Rus büyükelçiden 'çılgın' Montrö yorumu

Kanal İstanbul projesinin açıklanmasından sonra gözler Montrö antlaşmasının taraflarından Rusya'ya çevrildi.

Rusya Federasyonu, Başbakan Tayyip Erdoğan’ın 27 Nisan’da açıkladığı Kanal İstanbul projesinin, boğazlardan geçiş hakkını düzenleyen 1936 Montrö Antlaşması’nı bozmaması gerektiği uyarısında bulundu.

Radikal’e konuşan Rusya’nın Ankara Büyükelçisi Vladimir İvanovsky, kanalın maliyetinin Rus şirketleri tarafından üstlenileceği iddiaları konusunda hiçbir bilgisi olmadığını, henüz projeyi anlamaya çalıştıklarını söyledi.

Rus Büyükelçi, “Montrö geçerli kalırsa, o zaman serbest geçiş hakkı da kalır. O halde kim para ödeyecek” sorusunu ortaya atarak, projenin uluslararası hukuk dışında ekonomik boyutunu da sorgulandı. Büyükelçi İvanovsky’nin Radikal’in sorularına cevapları şöyle oldu:

Başbakan Tayyip Erdoğan’ın açıkladığı İstanbul’a ikinci kanal projesi, Karadeniz ticareti ve gemi trafiği bakımından Rusya’yı da ilgilendiriyor; nasıl değerlendiriyorsunuz?
“Gazetelerde de yazıldığı üzere, bu projeyi dikkatle incelemek gerekli. Daha iyi yorumlamak için ayrıntılı bilgi almamız gerekiyor.
Şu ana dek Türk Dışişleri Bakanlığı da fazla bilgiye sahip değil. Bu proje hakkında bilgi toplama aşamasındayız.
“Halen elimizde Sayın Başba-kan’ın söyledikleri dışında bilgi yok. Biz genellikle boğazlardan geçiş ve enerji ile ilgili konuları Dışişleri Bakanlığı ile ele alıyoruz. Onlarda da şu anda ikinci boğaz geçişi konusunda fazla bilgi olmadığını anlıyoruz.”

Özellikle hangi konu üzerinde ayrıntılı bilgi edinmek istiyorsunuz?
“Konunun ekonomik boyutu bir yana, yol açtığı başka sorular bulunuyor. Bizim için uluslararası hukuk birinci sırada önemli. Hem Rusya, hem Türkiye hem de ilgili ülkelerin tutumu Montrö Antlaşması’nın geçerli kalması, korunması yönündedir. Bu konu iyice incelenmeli.”

Oysa projenin inşaat maliyetinin Rus şirketleri tarafından karşılanacağı haberleri var. O konu hakkında ne diyeceksiniz?
“Rus şirketlerinin bu projeyi finanse edeceği konusunda bize ulaşmış hiçbir bilgi yok. Bu konuda hiçbir bilgiye ya da duyuma sahip değiliz. Çünkü dediğim gibi bu konunun hem ekonomik hem de uluslararası hukuk boyutu olduğunu düşünüyoruz.

Montrö’nün korunması ve ekonomik boyutu birlikte vurguluyorsunuz. Özel bir nedeni var mı?
“Böyle bir projenin mali açıdan verimli olması gerekir. Para kazanması için de bu kanal üzerinden daha çok gemi geçmesi, geçerken de yüksek geçiş ücreti ödemesi gerekir. Başka türlü kârlı bir yatırım olmaz.
“Ama Boğaz’dan parasız geçmek varken, neden bu kanaldan geçişe para ödensin? Konunun hem ekonomik hem de uluslararası hukuk boyutu olduğunu bu nedenle söylüyoruz. Çünkü eğer bizim de istediğimiz gibi Montrö geçerli kalırsa, o zaman serbest geçiş hakkı da kalır. O halde kim para ödeyecek? Gördüğümüz gibi şu anda yalnızca daha çok soruyla karşı karşıyayız, cevap arıyoruz.”