Rusya doğalgazında yeni açmazlar

Türkiye ile Rusya arasında yaşanan Mavi Akım doğalgaz sorununda yeni bir açmaz daha ortaya çıktı.

Rusya’dan alınan Mavi Akım doğalgazı, başka ülkelere satılamayacak. Türkiye ile Rusya arasında yapılan ve Resmi Gazete’de yayımlanan Milletlerarası Anlaşma’nın 4. maddesine göre BOTAŞ’ın, elindeki fazla doğalgazı başka ülkelere satabilmek için Rusya’nın onayını alması gerekiyor. Boru Hatları ile Petrol Taşımacılığı AŞ (BOTAŞ), Rusya ile yapılan 25 yıl süreli Mavi Akım doğalgaz alım anlaşması gereğince bu ülkeden Karadeniz geçişli boru hattı ile yılda 16 milyar metreküp doğalgaz alacak. Rusya ile Türkiye arasında yapılan anlaşmaya göre, Rusya’dan Karadeniz geçişli alınan Mavi Akım doğalgazını Türkiye iç pazarda tüketmek zorunda. 12 Mayıs 1998 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan anlaşma metnine göre, Türkiye’nin gazı bir başka ülkeye satmak için Rusya’nın olurunu alması gerekiyor. Söz konusu anlaşmanın dördüncü maddesi şöyle: “Rusya Federasyonu’ndan Türkiye Cumhuriyeti’ne sevk edilen doğalgaz, tarafların karşılıklı mutabakatı olmaksızın üçüncü ülkelere ihraç edilemeyecek.” Aynı anlaşmaya göre, söz konusu anlaşmanın süresi 31 Aralık 2025 olarak belirlendi. Taraflardan herhangi birisi 4 yıl önce anlaşmayı sona erdirdiğini bildirmedikçe, anlaşma kendiliğinden 5’er yıllık süreler için yenilenmiş olacak. BOTAŞ’ın İran, Cezayir ve Nijerya ile yaptığı doğalgaz anlaşmalarında da benzer hükümlerin yer aldığı ortaya çıktı. Enerji Bakanlığı kaynaklarından edinilen bilgilere göre, Türkiye ve İran arasında doğalgaz alımı için milletlerarası anlaşma yok. Ancak BOTAŞ ile İran milli gaz şirketi (N.I.G.C.) arasında yapılan 25 yıllık anlaşmaya göre de İran’dan alınacak 10 milyar metreküp/yıl doğalgaz iç pazarda tüketilecek. Söz konusu madde, Nijerya ve Cezayir ile yapılan doğalgaz anlaşmalarında da yer alıyor. BOTAŞ yaptığı gaz anlaşmaları ile elindeki toplam 31,2 milyar metreküplük doğalgazın tamamını iç pazarda tüketmek zorunda. Bu gazın üçüncü ülkelere ihracı için anlaşmaya taraf ülkelerle mutabakat gerekiyor. Türkiye, Türkmenistan ile yapılan ve 2005 yılında devreye girecek olan yıllık 16 milyar metreküp 30 yıl süreli gaz alım anlaşması ve Azerbaycan ile yapılan yıllık 6,6 milyar metreküp ve 15 yıl süreli doğalgaz alım anlaşmalarından gelecek doğalgazı ise üçüncü ülkelere satabilecek. Yapılan planlamaya göre, bu ülkelerden doğalgaz en erken 2005 yılında alınacak. Bilindiği gibi Türkiye’de gaz tüketiminin azalması ve planlanan artışın sağlanamaması nedeniyle BOTAŞ’ın elinde gaz fazlası oluşmuştu. BOTAŞ, elindeki fazla gazı tüketmek amacıyla üçüncü ülkelere ihracatı için görüşmelerde bulunuyor. Bu çerçevede Yunanistan’a doğalgaz ihracı, BOTAŞ’ın ilk projeleri arasında yer alıyor ZAMAN