Rusya ile ithalat krizi aşılamadı

Türkiye'den sebze meyve ithalatını durdurması konusunu görüşmek üzere geçen hafta Rusya'ya giden Bakanlık heyeti, kısa vadede sorunu çözüme kavuşturamadı.

Alınan bilgiye göre, Cuma günü Rusya Bitki Karantina ve Veterinerlik Servisi Başkan ve yöneticileri ile 2.5 saat süren bir görüşme yapan heyet, Cumartesi günü Türkiye'ye döndü. Görüşmede, Türkiye'nin bitki karantina uygulaması hakkında teknik bilgiler verilirken, iki ülke arasında bilgi hattı kurulmasına karar verildi. Türkiye'nin Moskova Ticaret Müşavirliği yetkililerinin de katıldığı toplantıda, Rusya'nın, 2 Kasım 2004'te gönderdiğini iddia ettiği yazıda bildirdiği 30 bitki sağlık sertifikasının sahte olmadığı vurgulanırken, Rusya, 77 tane daha bitki sağlık sertifikası hakkına ek bilgi istedi. Söz konusu sertifikalarda da bir sorun çıkmadı. Verilen bilgiye göre Rusya, internet üzerinden bilgi aktarımını ''hatlarımız iyi çalışmıyor'' diye kabul etmezken, iki ülkenin karantina şubeleri arasında faks yoluyla iletişim sağlanıyor. Rusya'nın sorduğu sorulara, hemen yine faks yoluyla yanıt veriliyor. ''Bilgi aktarımı sürecinin'' ne kadar süreceğinin belli olmadığını belirten yetkililer, bu sürecin sonunda Rusya'dan bir heyet gelmesinin öngörüldüğünü, ayrıca Türkiye'nin Rusya'ya, ''Rusya'nın Avrupa'dan ithalatta uyguladığı sistemi uygulaması'' teklifinde bulunacağını söylediler. RUS GÖREVLİLER, TÜRKİYE'YE DAVET EDİLDİ Buna göre Rusya gümrük idaresinden yetkililer, Rusya'ya ihraç edilecek ürünlerin kontrolünü izlemek üzere, geçici olarak Türkiye'ye davet edilecekler. Şimdilik sayısı belli olmayan Rus gümrük görevlileri, Antalya, Mersin, Antakya gibi bu ülkeye yoğun ihracat yapılan yerlerde, ihracat sırasında ön kontrol yapacaklar. Rusya ile görüşmeler sırasında ve daha sonra bu ülkeden istenen bilgilerden, sorunun ''teknik bir sorun olmaktan öte, idari ve politik bir sorun'' olduğu konusunda izlenim hakim olurken, Rusya'nın daha önce Fransa, Hollanda, Danimarka'ya da belli süreler ile sorun çıkardığı ifade edildi. Bu arada Tarım ve Köyişleri Bakanı Mehmet Mehdi Eker'in de gelişmeler hakkında sürekli bilgi aldığı, ''uyarı mektubu geldi mi gelmedi mi konusunun bırakılıp, sorunun çözümü yönünde gayret sarfedilmesini istediği'' kaydedildi. Diğer taraftan Rusya'nın Türkiye'ye gönderdiğini iddia ettiği 2 Kasım tarihli yazının, heyetlerin görüşmesinde de gündeme geldiği, ancak bu belgenin teslim makamı ve tarihi konusunda bir kayıt gösterilmediği ifade edildi. İHRACAT ARTIYOR, FİYAT DÜŞÜYOR Rusya'nın 30 Mayıs'tan itibaren Türkiye menşeli bitkisel ürünler ithalatını durdurmasına karşın, Türkiye'den domates ihracatının sürekli arttığı belirtiliyor. İhracatçıların, Rusya'nın pazarını kapatmasını fırsat bilerek alım fiyatlarını düşürdüğünü, diğer taraftan aldıkları ürünleri Fransa ve diğer Avrupa ülkelerine ihraç ettiği ortaya çıkıyor. Antalya İhracatçı Birlikleri kayıtlarına göre, 30 Mayıs-5 Haziran günleri arasında, domates ihracat kayıtlarında miktar olarak yüzde 74, tutar olarak da yüzde 107 artış oldu. Geçen yıl 3 bin 356 ton olan söz konusu 7 günlük dönemde domates ihracat kayıtları, bu yıl 6 bin 719 tona çıktı. İhracat tutarı ise 1 milyon 646 bin dolardan 3 milyon 197 bin dolara yükseldi. Bu dönemde Rusya'ya yönelik domates ihracat kayıtları bin 17 tondan 185 tona gerilerken, Fransa'ya yönelik ihracat kayıtları 35 tondan 220 tona, Moldova'ya yönelik ihracat kayıtları 545 tondan 870 tona, Bosna-Hersek'e yönelik ihracat kayıtları 427 tondan bin 270 tona; Romanya'ya yönelik ihracat kayıtları 485 tondan bin 271 tona çıktı. Geçen yıl söz konusu günlerde hiç domates ihracat kaydı yapılmayan Hollanda, Avusturya, Estonya, Letonya, Litvanya, Polonya, Macaristan, Ukrayna, Hırvatistan'a da, bu yıl söz konusu günlerde önemli miktarlarda domates ihraç edildiği belirlendi. Geçen yıl ortalama 490 dolar-ton olan domatesin ihracat fiyatı, bu yıl 475 dolara geriledi. RUSYA'YA BİTKİSEL ÜRÜN İHRACATI A.A muhabirinin Dış Ticaret Müsteşarlığı (DTM) verilerinden yaptığı derlemeye göre, bitki sağlığı sertifikası kapsamında, Rusya'ya 2002'de 139.9, 2003'te 196.7, 2004'te 278 milyon dolarlık ürün ihraç edildi. Bu yılın Ocak-Mart döneminde ise 92.6 milyon dolarlık ihracat gerçekleşti. DTM verilerine geçen yıl 278 milyon dolar olan bitki sağlığı sertifikası kapsamındaki ihracatın, 58.3 milyon dolarını taze ve soğutulmuş domatesler oluşturdu. Geçen yıl Rusya'ya 125 bin ton domates ihraç edilirken, bu yılın Ocak-Mart döneminde, 15.1 milyon dolar karşılığında 23.1 bin ton domates satıldı. Verilere göre, Rusya'ya geçen yıl, 27.6 milyon dolarlık fındık, 17.8 milyon dolarlık portakal, 23.4 milyon dolarlık mandarin, 9.1 milyon dolarlık greyfurt, 21.7 milyon dolarlık limon, 38.2 milyon dolarlık taze üzüm, 2.9 milyon dolarlık kurutulmuş üzüm, 1.6 milyon dolarlık taze kayısı, 3.4 milyon dolarlık kiraz, 2.5 milyon dolarlık şeftali, 14.5 milyon dolarlık kurutulmuş kayısı, 1.8 milyon dolarlık ayçiçeği tohumu, 5.5 milyon dolarlık aspir tohumu, 30.1 milyon dolarlık tütün gönderildi. Bu yılın Ocak-Mart döneminde de 8.3 milyon dolarlık tütün, 2.7 milyon dolarlık ayçiçeği tohumu, 3.9 milyon dolarlık kurutulmuş zerdali, 18.5 milyon dolarlık limon, 3.6 milyon dolarlık greyfurt, 14.7 milyon dolarlık mandarin, 13.5 milyon dolarlık portakal, 5.1 milyon dolarlık fındık, 15.1 milyon dolarlık da domates ihraç edildi.