Pişmiş toprakta parmak izi

Antik dönemlerde seramik ustalarının yaptıkları çanak-çömleklere bıraktıkları parmak izleri, arkeolojiye ışık tutacak.

Antik dönemlerde seramik ustalarının kendi yaptıkları çanak-çömleklere isteyerek veya istemeden bıraktıkları parmak izleri, arkeolojiye ışık tutacak. Arkeolog Halil Eskici, seramik ustalarının parmak izlerinin bir veri tabanında toplanarak, eserlerin tarihlendirilmesinde ve dönemin ticari ilişkilerinin aydınlatılmasında kullanılabileceğini söyledi. Eskici, üç parmak izi uzmanı ve bir genetikçi ile 15 kazı yerinden çıkan ve çıkacak eserlerdeki parmak izlerini toplayarak bir veri tabanı hazırlayacak. Tarihin çok eski dönemlerinden itibaren, seramik ustalarının, "kendi özel damgaları" olarak veya istemeden toprak eserlerde parmak izi bıraktıklarını belirten Halil Eskici, bu parmak izlerinin arkeoloji dünyası açısından büyük önem taşıdığını kaydetti. Bu izlerin M.Ö. 5-6. yüzyıllara kadar gittiğini ifade eden Eskici, Anadolu'da ilk kez yapılacak bir çalışmayla bu parmak izlerini toplayarak bir veri tabanı hazırlayacaklarını belirtti. TÜBİTAK'ın verdiği bilgiye göre, iki parmak izinin benzeşme ihtimalinin 64 milyarda 1 olduğunu vurgulayan Eskici, fırınlar veya seramik çöplükleri gibi üretim merkezleri veya yaşanılan alanlardan çıkan seramik eserlerdeki parmak izlerini toplayacaklarını söyledi. Eskici, "Üretim alanlarındaki ustaların parmak izleriyle, insanların kullandıkları seramik eserlerin üzerindeki izler çakışmaya başladıkça, olay çözülmeye başlayacak" dedi. Saptadıkları parmak izlerini, ustalara birer ad vererek tarihleyeceklerini bildiren Eskici, şöyle devam etti: "Oradan satılmış olan kap başka bir merkezde başka bir tabakada ele geçtiğinde, parmak izi bizim için direkt tarihleyici bir kriter olacak. Bezeksiz, boyasız, profil vermeyen kaplar, şimdiye kadar hep gözardı edilmiştir. Çünkü bilimsel olarak bir şey vermez. Ama üzerinde iz olduğu zaman en ufak parça bile bilimsel anlamda kıymetli olacak, tarihleyici olacak." Arkeolog Halil Eskici, ustaların parmak izlerinin, o dönemlerde şehirler arasındaki ticari ilişkilerin net olarak ortaya konulmasında da kullanılabileceğini belirtti. Tıbbi genetikte parmak izlerinden yaklaşık 27 hastalığın teşhis edilebildiğini anlatan Eskici, bu izlerden seramik ustalarının kanserden bazı kalp hastalıklarına kadar 27 çeşit hastalığa yakalanıp yakalanmadıklarının da belirlenebileceğini söyledi.