Özbekistan'daki isyan büyüyor

Özbekistan'ın doğusundaki Andican'da dün gece çıkan ve 9 kişinin öldüğü, 39 kişinin yaralandığı isyan büyüyor. Güvenlik birimleri ile isyancıların çatışması an meselesi...

Andican'da merkez bir noktada toplanan binlerce isyancı, Özbek yetkililerle anlaşmaya yanaşmıyor. İsyancılardan bazılarının Devlet Başkanı İslam Kerimov'u devirmeyi amaçladığı da belirtiliyor. Çok sayıda silahlı isyancının dün gece bir hapishaneyi basmasıyla başlayan olaylar TSİ 15.00 sıralarında Özbek ordusunun isyancıların toplandığı alana ateş etmesiyle daha da büyüdü. Kentte olaylar, dün gece hapishaneyi basan silahlı isyancıların köktendincilik suçlamasıyla yargılanan 23 kişiyi serbest bırakmasıyla patlak verdi. Serbest bırakılan gruptan Abduvosid Egomov, eylemcilerin amacının hükümeti devirmek olmadığını vurgulayarak, ''eğer ordu baskın düzenlerse, ateş açarlarsa şimdi yaşadığımız gibi yaşamak yerine ölmeye hazırız'' dedi. Gösteriler sabaha kadar sürdü Bölgede radikal İslamcılara karşı düzenlenen operasyonları protesto eden eylemcilerin Andican sokaklarında yaptığı gösteriler sabaha kadar sürdü. Reuters haber ajansı, polisleri rehin alan isyancıların kan dökülmesini önlemek için özellikle Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in arabulucu olmasını istediklerini duyurdu. AP haber ajansı da göstericilere dayanarak verdiği haberinde, eylemcilerin 30 polis ve askeri rehin aldığını ve rehinelerin, eylemciler tarafından karargah olarak belirlenen bir binada rehin tutulduğunu açıkladı. Daha önce yapılan açıklamalarda 10 polisin rehin alındığı duyurulmuştu. Başkent Taşkent'te ise bir intihar komandosunun öldürüldüğü, bazı binaların ve araçların ateşe verildiği kaydedildi. Durumla ilgili çelişkili haberler Yaklaşık 2 bin göstericinin Andican yerel hükümet binası önünde toplandığı belirtilirken Özbekistan Dışişleri Bakanlığı, sabah saatlerinde yaptığı açıklamada durumun kontrol altına alındığı açıkladı. Eylemcilerle görüşmelerin devam ettiğini belirten bakanlık, olaylar sırasında 9 kişinin öldüğünü, 39 kişinin yaralandığını duyurdu. Özbekistan Devlet Başkanı İslam Kerimov ve üst düzey yetkililerin de Andican'a gittiği gelen haberler arasında. Yargılanan mahkumlardan birinin kardeşi Valiyan Atakhonyonov ise AP haber ajansına yaptığı açıklamada, Andican'da yönetim binası önünde binlerce kişinin eylem yaptığını söyledi. Atakhonyonov, eylemcilerin daha fazla iş, bölgesel ve ulusal ekonominin iyileştirilmesi gibi ekonomik taleplerde bulunduklarını açıkladı. Komşular sınır kapattı Yabancı televizyon kanallarının yayınına yasak getiren Özbekistan yönetimi, Kazakistan ile sınırı da kapattı. Kazak ajanslarının Güney Kazakistan Bölge İç Güvenlik İdaresine dayanarak verdiği habere göre, Özbekistan sınır görevlileri, diplomatik geçişler dışında sınırdan geçişlere izin vermiyor. Haberde, Özbekistan tarafının bu uygulamayı, Andican'daki cezaevi ve hükümet binası baskını üzerine başlatmış olabileceği belirtiliyor. Haberde ayrıca, iki taraftan normal vatandaşların geçişine izin vermeyen Özbek sınır askeri yetkililerinin, sınır kapatma yönünde karar bulunmadığını ifade ettikleri kaydedildi. Bu arada Kazakistan'ın Taşkent Konsolosluğu kayıtlarına göre, Özbekistan'da 750 Kazak vatandaşı bulunduğu, ancak bunlardan hiçbirinin olayların meydana geldiği Andican bölgesinde bulunmadığı belirtildi. Öte yandan Kırgızistan da Özbekistan'daki karışıklığın ardından bu ülkeyle sınırını kapattı. Kırgız yetkilileri, bu sabahtan itibaren Özbekistan'dan Kırgız topraklarına girişin yasaklandığını duyurdu. İsyanın nedeni Özbekistan yönetimi Andican'da köktendincilere karşı bir operasyon başlatmıştı. Operasyon kapsamında köktendincilikle suçlanan ve işadamı olduğu belirtilen 23 kişi gözaltına alındı. Haklarındaki suçlamaları reddeden bu kişilerin serbest bırakılması için kentte dört aydır eylem yapılıyordu. Kentteki gerginlik, dün gece cezaevini basan eylemcilerin 23 kişiyi serbest bırakmasıyla daha da arttı. Söz konusu 23 kişinin anayasaya aykırı faaliyetler, köktendincilik ve suç örgütü oluşturma gibi iddialarla yargı önünde olduğu belirtiliyor. Bölgedeki insan hakları savunucuları ise bu davanın Özbekistan yönetiminin dini konulardaki kısıtlamalarının bir parçası olduğunu savunuyor. 10 şubatta başlayan davada, 23 sanığın tümü de suçsuz olduğunu söylüyor. Geçtiğimiz yıl haziran ayında tutuklanan sanıklar, 'Ekramiye' adlı bir dini grubun üyeleri olmakla suçlanıyor. Grubun yasadışı Hizb-üt Tahrir'le bağlantılı olduğu da belirtiliyor. Bu arada Andicanlı Ekrem Yoldaşov etrafında birleşen ve adı grup lideri Ekrem'den gelen 'Ekremiler' grubu, ülkede Hizbüttahrir'i reddeden dini grup olarak biliniyor. Yayımladıkları 'İmana Yol' adlı kitabıyla tanınan Ekremiler, dini grup olmanın yanı sıra kurdukları şirketlerle ekonomik alanda da örgütlendikleri belirtiliyor. Özbek yetkililer, Hizb-üt Tahrir'i, geçtiğimiz yıl 50'den fazla kişinin ölümüne neden olan terör saldırılarından sorumlu tutuyor.