Prof. Dr. Ulviye Kumova: Arıların Covid- 19'u tespiti konusunda bir test ve araştırma yapılması gerekiyor

BELÇİKA'da uyuşturucu kaçakçılığı ile mücadele etmek için özel eğitimli bal arılarının kullanılmasının gündeme gelmesi ve İtalya'da eğitimli köpeklerin yüz maskelerini koklayarak virüsün varlığını tespit edebildiğinin açıklanması; gelişmiş koku duyularıyla bilinen bal arılarının koronavirüs tespitinde kullanılıp, kullanılamayacağı sorusunu akıllara getirdi.

Çukurova Üniversitesi (ÇÜ) Ziraat Fakültesi Zootekni Bölümü Arıcılık Ünitesi Sorumlusu Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ulviye Kumova, antenlerinde binlerce duyu hücreleri olan arıların kokuyu 2 kilometre öteden algıladığını belirterek, "Arılar duyu organları çok gelişmiş olan ve antenlerindeki hassas hücrelerle kokuya karşı duyarlılığıyla biliniyorlar. Arıların çiçeğe yönelmesi de bu duyu organlarıyla oluyor. Dolayısıyla arıları bir robot gibi yönlendirmek mümkün” dedi.

Çukurova Üniversitesi'nde farklı alanlardaki çalışmaları ve üniteleriyle bölge tarımına katkı sağlayan Prof. Dr. Kumova, Belçika'da uyuşturucu kaçakçılığı ile mücadele etmek için özel eğitimli bal arıları kullanılmasının gündeme gelmesi ve İtalya'da eğitimli köpeklerin yüz maskelerini koklayarak virüsün varlığını tespit edebildiğini açıklamaları üzerine, bal arılarının Covid- 19 tespitinde kullanılıp, kullanılamayacağı sorularını yanıtladı. 

'Kokuyu 2 kilometreden algılayabiliyorlar'

Avrupa uyuşturucu trafiğinde transit liman haline gelen Belçika'nın uyuşturucu ile mücadele etmek için devreye sokulan bal arılarının 2 kilometre öteden kokuyu algılayabildiğini anlatan Prof. Dr. Ulviye Kumova, "Bal arıları duyu organları çok gelişmiş olan ve antenlerindeki hassas hücrelerle kokuya karşı duyarlılığıyla biliniyorlar. Arıların çiçeğe yönelmesi de bu duyu organlarıyla oluyor. Dolayısıyla arıları bir robot gibi yönlendirmek mümkün. Covid- 19 bir virüs, arılarda da virüslere bağlı hastalıklar var. Onların da çaresini ilaçla bulamayabiliyoruz. Virüsler herhangi bir şekilde ilaçla tedavi edilemeyen hastalıklar. Arılar, herhangi bir kimyasal maddeye karşı uzaktan tehlikeyi görüyorlar. Bitki üzerinde polen alırken, bir kalıntının kalması, arıyı öldürebiliyor ya da tüylerine yapışarak kovana getirdiği zaman diğer arılar temas ya da solunum yoluyla algıladıkları zaman belirli kitlede arının ölümüne neden oluyor. Tabi bununla birlikte arının kokuya ne kadar hassas olduğunu da görüyoruz" dedi.

'100'ün üzerinde çiçek parfümü kokusunu ve aralarındaki farkı ayırıyor'

Prof. Dr. Kumova, İtalya'da eğitimli köpeklerin yüz maskelerini koklayarak virüsün varlığını tespit edebildiğini açıklamalarıyla ilgili ise, şunları kaydetti: "Köpekler narkotik büroda, emniyette kullanılabilen bir hayvan. İnsanlara dosttur, eğitildiği zaman hem insanlara hem tehlikelere karşı uyarabiliyor. Depremlerde kullanılabiliyor. O farklı bir hayvan türü. Bal arıları antenleri sayesinde ve antenlerindeki duyu hücreleri nedeni ile havadaki en küçük moleküllerin kokusunu algılama yeteneğine sahip böceklerdir. Bu nedenle metrelerce öteden bir çiçeğin nektar kokusunu algılamayı ve çiçeğe o kararlılıkla yönelmeyi, polen taşıyıp, taşımadığını ayırt edebilme yeteneğine sahiptir. Hatta 100'ün üzerinde çiçek parfümünün kokusunu ve aralarındaki farkı ayırt etmeyi bilme yeteneğine sahiptir.

'Araştırılması gerekiyor'

Arıları belirli tatlar ve renkler açısından test edebiliyoruz. Arıların karbonhidratlara karşı da renge karşı da çok eğilim içerisinde olduklarını biliyoruz. Bu renk sirkülesi içerisinde de alıştırılarak, belki şurupla o kokulara alıştırılıp, yönlendirilebilirler. Uyuşturucu konusunda da bu yöntem uygulanmış olabilir. Arı haberleşme yapıyor ancak bunu besine karşı yapıyor. Kovanda belirli şekilde dans ederek, belirli uzaklıkta olan besini 'ara, bul, getir' şeklinde sinyalini veriyor. Covid- 19 konusunda özellikle bir test ve araştırma yapılması gerekiyor."