Q harfi direkten dönmüş

Bugün Türkiye'de tartışma konusun olan ve krizin adı olan w, x, q üçlüsünden q harfi, Atatürk zamanında neredeyse alfabemize giriyormuş.

Yazar Falih Rıfkı Atay'ın anılarına yer verdiği Çankaya adlı kitabında anlattığına göre Atatürk, Kemal'in ilk harfini 'Q' yerine 'q' şeklinde yazınca hoşuna gitmediği için bu harften vazgeçmiş Milli mücadele ve Cumhuriyet'in ilk döneminin gazeteci - yazarı Falih Rıfkı Atay'ın,'w' ve 'x'ten sonra Türkiye'nin tartıştığı üçüncü harf olan 'q'nun alfabede yer almaması için Atatürk'ü ikna ettiği ortaya çıktı. Atatürk, Kemal'in ilk harfini 'Q' yerine 'q' şeklinde yazınca hoşuna gitmediği için bu harfin alfabede yer almasından vazgeçmiş. Atay, ağırlıklı olarak anılarına yer verdiği ünlü Çankaya kitabında, 'q' harfinin alfabeye son anda konmayışının hikâyesini şöyle anlattı: "Nihayet Atatürk 1928 yılı haziranında Ankara'da bir komisyon kurulmasını Maarif Vekili rahmetli Necati'den istedi. . Dolmabahçe Sarayı'nda ziyaretine gittiğim Atatürk, 'Hemen Ankara'ya git, komisyona katıl ve bu işi çabuk bitiriniz' dedi. Komisyon alfabesini İstanbul'da Atatürk'e ben getirdim. Uzun uzun tetkik etti. Konuştuklarından bir takımı 'q' harfinde ısrar ediyorlardı. Hatta bir aralık Atatürk bu tavizde bulunmaya da karar verdi. Ertesi gün vazgeçirdik. Bu arada bir q harfi tehlikesi atlattık. Biz Türkçe kelimelerde 'k'nın ince seslilerle daima 'ke', kalın seslilerle 'ka' okunduğunu düşünerek, 'q'yu alfabeye almamıştık. Ben yeni yazı tasarısını getirdiğim günün akşamı Kazım Paşa (Özalp) sofrada: Ben adımı nasıl yazacağım. Q harfi lazım, diye tutturdu. Atatürk de: Bir harften ne çıkar? Kabul edelim, dedi. Böylece Arap kelimesini Türkçeleştirmekten alıkoymuş olacaktık. Sofrada ses çıkarmadım. Ertesi günü yanına gittiğimde meseleyi yeniden Ata'ya açtım. Atatürk el yazısı majüsküllerini (büyük harf) bilmezdi. Küçük harfleri büyütmekle yetinirdi. Kâğıdı aldı Kemal'ın baş harfini 'q'nun büyütülmüşü ile, sonra da k'nın büyütülmüşüyle yazdı. Birincisi hiç hoşuna gitmedi. Bu yüzden 'q' harfinden kurtulduk. Bereket Atatürk, 'q'nun majüskülünü (Q) bilmiyordu. Çünkü Q, k'nın büyütülmüşünden (K) daha gösterişli idi." Kaynak: Milliyet