OYAK Devleti dolandırdı

Özelleştirilmesi tartışmalara sebep olan Erdemir’de, OYAK’ın da devleti zarara uğrattığı ortaya çıktı

Stratejik olduğu gerekçesiyle özelleştirilmesi tartışmalara sebep olan Erdemir’de, OYAK’ın da devleti zarara uğrattığı ortaya çıktı

Özelleştirilmesi aşamasında büyük tartışmalara yol açan Ereğli Demir Çelik İşletmeleri’nin (Erdemir) yüzde 46,12’sini alan OYAK’ın tartışmalı bir muhasebe işlemiyle devleti 75 milyon YTL zarara uğrattığı ortaya çıktı

Erdemir’in İstanbul Menkul Kıymetler Borsası’nda (İMKB) yayınlanan mali tablolarında ortaya çıkan skandal şu şekilde gelişti Erdemir’i Özelleştirme İdaresi’nden satın alan OYAK, 2005 yılına ait olağan genel kurulunda o yılın karının yüzde 61’ini dağıtma kararı aldı... Dağıtılacak tutardan kendi payına düşen miktarı ise Özelleştirme İdaresi’ne verecekti. Bu durumu başta kabul eden OYAK yönetimi, ödenecek miktarı fazla bulunca sıra dışı bir uygulamayla mevcut muhasebe sisteminde değişikliğe gitti.


MUHASEBE SİSTEMİ DEĞİŞTİ

İddialara göre 31.12.2005 mali tabloları hazırlanıncaya kadar, yani OYAK’a devredilinceye kadar, SPK’nın 25 nolu muhasebe tebliği uygulanmaktaydı. Buna göre ERDEMİR, 30 Eylül 2005 itibariyle 347 milyon YTL kar açıkladı. Normal şartlarda yıl sonu itibariyle karın 100 milyon YTL artarak 450 milyon YTL’ye ulaşması bekleniyordu.

Bu aşamada OYAK yönetimi Erdemir’de uyguladığı muhasebe standardını değiştirerek Uluslararası Muhasebe Standartlarına (UFRS) geçti. Bu uygulamayla yıl sonu karı 193 milyon YTL’ye düştü. Yani yüzde 61’lik kar payı dağıtımına referans alınan rakam 450 milyon YTL’den 193 milyon YTL’ye düştü. Devlete ödenmesi gereken 75 milyon YTL’lik kısım da Erdemir’in kasasında kalmış oldu.

Bu tezat ERDEMİR’in İMKB’de yayınlanan mali tablolarında ortaya çıktı. Erdemir’in geçmiş yıllarda elde edilen kar tutarı toplu olarak elde edildiği yıla değil de SPK’nın 25 nolu tebliğine göre 6 yıllık bir süreye yayılarak gelir yazılmaktayken şirket birden bire UFRS’ye geçip, kâr tutarını doğrudan geçmiş yılların karına attı. Böylece yaklaşık 200 milyon YTL’lik kısmını 2005 gelir tablosundan çıkarmış oldu. Bu uygulamayla para şirketten çıkmadı ancak Özelleştirme İdaresi’nin hak iddia edemeyeceği yıllara dağıtılmış oldu.

OYAK ÖİB’İ MAĞDUR ETTİ

Finans uzmanlarına göre Erdemir’de yapılan bu işlem sıra dışı bir uygulama. Bir şirketin ilk 9 aylık bilançolarını mevcut mali düzenlemelere göre yapıp vergi kârını da maliyeye bildirmişken hisse devir sözleşmesini takiben kuvvetli bir gerekçe olmaksızın UFRS’ye geçmesi, SPK’nın ve yatırımcının sözleşme maddesinden haberdar edilmemesi usulsüz bir durum.

OYAK’ın muhasebe standardını değiştirmesi nedeniyle ciddi zararla karşı karşıya kalan Özelleştirme İdaresi Başkanlığı (ÖİB), OYAK’ın yaptığı operasyonun hukuken doğru olup olmadığını resmi bir yazıyla Sermaye Piyasası Kurulu’na (SPK) sordu.

ÖİB’in başvurusu üzerine inceleme yapan SPK, şirketlerin UFRS sistemine geçme haklarının olduğunu, ancak bunun ortaklara dağıtılacak temettüyü azaltıcı nitelikte yapılamayacağını ÖİB’e bildirdi. SPK’nın ÖİB’e gönderdiği yazıya göre, OYAK’ın yaptığı sistem değişikliği devletin zararına yol açıyor.

Konuya ilişkin bilgi veren SPK yetkilileri, şunları söylediler:

“Şirketlerin bilançolarında UFRS sistemine geçmeleri konusunda hiçbir yasal engel yok. Şirketler bu değişikliği istedikleri bilanço döneminde yapabilirler. Ancak, bilanço değişikliği karı azaltmak amacıyla yapılıyor ve fiilen de kâr azalıyorsa burada durum değişir. Bilanço değişikliği şirketlerin ortaklarına dağıtacağı temettüyü azaltacak şekilde değil, ortakların haklarını koruyacak şekilde olabilir. Erdemir örneğinde, bilanço değişikliği ortaklarla birlikte devletin alacağını azaltıcı bir sonuç doğuruyor. Kamunun zarara uğratılmasına uygun görüş veremeyiz.”

Mahkemeye gidebilir

SPK yetkilileri, bilanço değişikliğinin sonuçlarıyla ilgili kendilerinin kullanacağı yasal bir yetki olmadığını, durumun ancak zarara uğrayan ÖİB’in yapacağı yasal hak arayışıyla düzeltilebileceğini söylediler. Edinilen bilgilere göre ÖİB, SPK’dan gelen görüşü öncelikli olarak OYAK yönetimine sunacak ve gerekli düzeltmenin yapılarak mağduriyetinin giderilmesini isteyecek. Özelleştirme İdaresi’nin, bu düzeltmeyi yapmaması halinde OYAK aleyhine dava açacağı ve SPK’nın yazısını da mahkemeye delil olarak sunacağı öğrenildi.
Adem Yavuz ARSLAN-Erdoğan SÜZER