Özelleştirme tam gaz, tahsilat sıfır

Hükümet, ilk yıl hedeflediği 4 milyarlık özelleştirme gelirini tutturamayınca, satış işine dört elle sarıldı.

Cumhuriyet Gazetesi'nin haberine göre, daha önceki hükümetlerin aklına gelmeyen kurumları bile özelleştirme kapsamına alan AKP, özelleştirmenin başına gelen Maliye Bakanı Unakıtan'ın 'Babalar gibi satarım' sözüyle yeni bir çığır açtı. Ancak hükümet, gerçekleştirdiği 2.2 milyar dolarlık özelleştirmeden yalnızca 240 milyon dolar tahsilat yapabildi.

İktidara geldikten hemen sonra hızlı bir çalışma programı ve özelleştirme takvimi yapan AKP hükümeti, ilk yıl hedeflediği 4 milyar dolarlık özelleştirme gelirinin onda birini bile tutturamayınca, ''satış'' işine dört elle sarıldı.

Ülkenin pek çok stratejik kurumunu piyasa değeri, kuruluş maliyeti gibi en temel ölçüleri hesaba katmadan satmaya kalkan AKP, kurumların bir bölümünü ''uygun koşullarla'' kendi yandaşlarına sattığı gerekçesiyle eleştirildi. Satışların büyük bir bölümünün temel ölçüler göz önüne alınmadığı gerekçesiyle davalık olmasına karşın Unakıtan ''babalar gibi satmaya'' devam etti. AKP'nin sattıklarına karşın elde ettiği gelir yüzde 10 oranında kaldı.

''Babalar gibi satarız'' ya da ''Pijamayla bile satış görüşmesine giderim'' gibi sözleri medyada sıkça yer alan özelleştirmeden de sorumlu Kemal Unakıtan'ın bu yılın özelleştirme programını açıklarken verdiği bilgiye
göre, AKP, özelleştirme uygulamaları sonucunda çoğunluğu Sümer ve SEKA'ya ait olmak üzere 33 iştirak/işletme ve şirket sattı. Özelleştirme kapsamında, kuruluşlara verilen yetki çerçevesinde yapılan ihaleler sonucunda da 429 adet gayrimenkulün satışı gerçekleştirildi. Bu çerçevede 2003 yılı başından itibaren 2.2 milyar dolar düzeyinde uygulama yapıldı, ancak toplam 248 milyon dolar düzeyinde nakit girişi sağlandı. PETKİM, TÜPRAŞ ve TEKEL başta olmak üzere, ülke kaynaklarının nasıl harcanacağı hesap edilmeden yapılan özelleştirmelerin büyük kısmı davalık oldu.

TÜPRAŞ: Petrol-İş Sendikası tarafından hazırlanan raporlarda, yıllık cirosunun 13, devlete ödedeği verginin 7 ve son iki yılda yapılan yatırım miktarının 2 milyar ve yeniden kuruluş bedelinin 4 milyar dolar olduğu belirtilen TÜPRAŞ'a, en yüksek teklif 1.3 milyar dolar verildi. Üstelik şartname gereği açık arttırma yapılması gerekirken diğer şirkete fiyat yükseltme izni verilmeyen satış, dava konusu oldu.

TEKEL: İhaleye çıkılmadan özel bir tekel yaratacağı gerekçesiyle blok satışa karşı çıkılan TEKEL'de de durum değişmedi. Babalar gibi satmak isteyen AKP, başta içki ve sigara markalarının ayrı ayrı satılması olmak üzere bir dizi yöntemi göz ardı ederek yalnız içki ve sigaranın satışını ayırdı. TEKEL'den çok pazara sahip olmak arzusuyla daha çok yabancıların başvurduğu sigara bölümüne bir yıllık cirosunun altında teklif bulan TEKEL'in sigara bölümü satışı iptal edilirken, içki bölümü 292 milyon dolara satıldı. Özelleştirme İdaresi tarafından onay verilen bu satış da Tek Gıda-İş Sendikası tarafından dava edildi.

TÜPRAŞ ve TEKEL, Türkiye'de bir yıllık ödenen vergi ve fonların yüzde 42'sini karşılıyor.

PETKİM: Kuruluş maliyeti 2, değeri 3,5-4 milyar dolar olan kuruluşa en yüksek teklif 600 milyon dolar verildi. Uzanlar'ın verdiği teklif önce kabul gördü, İmarbank'a el konulmasının ardından geri alındı. Petrokimya sektörüne 1 milyar dolar yatırım yapacağını açıklayan Sanko ve Zorlu'nun teklifi 450 milyon dolarda kaldı. İkinci ihaleye teklif vermediler.

SEKA: Balıkesir işletmesi yeniden kuruluş maliyeti 30 milyon dolar olan kuruluş Albayraklar'a 1.1 milyon dolara satıldı. Üstelik atılacak işçilerin tazminatlarını devlet karşıladı.

SÜMER HOLDİNG: 1998 yılında 11 milyon dolar az bulunarak satışı iptal edilen kurum, bu yıl 6.4 milyon dolara 4 yıl vadeli olarak satıldı. Bu satış da davalık oldu. Diğer yandan satılan pek çok kurumda olduğu gibi çıkarılan işçilerin tazminatı da devlet tarafından ödendi. Böylece her zaman olduğu gibi özelleştirmelerin faturası yine çalışana çıkarıldı. Unakıtan, satılan şirket ve işletmelerde iş akdi feshedilen personel sayısının 15 bin 828 olduğunu açıkladı.CHP Sinop Milletvekili Engin Altay 'ın soru önergesini yanıtlayan Unakıtan, 1986 yılında bugüne kadar özelleştirme kapsamındaki 150 kuruluşta kamu payının, hisse senedi satışı yoluyla özelleştirildiğini, ayrıca 30 kuruluşa ait 3 bin 134 işletme, tesis, iştirak payı, gayrimenkul varlığının satış ve devir işleminin tamamlandığını belirtti.