Putin'in Şefi "Prigojin" ve ihanetin ağır bedeli

Wagner Grubu kimdir? 

Rus çıkarlarını desteklemek için faaliyet gösterdiği, Rusya Savunma Bakanlığı'ndan (MoD) askeri teçhizat aldığı ve eğitim için MoD kurulumlarını kullandığı için, Rusya'nın askeri istihbarat teşkilatının fiili bir birimi olarak kabul edilir. 

Grubun Lideri, Yevgeni Viktoroviç Prigojin. Putin'in sağ kolu... Aşçısı... Yemeğini tadan şef, içeceğini kontrol eden yakın koruma... Başkan'ın en güvendiği adam... Ne olmuştu da Putin'i sırtından bıçaklayan bir haine dönüşmüştü?

 Wagner isyanda...

Hatırlarsınız Wagner, 23 Haziran 2023 tarihinde silahlı isyan başlatmıştı. Bu isyanın temel nedeni; paralı askerlerin Savunma Bakanlığı'na devredilmesi ve böylece Wagner Grubu ile patronu Yevgeni Prigojin'in dize getirilmek istenmesiydi. Wagner bu durumu kabullenmeyip MoD' ye karşı adeta darbeye kalkışmıştı.

İsyan, Vladimir Putin'in 20 yılı aşkın süredir devam eden iktidarında kendi otoritesine en büyük meydan okumaydı.

Rusya'nın paralı asker grubu Wagner'e bağlı birlikler, ülkenin askeri komuta kademesine karşı isyan eylemi olarak Moskova'ya doğru yürüyüşe geçti; ancak aynı gün bir anlaşmaya varılarak birliklere geri dönme emri verildi. İsyan, 24 saat sürdü. Kremlin, isyan sonrası tepkisini güçlü ve kararlı olarak tanımlamak için mücadele etti.

Yapılan anlaşmaya göre; Wagner'in lideri Yevgeni Prigojin Belarus'a sürgün edilecek ve isyana katılmayan askerleri Savunma Bakanlığı ile sözleşme imzalayabilecek.

Prigojin ise bu süreçte yaptığı açıklamalarda Savunma Bakanlığı'nın Wagner'i "dağıtmak" istediğini söyledi. Kimsenin bakanlık ile sözleşme imzalamayı kabul etmediğini ve paralı askerlik şirketinin 1 Temmuz'da tasfiye edilmek zorunda olduğunu belirtmişti.

İsyan sonrası...

Putin, Prigojin'in kumar oynamasını engellemiş ve Rus seçkinleri arasında daha fazla ayrışmanın su yüzüne çıkmasını önlemişti ama elbette bununla yetinmedi.

Putin kendi otoritesine meydan okunmasını sindiremedi!

23 Ağustos 2023| Prigojin öldürüldü. Kendisiyle birlikte Wagner Grubu'nun önemli isimlerinin olduğu uçak düşürüldü. Sağ kurtulan olmadı. Yaşananların ardından Putin'den bir reddiye gelmedi. Muhtemelen gücünü kendi ülkesinden değil de batıdan alanlara meydan dersi vermek istemişti Putin. Beslediği köpeğin gösterdiği diş yetmişti gafil avlamak için!

Yılanın başını küçükken ezmek her zaman daha doğru bir karardır. Avrupalı devletler Rusya'nın sınır güvenliğini tehdit eden hamlelerde bulunurken kendi emrinde olması gereken askerlerin baş kaldırması Rusya'nın itibarını zedeleyecek bir durumdu.

Kendi içindeki bozgunculara gücü yetmeyen bir Liderin ülkesini dış tehditlerden koruması nasıl mümkün olabilirdi ki?

Ukrayna ile savaşta Putin dik duruşundan asla taviz vermemişti. Dünya ülkelerinin Rusya'ya ambargolar uygulaması bile hedefinden vazgeçirememişti. Paradan değil güçten beslenen biri olmanın hakkını veren Putin için hata payı yoktu. Bu yüzden de Kremlin karşısında direnen herkesin bileti kesilecekti. Wagner olayında da ülke içindeki otoritesinden taviz vermediğini bir kez daha gösterdi.

Ukrayna Savaşında Wagner etkisi!

Wagner, Rusya'nın, Ukrayna doğusundaki Bahmut şehrini ele geçirmesinde yoğun rol oynadı. Ukrayna birlikleri, savaşçılarının çok sayıda saldırıya gönderildiğini ve bu saldırıların birçok ölümle sonuçlandığını söylese de; Rusya Savunma Bakanlığı Wagner Grubu'nun Ukrayna'da çatışmalarda yer aldığını kabul etmedi. Bu tavır, Prigojin'in Rusya'nın askeri liderlerine yönelik şikayetlerini de beraberinde getirdi.

Prigojin, "cephaneden mahrum bırakıldıklarını" söyleyerek Wagner birliklerini Bahmut'tan çekme tehdidinde bulundu. Yine emre aykırı bir itaatsizlik söz konusuydu. 

Var oluş mücadelesi Wagner Grubu için git gide bir tehdit oluşturuyordu ve bu açık tehdidi Putin çok iyi okuyordu. Patron Putin'di. Tüm dünyayı nükleer silahla tehdit eden Putin karşısında, Ukrayna'daki ilerleyişi baltalamak kimin haddine olabilirdi ki?

Wagner Grubu Afrika için bir tehdit miydi?

Wagner Grubu'na bağlı paralı askerler, Afrika'da aralarında Libya, Mali, Sudan ve Orta Afrika Cumhuriyeti'nin de yer aldığı en az 10 ülkede faaliyet gösteriyordu. Ve çok ciddi rahatsızlık ve endişe veriyordu.

“Afrika, çok kutuplu dünya düzeninde liderlerden biri olacak" diyen Putin'in "gölge ordusu" çatışma ve anlaşmazlıklar çıkarıyordu. Afrika ülkeleri ile işbirliğine önem veren Putin, o kadar iyimserdi ki bu ülkelerin Rusya'ya olan 20 milyar doları aşkın borcunu sildirmişti.

"Ülkemizin Afrika ülkeleriyle iş birliğine her zaman öncelik verdiğini ve vermeye devam edeceğini dile getirmeme izin verin." diyen Putin şöyle devam etmişti Afrika övgüsüne:

"Afrika devletleri, dünyadaki meselelerde ağırlıklarını ve rollerini sürekli artırıyor, siyaset ve ekonomi alanında kendilerini daha emin şekilde ortaya koyuyorlar."

Putin'in: "Tahıl ve gübrelerin, iyi beslenen Avrupa ülkelerine değil, Afrika'daki ihtiyaç sahibi devletlere gitmesine önem verilmeli." demesi de Afrika ile dostane ilişkisinin bir yansımasıydı. Batı’yı ve Batı’ya satılanları tek kalemde harcayacak kadar gözü dönmüş bir adam Afrikalı mazlumlara öncelik tanıyacak kadar da merhametliydi. 

Tahıl koridoru akıbeti ne olacak?

Wagner lideri hainliğinin bedelini canıyla ödedi ödemesine de bu faili meçhul olay dünyada nasıl izler bırakacak, bir sıçrama yapacak mı merak konusu?  

3 Ağustos'ta Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Rusya Devlet Başkanı Putin telefon görüşmesi yapmıştı.

Temas sırasında Tahıl Koridoru hakkında Rusya’nın prensip görüşünü Erdoğan’a ileten Putin, Rusya’nın tahıl anlaşmasına dönebilmesi için İstanbul’da yapılan anlaşmanın gereği olarak; “Rus gıda ve gübresine yaptırım uygulamasından vazgeçilmesi halinde” bir nevi “Batılı ülkelerin anlaşma maddelerini yerine getirdikleri an Rusya’nın anlaşmaya döneceğini” vurgulamıştı. 

Progojin ve Wagner Grubu baş üyelerinin ölümü ardından tahıl koridoru süreci nasıl işler? Merak edilmesi gereken en önemli konu bu belki de. Wagner üyeleri ayaklanma için birliklerine haber göndermeye başladılar bile.

Rusya'da bir iç savaş çıkma ihtimali çok yüksek. Ki Progojin'i öldürme emrini veren Kremlin’se eğer, bunun için de gereken önlem alınmıştır diye düşünüyorum. Rusya'da ne olur ne olmaz tahmin etmesi güç ama şu bir gerçek ki Putin için tahıl koridoru şimdilik rafa kalktı. Progojin'in ölümü tahıl koridoruna gölge düşürdü gibi...