ÖYM tasarısında sürpriz değişiklik

ÖYM’ler kalkıyor, yerine terör ve darbe mahkemeleri geliyor. ‘İzin’ mekanizması güçleniyor.

Star gazetesinde yer alan özgürlük hakimlerinin iş başı yapması; böylece savcının soruşturmaya başlamasından sonra şüpheli ile ilgili arama, takip, dinleme ve tutuklama gibi özgürlüğü sınırlayıcı kararları davaya bakan hakimin değil başka bir hakimin alması önerildi.

Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın talimatıyla başlatılan ve özel yetkili mahkemelerin kaldırılmasına ilişkin çalışma son aşamaya gelirken muhalefetin de görüşü alındı.

Başbakan Yardımcısı Bekir Bozdağ başkanlığındaki komisyon, CMK’nın 250, 251 ve 252. maddelerinde değişiklik yapılarak, özel yetkili savcı ve mahkemelerin tamamen kaldırılması çalışmasını nihai karar için Erdoğan’ın görüşüne sunulacak noktaya getirdi. 

‘Terör’ ve ‘darbe’ye bölgesel mahkeme

Şimdiye kadar özel yetkili mahkemelerin  baktığı Türk Ceza Kanunu’ndaki “Anayasal düzene ve Türkiye Cumhuriyeti Hükümetini devirmeye yönelik suçlar-terör-çete-organize suç-çıkar amaçlı suç örgütü-casusluk” gibi suçlardan özellikle terör ve darbe suçu için bölgesel mahkemelerin kurulması planlanıyor. Diğer suçlar için ise her ilde bir mahkemenin görevlendirilmesi seçenekler arasında.

Aynı şekilde, belediyelerdeki yolsuzlukları da içine alan “Haksız ekonomik çıkar sağlamak amacıyla kurulmuş bir örgütün faaliyeti çerçevesinde cebir ve tehdit uygulanarak işlenen suçlar” da normal ağır ceza mahkemelerine devredilecek. ÖYM’lerin yerine bölgesel mahkemeler kurulması halinde, mahkemelerin kadrosunu sil baştan ele alacak Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu’nun kapsamlı bir kadro değişikliğine gidebileceği belirtiliyor.

Mevcut davaların  durumu ne olacak?

Mevcut davaların etkilenme durumu da masaya yatırıldı. Ergenekon ve Balyoz gibi ÖYM’lerin baktığı davaların düşmesine yol açacak bir düzenleme olmaması kararlaştırıldı. TBMM’ye sunulacak öneriye bu ÖYM’lerde iddianamesi kabul edilerek açılmış davaların mevcut mahkemelerinde görülmeye devam etmesi yönünde geçici madde konulması üzerinde duruldu. İkinci alternatifte ise davaların HSYK’nın görevlendireceği Ağır Ceza Mahkemeleri’ne taşınması kararlaştırıldı.

Tutukluluk süresinde görüş ayrılığı var

Özel yetkili mahkemelerin en çok tartışılan uygulamasını da CMK 252/2’de yer alan “250 nci maddenin birinci fıkrasının (c) bendinde öngörülen suçlar bakımından, Kanunda öngörülen tutuklama süresi iki kat olarak uygulanır” hükmü. Uzun tutukluluk tartışmalarına yol açan hüküm, en fazla 5 yıl olan tutuklu kalma süresine 10 yıla çıkarıyor. Bu sürenin 5 yılla sınırlandırılması yönünde görüşler toplantıda dile getirildi. Adalet Bakanlığı ise sürede oynamanın çok sayıda terör sanığının serbest bırakılmasına yolaçacağını, yargının hızlandırılmasıyla sorun aşıldıktan sonra böyle bir düzenleme yapılması yönünde görüş belirtti. Bu konuda madde üzerinde çalışma tamamlandı ancak karar Başbakan’a bırakıldı.

Çete suçunun tanımı yenilenebilir

Fenerbahçe Başkanı Aziz Yıldırım ve İzmir Belediyesindeki davalarda eleştiri konusu olan çete suçunun tanımı da toplantılarda ele alındı. Çete ve örgüt tanımlarının yenilenmesi ve şike, yolsuzluk gibi suçlarda bireysel yargılamanın yapılabilmesi için de hukuki metinler oluşturuldu. 

‘Özgürlük hakimi’ uygulaması başlıyor

Toplantıda hem terörle mücadele edebilmek için yargının elini zayıflatmayacak ‘özel’ yetkileri olan yeni bir mahkemenin kurulması, hem de bu mahkemenin temel hak ve hürriyetleri sınırlandıracak, demokrasiyi gölgeleyecek uygulamalardan uzak durması için nasıl bir mekanizma kurulabileceği tartışıldı. Bu çerçevede masaya ilginç bir öneri geldi. Özgürlük hakimlerinin iş başı yapması; böylece savcının soruşturmaya başlamasından sonra şüpheli ile ilgili arama, takip, dinleme ve tutuklama gibi özgürlüğü sınırlayıcı kararları davaya bakan hakimin değil başka bir hakimin alması önerildi. Bu sistemde, özgürlüğü kısıtlayıcı kararları alan hakimin, davanın devamında alacağı kararın etki altında kalması engelleniyor. Bu yöntemin bazı ülkelerde uygulandığı belirtildi.

ÖYM’LERİN BAKTIĞI DAVALAR

- Ergenekon: İstanbul 13. Ağır Ceza 8Balyoz davası: İstanbul 10.Ağır Ceza 8 KCK ana davası: Diyarbakır 6.Ağır Ceza - 12 Eylül darbe davası: Ankara 12. Ağır Ceza - Şike davası: İstanbul 16. Ağır Ceza - Askeri casusluk davası: İstanbul 11. Ağır Ceza - Zirve Yayınevi cinayeti: Malatya 3. Ağır Ceza - İzmir Büyükşehir Belediyesi yolsuzluk davası: İzmir 8. Ağır Ceza -  Faili meçhuller davası: Diyarbakır 3. Ağır Ceza.

DEVAM  EDEN SORUŞTURMALAR

Özel yetkili savcılar; 28 Şubat, KCK, 12 Eylül işkence, Askeri Casusluk ile Turgut Özal, Muhsin Yazıcıoğlu, Orgeneral Eşref Bitlis, Albay Rıdvan Özden’in şüpheli ölümleriyle ilgili soruşturma yapıyor. Çok sayıda, çete ve uyuşturucu soruşturması da var.