirtilerek, tencere yemeklerinin daha sağlıklı olduğuna işaret edildi. Fast-food (ayak-üstü) besinlerle ilgili bir soruya da şu yanıt verildi: ''Fast-food besinlere daha çok ızgara ve kızartma yöntemleri uygulanmaktadır. Derin yağda kızartma yöntemi de fast-food restoranlarda sıkça kullanılmaktadır. Bu yağlar 10-12 saat kullanıldığından kimyasal ve fiziksel değişikliklere uğramakta ve çabuk bozulmaktadır. Yağda kızartılmış yiyeceklerin sık ve sürekli tüketimi, kardiovasküler ve sindirim sistemi hastalıkları ile kanser riskini artırmaktadır.'' Bir öğün fast-food yenmesi halinde günün diğer öğünlerinde besin seçiminde dikkatli olunması gereğine işaret edilerek, fast-food restoranlarda daha çok fırında pişmiş ve ızgara besinler, et sandviçlerinin yanı sıra, tavuklu ve balıklı sandviç seçenekleri ve özellikle düşük yağlı besinlerin tercih edilmesi istendi. ''SINAVDA ŞEKER YEMEK FAYDALI MI?'' ''Sınav esnasında şeker ve şekerli besinlerin tüketilmesi faydalı mıdır?'' sorusu üzerine de, sınavlarda başarıyı etkileyecek hiçbir besinin tek başına ''mucizevi'' etkisinin olmadığı belirtildi. Halk arasında şeker ve şekerli besinlerin dikkati ve algılamayı arttırdığına yönelik yanlış inanışlar bulunduğu ifade edilerek, karbonhidrattan zengin bu besinlerin gevşemeye neden olduğu uyarısında bulunuldu. Bu nedenle sınav öncesinde şeker, şekerleme gibi basit şekerlerin yerine kuru üzüm, erik ya da A ve C vitaminlerinin zengin olduğu taze meyve ve sebze gibi besinlerin tercih edilmesi önerildi. Her gün sarımsak yenmesinin kalp sağlığı açısından faydalı olup olmadığı sorusu üzerine de, sarımsağın içerdiği bileşikler nedeni ile tümör oluşumunu engellediği, antihipertansif etki gösterdiği, kolesterol ve trigliserit düşürücü etkisinin olduğuna dair çalışmalar bulunduğu belirtildi. Bu besinin, antikoagülan (pıhtılaşmayı engelleyen) etkisi nedeni ile kalp-damar hastalıkları için önem taşıdığına işaret edilerek, ''Ancak aşırı tüketiminden kaçınmak gereklidir'' denildi. Bir başka soru üzerine de, turşunun besleyici değerinin çok az olduğu, kullanımından özellikle hipertansif kişilerin kaçınması gerektiği bildirildi.