Rusya ile Ukrayna'nın savaşı

Rusya ile Ukrayna arasındaki doğalgazda fiyat pazarlığı anlaşmazlıkla sonuçlanınca 2006’nın ilk günü Moskova-Kiev arasında gaz savaşı patlak verdi.

Türkiye ve birçok Avrupa ülkesinin Rusya’dan yaptığı gaz alımını etkileyecek savaş, Moskova’nın dün sabah Ukrayna’nın gaz hattındaki basıncı düşürmesiyle başladı. Kiev fiyatı kabul etmezse vana tamamen kapatılacak. RUS Gazprom şirketi, Ukrayna’ya iki gün önce verdiği ültimatomu uygulamaya koyarak, 1 Ocak sabahı gaz hattındaki basıncı kademeli olarak düşürmeye başladı. Önümüzdeki günlerde Ukrayna’ya giden gaz vanası tamamen kapatılacak. Ukrayna üzerinden transit gaz alan Türkiye ve Avrupa ülkeleri bu savaştan etkilenecek. Gelişmeler karşısında Avrupa Birliği 4 Ocak tarihinde Brüksel’de olağanüstü enerji zirvesinde toplanıyor. Moskova’nın attığı sert adım karşısında Ukrayna halkına "paniğe gerek yok" açıklamasıyla seslenen turuncu Viktor Yuşçenko yönetimi "Kendi gazımız, yer altı depolarında bulunan rezerv ve Türkmenistan’dan yapılacak alımlar kışı geçirmemiz için yeterli. Halk gaz krizini hissetmeyecek" dedi. Bakanlar Kurulu’nu toplayan Yuşçenko, 1000 m3 gaz için 230 dolarlık fiyatı kabul etmelerinin mümkün olmadığını, mevcut 50 dolarlık fiyatı ancak 80’e dolara kadar çıkarabileceklerini belirterek, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’e, "Gazprom’u ikna et" çağrısında bulundu. Gazprom sözcüsü Sergey Kupriyanov ise "Doğalgazı kesmeye bizi Ukrayna zorladı" dedi ve şöyle konuştu: "Gazprom, son ana kadar çıkış yolu bulunması için çaba gösterdi. Ukrayna’nın niyeti anlaşmak değil, kriz çıkarmak. İlk etapta azalma günlük 120 milyon m3 olarak gerçekleşiyor. Avrupa’ya giden transit gaz şu an normal biçimde akıyor. Sadece Ukrayna’ya zarar görecek. AVRUPA SOĞUKTA KALABİLİR Ukraynalı yetkililer ise, Rusya’nın 161 milyon m3’lük gaz kesintisine gittiğini iddia ederek, Avrupa transit hattından gaz çekeceklerinin sinyalini verdiler. Bu olasılığın gerçekleştiği de, Doğu ve Orta Avrupa ülkelerinden birer birer gelen haberlerle kesinlik kazandı. Slovakya’da gaz basıncı ciddi oranda düşerken, Polonya alternatif enerji kaynaklarına yöneldi. Romanya’nın da Rusya’dan teminat istediği öğrenildi. Önceki gün, yeni yıla girilmesine saatler kala Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Kiev’e yeni bir öneri getirmiş, 2006’nın ilk çeyreğinde Ukrayna’ya eski fiyattan gaz vermeyi, 90 günlük adaptasyon süresinin ardından yeni fiyatta anlaşmayı teklif etmişti. Yeni yıla kadar geçerli olacağı bildirilen bu teklif, geceyarısına bir saat kala Ukraynalı yetkililer tarafından reddedilmişti. Savaş odası Moskova ile Kiev arasındaki pazarlığın devam ettiği 31 Aralık günü, Ukrayna Lideri Yuşçenko, ülkede doğalgazla faaliyet gösteren sektörlerin durumunu harita üzerinde inceledi. Rusya, gazın 1000 m3’ü için Ukrayna’dan 50 dolar yerine 230 dolar fiyat talep ediyor. Kiev mutfağı Rusya Devlet Başkanı Putin’in cumartesi TV’den Kiev’e yaptığı fiyat teklifi, Ukrayna mutfaklarında dikkat ve kaygıyla izlendi. Mavi Akım sayesinde Türkiye daha şanslı GAZPROM sözcüsü Sergey Kupriyanov, Ukrayna doğalgaz kriziyle ilgili Hürriyet’e yaptığı açıklamada, "Türkiye’nin bu krizin dışında kalması için yoğun çaba sarfediyoruz. Türkiye ile aramızdaki Mavi Akım boru hattı sayesinde siz geride kalan Avrupalı ülkelerden bir parça daha şanslı durumdasınız. İkili sözleşmeler gereği şimdilik gazı aksama olmaksızın Türkiye’ye ulaştırıyoruz. İleride de böyle olmasını umuyoruz" dedi. Ukrayna kazanırsa fiyatlar düşebilir RUSYA-Ukrayna gaz savaşında Kiev yönetimi Moskova’yı dize getirirse, dünya enerji piyasalarında düşüş yönünde büyük değişim bekleniyor. Ukrayna’nın, Rusya’dan 100 doların altında gaz almayı başarması halinde, Türkiye ve Batı Avrupa ülkeleri de Rusya’dan fiyat revizyonu isteme hakkına sahip olacak. Ukrayna’nın enerji stratejisine ABD yönetimi de katılım sinyali verdi. ABD Dışişleri Bakanlığı, "2006 yılında Amerika dünya çapında ve özellikle eski Doğu Bloku ülkelerinde demokrasinin daha süratli yayılması için büyük çaba sarf edecek. Bu konu dış politikada bir numaralı önceliğimizdir" açıklamasını yapmıştı. Bu açıklama enerji alanında da Moskova’ya karşı Kiev’e destek olarak algılandı. Ukrayna savaşı kaybederse, 2006 yılı büyüme hızı - % 4 olacak, yani ekonomik kriz patlak verecek. Gaz fiyatı 95 doları bulursa ilk önce ihracata yönelik çalışan Ukrayna kimya sanayii iflas edecek. Gaz fiyatı 103 dolara çıktığında demir çelik fabrikaları kár getirmez olacak. Rusya yılda kime ne kadar gaz satıyor Almanya40 milyar m3 İtalya25 milyar m3 Türkiye16 milyar m3 Fransa14 milyar m3 Macaristan10 milyar m3 Çek Cumhuriyeti8 milyar m3 Polonya6,5 milyar m3 Finlandiya, Avusturya6 milyar m3 Slovakya, Romanya 4,5 milyar m3 Bulgaristan3 milyar m3 Hollanda2,8 milyar m3